مبانی BMP در پرورش ماهی در قفس های دریائی (7)
خوراک (بخش دوم)
تاکنون تحقیقات متعددی برای یافتن منابع پروتئین و لیپید جایگزین برای استفاده در خوراک ماهی (که معمولا شامل مقادیر زیادی پودر ماهی و روغن ماهی است که از صید ماهیان دریایی که موجب کاهش ذخایر وحشی می گردد تهیه می شود) انجام شده است. در مقایسه با پروتئین های گیاهی با کیفیت، پودر ماهی منبع مقرون به صرفه تری برای مواد مغذی ضروری محسوب می شود. در حالی که اکثر ذخایر ماهی قابل برداشت وحشی که برای پودر ماهی و روغن ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرند، تحت نظام مدیریت پایدار منابع دریائی لحاظ می شوند اما به هرحال، این منابع نیز محدود بوده و به پایان می رسند. با افزایش تقاضا برای این منابع، قیمت این نهاده و نگرانی در مورد ظرفیت برداشت بیش از حد آنها تا حد زیادی افزایش یافته است. سهم آبزی پروری از این منابع طی دهه های گذشته به طور پیوسته رو به افزایش بود، اما اخیراً به دلیل توسعه منابع پروتئین و لیپید با قیمت کم از منابع گیاهی، بکارگیری محصولات جانبی حیوانی و سایر منابع، همچنین استفاده از منابع پروتئین و لیپید مورد استفاده در پرورش دام و طیور در پرورش آبزیان، تا حد زیادی کاهش یافته است. علاوه بر این، کاستن از پودر و روغن ماهی در خوراک آبزیان، بیش از پیش مورد تشویق قرار می گیرد.
بررسی تأثیرات زیست محیطی فرمولاسیون های مختلف خوراک و فرآیندهای تولید کار ساده ای نیست. به عنوان مثال، در سطح تولید خوراک ممکن است این تأثیرات به ماندگاری مواد خوراکی در طبیعت، انرژی مصرفی برای تولید، انتشار گازهای گلخانه ای یا برخی معیارهای دیگر زیست محیطی مرتبط باشد. این حوزه در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است با این حال، هیچ معیار جهانی برای فرمولاسیون خوراک بجز به حداقل رساندن میزان پودر و روغن ماهی تهیه شده با استفاده از ذخایر ماهیان دریائی که بیش از حد مورد استحصال قرار داشته اند تاکنون معرفی نگردیده است.
اکثر مزارع پرورش ماهی دریایی تولید کننده غذا برای مصرف انسانی می باشند لذا انتخاب خوراک می تواند بر کیفیت محصول نهایی بر سلامت مصرف کننده تأثیر بگذارد. یکی از اولویت ها، حفظ سطوح اسیدهای چرب امگا 3 با زنجیره بلند در گوشت ماهیان پرورشی، معادل یا بیش از میزان آن در ماهی های وحشی است. در گونه‌هایی که تاکنون مورد بررسی قرار گرفته‌اند، نیاز به این اسیدهای چرب برای رشد و سلامت ماهی کمتر از سطوح مورد نیاز برای تولید فیله با میزان اسید چرب امگا 3 لازم برای سلامت انسان بوده است. بنابراین تولید ماهیان سالم اما دارای پروفایل اسیدچرب پائین تر از حد مورد نیاز برای سلامت انسان، امری امکان پذیر خواهد بود. با توجه به اینکه انجام این کار ارزان‌تر است، این حوزه از جمله مواردی است که می بایست در آن، ملاحظات اقتصادی با تقاضای بازار متعادل شود.
خوراک مورد استفاده برای پرورش، ممکن است موجب ورود برخی سموم به غذاهای دریائی مورد مصرف انسان شود و باید از این احتمال، جلوگیری نمود. البته خوراک تولید شده در ایالات متحده تابع مقررات FDA است. با این حال منطقی تر است که به طور منظم غذاهای دریایی از نظر سموم بررسی گردیده و از شرکت های تولید خوراک درخواست شود تا اطلاعاتی در خصوص سموم موجود در مواد اولیه مورد استفاده خود را ارائه دهند. در دراز مدت، تولید ماهیان پرورشی و محصولات آن ها که از نظر تغذیه ای پایین تر از همتایان وحشی بوده و یا حاوی سموم باشند، برای صنعت آبزی پروری مضر خواهد بود.
خوراک یک محصول فاسد شدنی است و در این مورد، اهمیت نگهداری، جابجایی و شیوه های استفاده مناسب را نمی توان نادیده گرفت. شرایط نامطلوب نگهداری و جابجایی می تواند بر سرعت افت کیفیت خوراک تأثیر بگذارد. مدت انبارمانی خوراک می بایست به حداقل برسد تا از خراب شدن و آسیب ناشی از میکروب ها، حشرات و یا جوندگان جلوگیری به عمل آید. از خوراک کپک زده به هیچ وجه نباید استفاده شود و حتی ممکن است این موضوع واجد خطراتی برای سلامتی کارگران نیز باشد. استفاده از پروتکل First in First out و تعمیر و نگهداری به موقع و مطلوب تأسیسات انبارداری به بهره وری حداکثری از از خوراک به عنوان نهاده ای پرهزینه بسیار کمک می‌کند. به طور کلی، نباید خوراک مورد استفاده برای مدت زمان بیش از شش ماه را خریداری و نگهداری نموده و در زمان انبارِش نیز لازم است از ایجاد شرایط غیر بهینه همچون دما و رطوبت بالا اجتناب نمود.
بهترین عملیات مدیریت در خصوص خوراک
- به حداقل رسانیدن استفاده از خوراک خام یا فرآوری نشده
- انجام روش های مناسب برای بهبود ضریب تبدیل خوراک و به حداقل رساندن غذای اضافه
- ثبت، نگهداری و تجزیه و تحلیل سوابق رشد ماهی، بقا، غذای مصرفی، زمان و میزان تغذیه
- برای گونه های پرورشی مختلف، فرمول، عملکرد و الزامات عملی تغذیه (سرعت فروروندگی، میزان خاکه، قوام پلت و غیره) مطلوب را برای شرکت های تولید خوراک ارائه و برای بهبود خوراک در این موارد با آنها همکاری کنید.
- تشویق شرکت‌های خوراک به استفاده از نهاده های تهیه شده به روش های مسئولانه زیست محیطی و اعمال بهبود مستمر در تمام جنبه‌های فرمولاسیون و تولید خوراک.
- برای تولید محصول نهایی با مقادیر مساوی یا بیشتر اسیدهای چرب در مقایسه با گونه های مشابه وحشی، خوراک را با مقدار کافی اسیدهای چرب امگا 3 بلند زنجیره غنی کنید.
- تهیه خوراک با حداقل میزان مواد سمی و مضر برای سلامت انسان و نظارت و کنترل سموم کلیدی در محصول نهایی
- برای حفظ کیفیت، غذا را به طور مناسب نگهداری و جابجا نمائید.
