در این مطلب قصد دارم به مسیر بروز بیماری در میگوها با تاکید بر بیماری لکه سفید میگو بپردازم.
ابتدا عرض کنم که این دیاگرام از مقاله ای به قلم آقای دکتر Hassan B.M در لینکدین و تحت عنوان "ارزیابی انتقال و بروز آلودگی میگوهای پنائیده به بیماری لکه سفید" اقتباس شده. علاقمندان می تونن برای دسترسی به این مقاله مفید، لینک زیر رو دنبال کنند:
https://www.linkedin.com/pulse/assessment-white-spot-virus-wsd-transmission-infection-hasan-b-m-/
خوب، بپردازیم به اصل موضوع:
همونطور که ملاحظه می فرمائید، دیاگرام دارای دو بخش در چپ و راست هست که یکی مسیر انتقال ویروس و دیگری محرک های بروز بیماری رو شامل شده.
در سمت چپ، یعنی عوامل انتقال، ابتدا ( در بالاترین باکس) مولدین قرار دارند که تولید لارو آلوده توسط اونا، از عوامل مهم انتقال ویروس به محیط پرورش شمرده می شه.
پائین تر، کیفیت پست لارو ذخیره سازی شده مورد پرسش قرار گرفته. استحضار دارید که یکی از مزایای تست های استرس در کنترل کیفیت پست لارو، تشخیص لارو آلوده هست (بجز قدرت و قابلیت پست لارو برای تحمل استرس های اسمزی، تراکم و ...). در اوایل قرن بیست و یکم، طی تحقیقاتی مشخص شد که تلفات حاصل از تست فرمالین با 100 پی پی ام غلظت، غالبا آلودگی به ویروس لکه سفید رو نشون می دادن. به این ترتیب در اینجا، پرسش از کیفیت پست لارو ذخیره سازی شده، به نوعی و به شکل غیر مستقیم، اشاره به احتمال ورود ویروس از طریق پست لارو به محیط استخر رو داره.
در بخش پائین تر از اون، به عواملی مثل فرآوری آب، فیلتراسیون و یا منابع آبی مورد استفاده اشاره شده که همگی در صورت دارا بودن مشکل، سبب ورود آب آلوده به محیط مزرعه خواهند شد.
بخش بعدی، ناقلین ویروس رو مورد توجه قرار داده و پس از اون شرایط بیوسکوریتی مورد سئوال قرار گرفته. در واقع تا اینجا همه عوامل به ورود و حضور ویروس به مزرعه و محیط پرورش کمک کرده اند.
اما وقتی می رسیم به مستطیل سوم (از بالا ستون وسط) که با عنوان افزایش حساسیت مشخص شده، عوامل تأثیرگذار همگی از سمت راست دیاگرام یعنی همون عوامل مستعد کننده بروز یا ماشه های بروز بیماری منشأ گرفته اند. این عوامل شامل مرگ پلانکتونی، نوسانات pH، وضعیت بستر، غذادهی بیش از حد، متابولیت های سمّی (که در اینجا با ارتباط دادن این سموم به pH در واقع اشاره به آمونیاک و سولفید هیدروژن می تونه داشته باشه که اولی در pH بالا و دومی در pH پائین، به عنوان متابولیت های سمّی در محیط استخر مطرح می شن)، کاهش اکسیژن محلول، نوسان در دما، افزایش آمونیاک و آلودگی های باکتریایی هستند.
به این ترتیب، فارغ از وجود ویروس، می بینیم که ماشه بروز بیماری، عوامل استرس زا و ضعیف کننده میگو هست. همینجا می شه به عبارت کار در کنار ویروس اشاره کوتاهی داشت. اگرچه پرورش میگو در محیط محصور و در کنارش، افزایش تراکم ذخیره سازی، خودبخود ایجاد کننده استرس هست، اما بعضاً می شه در صورت مدیریت عوامل استرس زا، مخاطره بروز بیماری رو حداقل تا زمان برداشت به تعویق انداخت. این کار رو در موارد زیادی در سایت های مختلف پرورش میگوی کشور هم دیده ایم.
در مرحله بعد، به مرحله آلوده شدن میگوها می رسیم و متعاقب اون تکثیر ویروس.
تحت چنین شرایطی، در بخش سمت چپ دیاگرام به همجنس خواری و خارج نکردن میگوهای مرده (تلفات ناشی از بیماری) اشاره کرده که می تونه انتقال افقی بیماری و ازدیاد ویروس رو سبب بشه. به عبارتی، با توجه به اینکه ویروس برای تکثیر خودش، احتیاج به سلول زنده داره و میگوهای تلفاتی نمی تونن این امکان رو در اختیارش قرار بدن، همجنس خواری و یا تغذیه سایر میگوها از میگوهای تلف شده یا بی حال در استخر، این امکان رو در اختیار ویروس قرار می ده تا وارد یک ارگانیسم زنده بشه و با سرعت بالاتری تکثیر و ازدیاد پیدا کنه.
مرحله آخر دیاگرام (پائین ترین باکس) هم بروز بیماری رو نشون داده.
به نظر میاد، پرورش دهندگان عزیز، طی اعمال مدیریت بر مزارع خودشون، یه نیم نگاهی هم به این دیاگرام داشته باشن، می تونن (حتی اگر ریسک وجود ویروس در منطقه شون هم پائین باشه)، دوره پرورش موفقی رو رقم بزنند. انشاالله.
