لینکی که در این مطلب قرار داده ام مربوط به نشریه ترویجی است که توسط تنی چند از همکاران پژوهشکده میگوی کشور ، اداره کل دامپزشکی بوشهر و به کوشش سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر تهیه شده و متن مناسبی است که با رویکرد ترویجی تهیه شده و برای آشناشدن بهره برداران صنعت پرورش میگو با پیاده سازی اصول ایمنی زیستی در مزارع، مفید خواهد بود.
یکی از مشکلات کیفی میگوهای صید شده پرورشی به ویژه در سالهای اخیر (پس از معرفی گونه پا سفید غربی به صنعت پرورش میگوی کشور) بروز عارضه سرقرمزی در این میگوها بوده است. این مشکل، بنا به اظهار مدیران شرکت های فرآوری ، همه ساله زیان هنگفتی را به واسطه افت قیمت میگوی پرورشی در بازارهای جهانی (به میزان 0.2 تا 0.6 دلار آمریکا به ازای هرکیلوگرم میگو) در زمینه ارزآوری به این بخش وارد می‌نماید. اما علیرغم این اهمیت چشمگیر، هیچگاه ، بررسی علل و عوامل ایجاد کننده عارضه یاد شده به عنوان نیاز تحقیقاتی، از سوی نهادهای دست اندرکار اقتصاد آبزی‌پروری به بخش های علمی و تخصصی این زیر بخش ارائه نگردیده و معدود فعالیت های انجام شده نیز اغلب به واسطه پیش فرض های اعمال شده در زمینه منشأ، مرحله و ماهیت، منجر به نتیجه معتبر و قابل پیاده سازی به شکل اجرایی و میدانی نگردیده است.
علیرغم مطالعات انجام شده متعدد در خصوص کنترل کیفیت میگوی پرورشی پس از برداشت ، سابقه تحقیق در این زمینه و خاص این عارضه در کشور ایران موجود نمی باشد . تنها در سال 1389 آفتاب سوار و همکاران ضمن بررسی مقایسه ای اثرات هندلینگ پس از صید میگوی پرورشی بر کیفیت این میگو در استان هرمزگان، مشخصاً به بروز این عارضه اشاره نموده است. در خارج از کشور نیز ، غالب تحقیقات در این زمینه ، با موضوع کیفیت محصول پس از صید انجام گرفته و صرفاً اشاره ای ضمنی به این عارضه به عنوان یکی از عوارض اخلال در فرآیند برداشت گردیده است. تنها تحقیق ویژه در خصوص بروز عارضه سرقرمزی ، حاصل مطالعه ای در کشور عربستان بوده که به دلیل عدم انتشار در نشریات معتبر، تنها دسترسی به گزارش کار و نتایج حاصله ممکن گردید.
اما در سال 1396 بنا به درخواست بخش خصوصی از مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی ، پروژه ای دوساله در دو استان بوشهر و هرمزگان به عنوان دو قطب اصلی تولید میگوی ایران اجرا گردید که تلاش می شود نتایج این پروژه در پژوهشکده میگوی کشور در مطالب آتی به صورت تفصیلی ارائه شود.
این نام شاید در نگاه اول کمی تمسخرآمیز به نظر آید ولی این میگو در واقع صاحب قوی ترین تفنگ دنیاست. میگوی هفت تیر کش (Pistol Shrimp) را با نام میگوی بشکن زن (Snapping Shrimp) نیز می شناسند و از لحاظ رده بندی متعلق به خانواده Alpheidae است. مشخصه میگوهای این خانواده، چنگک های نامتقارن آنهاست که چنگک بزرگتر قابلیت شلیک و ایجاد صدای انفجار دارد.
خانواده Alpheidae با داشتن بیش از 600 گونه و 38 جنس پراکنش جهانی دارد. بیشتر آنها حفار هستند و زیستگاه های معمول آنان صخره های مرجانی، بسترهای علف دریایی و صخره های اویستری می باشند. بیشتر گونه های Alpheidae در آب های معتدل و گرمسیری زیست می کنند.
میگوی هفت تیر کش شاید پر سر و صدا ترین موجود دریایی شناخته شده باشد و در این زمینه با نهنگ های عنبر و بلوگا رقابت می کند. چنگک منحصر به فرد این جانور می تواند با انجام حرکتی شبیه بشکن زدن، حباب هایی با سرعت تقریبا 100 کیلومتر بر ساعت و دمای تقریبا 4700 درجه سانتیگراد ایجاد نماید! (دمای سطح خورشید تقریبا 5500 درجه است). بلندی صدای ایجاد شده تقریبا 218 دسیبل است و می تواند فشار آکوستیک برابر با 80 کیلوپاسکال تا فاصله 4 سانتی متری چنگک میگو ایجاد نماید. این مقدار انرژی و فشار برای کشتن طعمه میگو به طور آنی کافیست.
میگوی هف تیر کش از این قابلیت خود هم برای شکار و هم برای ارتباط با سایر هم گونه های خود استفاده می کند. سر و صدای این میگوها به حدی است که کلنی های آنان می تواند مشکلات جدی در ارتباطات زیر دریا و سونار ایجاد نماید. در حقیقت بلندی صدای میگوی هف تیر کش از یک موتور جت کنکورد بیشتر است.
این میگو هنگام شکار، خود را در ناحیه ای دور از چشم مثل یک حفره پنهان می کند. سپس میگو آنتن های خود را بیرون می آورد تا از گذر طعمه ها با خبر شود. هنگامی که حرکت طعمه را احساس کرد، از پناهگاه خود بیرون آمده، قسمت زبانه شکل چنگک خود را عقب کشیده و با یک شلیک طعمه خود را شکار می کند. سپس طعمه را به درون پناهگاه کشیده و تغذیه می نماید.
افزایش جمعیت روی کره زمین، کاهش منابع آب و دغدغه امنیت غذایی، لزوم بهره وری از منابع آبی موجود را در جهت استفاده در فعالیتهای کشاورزی و آبزی پروری مضاعف ساخته است. در این خصوص، آب های نامتعارف به عنوان آن دسته از منابع آبی که محصول فرآیندی خاص بوده و یا به طور کلی، برای بهره برداری، نیازمند پیش تصفیه ، اعمال مدیریت بر پارامترها و یا به کارگیری فنآوری های ویژه به منظور استحصال باشند گزینه مناسبی است که بشر می تواند جهت بهره گیری در فعالیت های خود به آنها توجه بیشتری نماید. اما این منابع آبی بعضاً فاقد استانداردهای لازم جهت بهره گیری در سایرصنایع و فعالیت ها بوده و نیازمند پاره ای از فرآیندهای بهسازی می باشند. در این مقاله، ابتدا به اهمیت کاربرد این دسته از آبها پرداخته شده و سپس روشهای بهسازی آنها به منظور بکارگیری در آبزی پروری به اجمال مورد بررسی قرار گرفته است.
