چرا برخی آبزی پروران موفق ترند؟

لینک دانلود و مشاهده تصویر بزرگتر

کاربرد سولفات مس در استخرهای پرورش میگو و ماهی "قسمت اول"

کاربرد سولفات مس در استخرهای پرورش میگو و ماهی

"قسمت اول"

نوشته: دکتر Fernando Kubitza

ترجمه: علی قوام پور

از سولفات مس (CS) معمولاً برای کنترل شکوفایی سیانوباکتری‌ها (جلبک‌های سبز-آبی) در استخرهای پرورش ماهی و میگو استفاده می‌شود. این ترکیب به راحتی در دسترس، مقرون به صرفه و موثر در کنترل ریزجلبک ها بوده همچنین اقتصادی ترین گزینه برای مدیریت برخی انگل ها و عفونت های غیر سیستمی قارچی و باکتریایی در استخرهای بزرگ می باشد.

در این مطلب به کاربرد سولفات مس در آبزی پروری، اقدامات احتیاطی ویژه در استفاده از آن، امکان ایجاد مقاومت نسبت به مس توسط سیانوباکتری ها و نیز محصولات جایگزین آن پرداخته ایم.

لینک دانلود

مبانی BMP در پرورش ماهی در قفس های دریائی (6)

مبانی BMP در پرورش ماهی در قفس های دریائی (6) - بخش اول

منبع: Best Management Practices for Marine Cage Culture Operations in the U.S. Caribbean

ترجمه: علی قوام پور

• خوراک

بهترین روش مدیریتی (BMP) کلیدی در زمینه خوراک، حذف ترکیبات خام از برنامه تغذیه ای شامل ماهی های کوچک، ضایعات فرآوری آبزیان، ماهی مرکب و ضایعات کشتارگاهی است. این  مواد ممکن است حاوی عوامل بیماری زا و انگل‌ باشند، محتوای ویتامینه و مواد معدنی در آن ها متغیر و اغلب ضعیف است و امکان دارد حاوی ترکیبات ضد تغذیه ای همچون تیامیناز باشند که باعث اختلالات تغذیه‌ای، کاهش نرخ رشد و افزایش حساسیت به عوامل بیماری‌زا می‌شوند. ترکیبات خام خوراکی به سرعت در آب متلاشی شده، کیفیت آب و راندمان تغذیه ای را کاهش می دهند.

در مقابل، خواراک پلت‌شده در حین تولید تا دمای کافی برای از بین بردن پاتوژن‌ها و انگل‌ها حرارت می بینند. علاوه بر این، خوراک پلت مدرن برای تامین تمام مواد مغذی ضروری مورد نیاز ماهی برای رشد سریع و سلامت مطلوب فرموله شده اند. استفاده از خوراک های پلت شده در مقایسه با خوراک خام از نظر مزایای اقتصادی و زیست محیطی، گام بزرگی رو به جلو محسوب می گردند.

خوراک پلت عمدتاً از شرکت های تولید خوراک دام (به جای تولید در مزرعه) تهیه می شود. از این رو، پرورش دهندگان برای دسترسی به خوراک با کیفیت و دارای فرمول مناسب به کارخانجات تولید خوراک وابسته می باشند. در عوض، پرورش دهنده کنترل مستقیمی بر روش تغذیه دارد و این موضوع بر عملکرد اقتصادی و زیست محیطی مزرعه تأثیر گذار است. هزینه خوراک معمولا 50 تا 60 درصد از هزینه های تولید ماهی در قفس های دریایی را به خود اختصاص می دهد از این رو انگیزه اقتصادی پرورش دهندگان در بهینه سازی مصرف غذا بسیار قوی است. جیره های ارزان قیمت را می توان از مواد غذایی بی کیفیت تولید کرد، اما بعید است هزینه پائین تر آنها جبران کننده افت عملکرد تولید به ازای مصرف اینگونه غذاها باشد. در اغلب موارد، جیره با کیفیت و دارای راندمان بالا ارزش هزینه کرد بالاتر را دارد.

تغذیه مناسب از نظر مقدار غذا، نحوه غذادهی و دفعات تغذیه بر عملکرد تولید و حفظ مواد مغذی تأثیر گذار است. از آنجاکه خوراک منبع پسماند مواد مغذیدر مزارع پرورش است، کاهش این پسماند از نظر اقتصادی و زیست محیطی دارای مزایای مهمی است. بهینه سازی مصرف خوراک به معنای نظارت دقیق بر میزان خوراک مصرفی و در ارتباط با میزان مصرف شده توسط ماهی و رشد حاصله است. استراتژی‌های بهینه‌سازی معمولاً شامل استخدام پرسنل غذادهی مجرّب، سیستم دوربین زیر آب، دستگاه‌های تشخیص پلت و سیستم‌های تغذیه کنترل‌شده توسط رایانه می باشد. همچنین آنالیز منظم شیمیائی محموله های غذا و سوابق عملکرد تولید با استفاده از غذای مورد نظر در انتخاب خوراک اهمیت بالایی خواهد داشت. پایش تغذیه با استفاده از پلت های شناور یا با فروروندگی کند مناسب تر است چرا که می توان از بالا مصرف غذا را نظارت نمود و یا این کار را برای پلت های فرورنده با استفاده از دوربین های زیر آبی انجام داد.

از دیگر موارد دارای اهمیت در اعمال بهترین شیوه های مدیریت برای خوراک، می توان به بهبود ضریب تبدیل خوراک (FCR) و کاهش میزان غذای خورده نشده اشاره نمود. در این زمینه، پایش، آنالیز سوابق رشد، بقا، مصرف خوراک، زمان تغذیه و میزان تغذیه ماهی ها بسیار مهم می باشند. راندمان تغذیه نیز لازم است بر اساس هزینه خوراک به ازاء واحد رشد و یا هزینه خوراک به ازاء واحد رشد در واحد زمان و نه صرفا هزینه هر تن غذای مصرفی محاسبه شود. پرورش دهندگان می توانند با همکاری با کارخانجات تولید خوراک، امکان استفاده از خوراک دارای ضریب تبدیل و هضم پذیری مناسب همچنین منطبق با نیازهای زیستی و روش های تغذیه ای مورد نظر خود را فراهم نموده و به بهبود کیفیت خوراک مصرفی کمک نمایند.

حفظ قدرت انتخاب در نوع خوراک و تامین کنندگان آن می بایست هواره وجود داشته باشد تا شرکت های سازنده نسبت به بهبود مستمر محصول تولیدی تشویق شوند. همه علاقه دارند غذای مورد استفاده از نظر تغذیه ای برای سن و سایز گونه پرورشی در هر مرحله از رشد مناسب باشد.

فرمولاسیون، روش تولید، ترکیب تقریبی و کیفیت خوراک عمدتاً توسط سازنده خوراک تعیین می شود. با این حال، پرورش دهندگان می توانند بر کیفیت خوراک از طریق اعمال قدرت انتخاب و از سوی دیگر همکاری با کارخانجات تولید کننده غذا تأثیر گذار باشند. پرورش دهندگان لازم است غذاهایی را استفاده کنند که با نیازهای غذایی آبزی مطابقت داشته، از قابلیت هضم بالا برخوردار بوده و طی فرآیند مناسبی تولید شده باشد. از این رو می بایست به صورت شفاف نسبت به  مشخصات خوراک مطلوب همچون حداقل ترکیب تقریبی، هضم پذیری، درصد خاکه و سایر الزامات خاص گونه پرورشی و یا سیستم پرورشی مورد نظر را برای بهبود تغذیه آگاهی داشته باشند. (پایان قسمت نخست)

ملاک انتخاب گونه مناسب برای آبزی پروری

از کتاب Aquaculture ecosystems تألیف : Saleem Mustafa و Rossita Shapawi

ترجمه: علی قوام پور

انتخاب گونه ها برای آبزی پروری عمدتاً بر اساس ارزش تجاری و امکان پذیر بودن پرورش آنها صورت می گیرد.

1- نیاز بازار

این، نخستین مورد مد نظر برای انتخاب گونه است. ملاحظات بازار شامل ترجیح مصرف کننده در زمینه گونه های خاص، توان خرید مصرف کنندگان بطور عام و قیمت محصول به گونه ای است که برای پرورش دهنده دارای سود منطقی باشد. آبزی پروران به دنبال هزینه تولید پایین و در عین حال رشد سریع گونه پرورشی در شرایط اسارت می باشند.

2- تراکم پذیری

آبزی پروری مستلزم متراکم سازی آبزیان پرورشی است. بدیهی است برای آبزیان پرورشی در شرایط اسارت قلمروی مشابه آنچه در طبیعت در اختیار دارند فراهم نمی شود. گونه هایی که قادرند تراکم بالا را بدون استرس تحمل نمایند، راندمان تولید در واحد حجم آب مناسبی داشته و عملیات پرورش را نیز به خوبی تاب می آورند.

متراکم سازی، همراه با مشکلاتی همچون کاهش اکسیژن محلول و تجمع ضایعات متابولیک می باشد، اما سیستم های مدیریت تطبیقی با رفع چنین چالش هایی پرورش گونه هایی خاص را امکان پذیر می سازد.  در پرورش توام چندگونه ای، تراکم بالای پرورش با ترکیبی از گونه های مختلف استرس ناشی از رقابت را کاهش می دهد.

گونه های سریع الرشد که در مدت زمان نسبتاً کوتاهی به اندازه قابل برداشت می رسند به خوراک و انرژی کمتری نیاز دارند و هزینه های مدیریتی را به حداقل می رسانند. علاوه بر این، زیر ساخت های یکسان برای پرورش چند دوره در سال با استفاده از این گونه ها میسر می گردد. چنین مزارعی تأمین کننده اشتغال مستمر و درآمد زا می باشند.

از طرفی، پرورش گونه هایی که سرعت رشد آن ها پائین است و یا به دلایل ژنتیکی رشد محدودی دارند به لحاظ اقتصادی توجیه پذیر نمی باشد.

3- عادات و نیازهای تغذیه ای

انتخاب گونه‌ برای پرورش نیازمند اطلاعاتی در خصوص نحوه، محل و میزان تغذیه در کنار نوع خوراک گونه مورد نظر می باشد. پس از آن است که می توان برای شرایط پرورش، غذایی را فراهم نمود که فرورونده، شناور و یا غوطه ور باشد.

غذا را می توان بر اساس نیازهای تغذیه ای آبزی نسبت به ترکیباتی همچون پروتئین، چربی، کربوهیدرات، ویتامین ها و مواد معدنی و نیز ظرفیت فیزیولوژیک برای هضم و استفاده از مواد مغذی تهیه نمود.

گونه هدف می بایست در تمام مراحل پرورش در محیط محصور - مولد، لارو، مرحله جوانی، پرواری و پیش مولد - خوراک مصنوعی یا مکمل مقرون‌به‌صرفه را به آسانی مورد استفاده قرار داده و مواد مغذی جیره را در رشد و زنده مانی به کار گیرد.  

4- مقاومت نسبت به نوسانات محیطی

برخی گونه های آبزی دارای سطح بالایی از تحمل نسبت به نوسانات محیطی مانند دما، شوری، اکسیژن محلول، pH و  مواد معدنی موجود در آب ورودی  به مخازن پرورش می باشند. این گونه ها از نظر تولید و بازده زیست توده مناسب تر هستند. عدم انطباق با نوسانات کیفی آب باعث کاهش رشد، افزایش مرگ و میر و نرخ  ضعیف بازگشت سرمایه می گردد.

گونه های مهم تجاری بسیاری وجود دارند که در برابر طیف وسیعی از شرایط محیطی مقاومت کافی داشته و با سیستم های رایج تولید آبزیان - استخر، قفس و سیستم های آبراهه ای-  سازگار می باشند.

5- مقاومت در مقابل بیماری

گونه های آبزی از نظر مقاومت در برابر بیماری ها متفاوت هستند. این تفاوت نه تنها بین گروه‌های اصلی آبزیان مانند ماهی و میگو دیده می شود بلکه در سطح فردی نیز وجود دارد. ماهی ها سیستم دفاعی بهتری نسبت به میگوها دارند. در واقع میگوها ایمنی ذاتی ضعیفی داشته و مثل ماهی ها واجد ایمنی اکتسابی نیستند. مقاومت ضعیف در برابر بیماری، احتمال ضرر وزیان ناشی از تلفات انبوه را افزایش داده و هزینه ایجاد سیستم های امنیت زیستی را ارتقاء می دهند.

مقاومت در برابر بیماری از اهمیت بالایی در سیستم های پرورش برخوردار است. ریسک ابتلا به بیماری با افزایش تراکم بالا می رود. از این رو بدون توانایی و قابلیت ذاتی آبزیان پرورشی برای مقابله با بیماری، تلفات حادث شده و منجر به بروز خسارات اقتصادی خواهد گردید. بیماری ها از چالش های مهم سیستم های آبزی پروری محسوب و به دو دسته عفونی (باکتریایی، ویروسی، انگلی) و غیر عفونی (محیطی، ژنتیکی یا تغذیه ای)  تقسیم می شوند. حفظ سلامت آبزیان پرورشی و سیستم ایمنی قوی می تواند توان آن ها را در مبارزه با بیماری های عفونی افزایش دهد. از طرفی، در مورد بیماری های غیر عفونی می توان بر راه های ذیل تمرکز کرد:

ناهنجاری های ژنتیکی را می توان با اتخاذ استراتژی مناسب اصلاح نژاد که اثرات والدینی و همخونی را کنترل نموده و تنوع درون گونه ای را حفظ می کند به حداقل رساند.  همچنین جیره متعادل مشکلات سوء تغذیه را کنترل می کند. به علاوه آب با کیفیت مطلوب، محیط کشت مناسبی را فراهم و احتمال ابتلا به بیماری ها را کاهش می دهد.

6- تکثیر در شرایط محصور

تکثیر بسیاری از آبزیان در محیط محصور مشکل است با این حال، برای تأمین منبع قابل اعتماد لارو برای آبزی پروری، می بایست به این قابلیت (و نه تأمین مولد از ذخایر وحشی) دست یافت. برخی از گونه ها در رودخانه ها تولید مثل می کنند اما وقتی در مخازن کارگاه های تکثیر قرار داده می شوند این قابلیت را از دست می دهند. از این رو برای القای تخمریزی در آن ها از هورمون های غدد جنسی استفاده می شود. در میگوها نیز مجموعه غده سینوسی اندام X در شرایط اسارت با ترشح هورمون بازدارنده رسیدگی تخمدان در بلوغ غدد جنسی اختلال ایجاد می نماید. در این زمینه و برای القای تخم ریزی میگو در هچری ها، به صورت یک جانبه، ساقه چشمی میگوهای ماده قطع می شود.

گونه هایی که در برابر تکثیر در شرایط طبیعی مقاومت نمایند مناسب آبزی پروری نیستند. البته تنها القای تخم ریزی برای اطمینان از تامین لارو برای آبزی پروری کافی نیست. تخم و لارو تولید شده می بایست از کیفیت بالایی برخوردار بوده و به خوبی رشد نماید و یا به مرحله ای تبدیل شود که بتوان از آن ها برای پرورش تا اندازه قابل برداشت استفاده نمود.