بهترین شیوه های مدیریت در آبزی پروری (BMP’s)- قسمت هجدهم
ترجمه: علی قوام پور
کنترل هماهنگ بیماری ها
کنترل هماهنگ بیماری باید در چند سطح مختلف اجرا و بیماری ها می بایست به عنوان پیشران توسعه و هماهنگی مدیریت منطقه ای در نظر گرفته شود. به برخی از نمونه‌های مدیریت هماهنگ بیماری می‌توان در اروپا اشاره نمود مانند کنترل عفونت خونی ویروسی بهاره در کپور ماهیان (SVC) در بریتانیا یا کم‌خونی عفونی ماهی قزل آلا (ISA) در پرورش ماهی آزاد اقیانوس اطلس در اسکاتلند، نروژ و جزایر فارو.
به طور کلی، کنترل هماهنگ بیماری ها باید در سطح ملی هدایت، تنظیم و هماهنگ شود، اما نیاز به مشارکت فعال در سطح سایت داشته و ممکن است از هماهنگی بیشتر در سطح منطقه و بخش نیز بهره مند گردد. در سطح ملی، کشورها می بایست دارای چارچوب قانونی حاکم بر آبزی پروری، نظارت و کنترل بیماری ها مطابق با قوانین بین المللی، قوانین سازمان تجارت جهانی و دستورالعمل بهداشت آبزیان OIE باشند. این امر لازم است توسط نهادی که اجرا و تدوین دستورالعمل تجارت دام و آبزیان زنده، صدور مجوز پرورش، غربالگری، نظارت و کنترل را در سطح ملی بر عهده دارد اجرا و هماهنگ شود.
در اتخاذ و اجرای چارچوب های نظارتی، تبادل اطلاعات و مشاوره مطلوب بین نمایندگان صنعت و سیاست گذاران از اهمیت بالایی برخوردار است و این مرجع می تواند کلیدی برای تسهیل این تبادل باشد.
هماهنگی ملی به اطمینان از سازگاری استانداردهای نظارتی و مدیریت در بین مناطق کمک شایانی می کند، چرا که این مناطق اغلب با هم در تعامل بوده و بنابراین بر وضعیت شیوع و بروز بیماری یکدیگر تأثیر گذار می باشند. به عنوان مثال، اگر نظارت برای بررسی فقدان و یا وجود بیماری در سطح منطقه ای با استاندارد یکسانی انجام نشود، واردکنندگان آبزی زنده در منطقه‌ای که دارای استانداردهای بالای نظارتی است ممکن است به خرید آبزی از منطقه ای مبادرت نمایند که به دلیل سیستم نظارتی و غربالگری ضعیف، عاری از بیماری اعلام شده باشد. بنابراین، این نهاد باید استانداردهای حداقلی را برای نظارت و غربالگری تعیین نموده و برنامه‌های کنترل بیماری و دستورالعمل‌های عملیاتی را تدوین و از طریق آزمون های برنامه‌ریزی اقتضایی بهبود بخشد.
استانداردسازی بین سایت ها را می توان با دسترسی به خدمات بازرسی و تست های تشخیصی متمرکز بهبود بخشید، و اگر تدوین استاندارد و هماهنگی مناسبی وجود داشته باشد، می‌توان این خدمات را در سطح منطقه‌ای نیز ارائه نمود.
علاوه بر این، نهاد یاد شده باید اطمینان حاصل کند که کلیه آزمایشات و روش های نظارتی با استانداردهای بین المللی مطابقت دارد تا از این راه تجارت با سایر کشورها نیز امکان پذیر گردد. از دیگر الزامات در خصوص این نهاد باید به لزوم گزارش دهی مناسب به سازمان جهانی بهداشت دام و سایر نهادهای بین المللی ذیربط و گزارشات عمومی در پورتال های مبتنی بر وب یا گزارشات سالانه نیز اشاره کرد.
برای کمک به تنظیم مقررات و نظارت بر بخش های مختلف آبزی پروری و واکنش به بروز بیماری ها، وجود پایگاه ملی داده بسیار سودمند است. این پایگاه می بایست اطلاعات مربوط به موقعیت، جزئیات مربوط به نقاط تماس، و آمار تولید در هر سایت را دارا باشد. علاوه بر این لازم است جزئیات مربوط به بازرسی های انجام شده، نتایج آزمایشات و موضوعات مربوط به بروز بیماری را شامل شود. سوابق مربوط به جابجایی آبزیان، تلفات و درمان های انجام شده برای تحقیقات همه گیر شناسی، ارزیابی مخاطرات و منطقه بندی (Zoning) از اهمیت بالایی برخوردار می باشند. تدوین و اجرای برنامه تحقیقات در سطح ملی در مورد بیماری های آبزیان ایجاد این پایگاه داده را تسهیل نموده و به پیشگیری از بروز بیماری های نوظهور کمک شایانی می نماید.
