اهمیت بالانس املاح در آب های لب شور و شور
چندی پیش در یکی از مقالات آقای کلود بوید در خصوص ترکیب آبهای لب شور ،مطلب جالبی مطالعه می کردم که شاید از نقطه نظر بسیاری از دانشمندان و خبرگان علوم محیط زیست و شیلات از بدیهیات است ولی تاکنون بسیار شاهد بوده ایم که همین امور بدیهی در مرحله مکانیابی در احداث مجتمع های آبزی پروری مد نظر شرکت های مشاور و یا ناظر قرار نگرفته است .
در حقیقت ترکیب املاح موجود در آب خوریات و یا مناطق مصبی ،بسته به میزان املاح موجود در آب ورودی به این منابع،کم و بیش تفاوت هائی با آب دریا حتی در شوری های مشابه دارد.تا وقتی این تفاوتها را بصورت تعریف شوری تام (مقدار املاح موجود در آب)در نظر بگیریم نگرانی خاصی وجود نخواهد داشت اما موضوع اصلی و مورد نظر در این بحث،اختلاف مقدار هریک از عناصر در آب دریا با آب منابع مورد مطالعه و از طرفی بالانس این عناصر نسبت به یکدیگر می باشد.
این بالانس در راه اندازی فرآیندهای متابولیک ،فیزیولوژیک و هموستاتیک بدن موجود پرورشی نقش بسیار مهمی ایفا می کند.برخی از آنزیم ها(موسوم به متالوآنزیم ها) در بدن موجودات زنده،برای فعالیت خود ،نیاز به وجود یون های فلزی خاصی(منیزیم،کلسیم،پتاسیم و سدیم)دارند.از طرفی فعالیت پمپ های انتقال فعال مواد به درون سلول و یا ترشح مواد به خارج آن نیازمند حضور یونهای معدنی خاصی در محیط سلول است.تنظیم اسمزی در خون یاهمولنف موجود پرورشی(ماهی،میگو )شاید یکی از شناخته شده ترین مثالها جهت نشان دادن اهمیت ترکیب یونی متناسب درمایعات بدن این موجودات باشد چرا که هرگونه اختلال در این ترکیب میتواند منجر به بروز مشکل در حفظ اسمولاریته بدن ،صرف انرژی به منظور برقراری تعادل مجدد،کاهش راندمان تغذیه و انرژی و در نهایت افزایش هزینه تولید گردد.
چندماه قبل در خلال بحثی که در سایت Shrimp News بین اعضاء شروع شده بود،آقای Mathew Briggs جدولی ارائه کرد که به نوعی میتوان از آن به عنوان شاخصی برای تعیین میزان املاح در آبهای شور و لب شور استفاده نمود.
این جدول به شرح ذیل است:
عنصر |
Ca |
Mg |
K |
Na |
Cl |
SO4 |
ضریب |
11.6 |
39.1 |
10.7 |
304.5 |
551 |
78.3 |
از اعداد موجود در این جدول میتوان مشخص کرد در شوریهای مشخص ،میزان مطلوب و نزدیک به آب دریا برای هر عنصر(درج شده در این جدول) باید در چه محدوده ای قرار داشته باشد.به عنوان مثال در شوری 31 گرم در لیتر باید مقدار شوری(31)را در ضریب مندرج ذیل هر عنصر ضرب کرد تا عدد موجود در شوری موصوف حاصل گردد :
برای نمونه عنصر منیزیم باید در شوری 31 گرم در لیتر به مقدار(1212=31*39.1)میلیگرم در لیتر باشدو مقادیر کمتر و یا بیشتر از آن میزان اختلاف با آب دریا را در خصوص عنصر منیزیم نشان میدهد.
