مبانی BMP در پرورش ماهیان دریائی در قفس (کتابچه ترجمه شده)

کتابچه ای که لینک آن را در ذیل این مطلب ملاحظه می کنید، با عنوان Best Management Practices for Marine Cage Culture Operations in the U.S. Caribbean در سال 2014 میلادی، توسط جمعی از کارشناسان مؤسسه ملی اقیانوسی و جوی (NOAA) نگاشته و به همت آقای دکتر Carlos S. Price و خانم دکتر Jessica Beck‐Stimpert (از کارشناسان همان مؤسسه) گردآوری و منتشر گردیده است. همانگونه که از نام این کتابچه مشخص است، موضوع آن بهترین شیوه های مدیریت قفس های پرورش ماهی در منطقه کارائیب (بخش ایالات متحده آمریکا) است با این حال، پس از مطالعه آن، شباهت های فراوان در خصوص الزامات، توصیه ها و شرایط فعالیت سامانه های قفس در منطقه یاد شده با صنعت آبزی پروری دریائی در کشور ما سبب شد بخش های مختلف آن به صورت مجزا توسط اینجانب ترجمه و ابتدا در وبلاگ آبزیستان منتشر شود.

پس از آن، احساس نیاز به تولید محتوا در صنعت پرورش ماهی در قفس های دریائی در کشور، موجب شد بخش های ترجمه شده این کتابچه به شکل حاضر گردآوری و در اختیار علاقمندان و بهره برداران قرار گیرد با این توضیح که یکی از بخش های این کتابچه تحت عنوان "مجوز فعالیت" با توجه به تفاوت فرآیند اخذ مجوز و استعلامات مورد نیاز در منطقه کارائیب با کشور ایران، از مجموعه بخش های ترجمه شده حذف شده است. امیدوارم با این تلاش، قدمی هرچند ناچیز در مسیر توسعه صنعت آبزی پروری دریائی که به حق از ارکان اقتصاد دریامحور در کشور محسوب می گردد برداشته شود.

 

لینک دانلود

مبانی BMP در پرورش ماهی در قفس های دریائی (9)

منبع: Best Management Practices for Marine Cage Culture Operations in the U.S. Caribbean

ترجمه: علی قوام پور

مکان یابی یکی از مهمترین منغیرهایی است که می بایست در همان ابتدا و قبل از استقرار یک مزرعه پرورش در قفس مورد توجه قرار گیرد. از آن جا که مزارع آبزی پروری دریائی در مناطق اقیانوسی با کاربری های عمومی قرار گرفته اند باید به عوامل بسیاری در زمان انتخاب مکان مناسب توجه نمود. برای مکان یابی مزرعه پرورش ماهی در نزدیکی ساحل یا فراساحل با استفاده از سیستم‌های قفس شناور یا غوطه‌ور، لازم است ارزیابی سایت در خصوص پارامترهای مربوط به زیرساخت، توپوگرافی، عمق‌سنجی، هواشناسی، محدوده سالانه پارامترهای کیفیت آب و اطلاعات زیست‌محیطی و بیولوژیکی، همچنین چارچوب های نظارتی محلی، منطقه ای و ملی انجام شود.

یکی از مهمترین موارد در این مرحله، زیر ساخت مورد نیاز برای پشتیبانی عملیات است. در این زمینه، دسترسی به جاده های اصلی، حمل و نقل، بنادر، فرودگاه ها، خطوط برق، منابع سوخت، در کنار اسکله و امکانات حمل و نقل هوایی، از اهمیت بسیاری برخوردار می باشند. علاوه بر این لازم است به زیرساخت های مخابراتی و پستی نیز توجه نمود. در این زیر ساخت ها دسترسی به منابع مطمئن به میزان مکفی آب شیرین و سایر خدمات عمومی باید فراهم باشد.

فرآیند انتخاب سایت معمولاً با شناسایی یک منطقه عمومی در مقیاس بزرگ که به طور بالقوه برای فعالیت پرورش ماهی در قفس مناسب است شروع می شود. به این دلیل برای شروع بهترین راه این است که به نقشه ها، نمودارها، تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی مانند آنچه در سرویس نقشه برداری Google EarthTM موجود است مراجعه گردد.

این داده‌ها را می توان با استفاده از سیستم‌ اطلاعات جغرافیایی (GIS) تجزیه و تحلیل نمود تا تعارضات کاربری را با همپوشانی نقشه های فعالیت و یا حوزه های قضایی سایر ذینفعان در منطقه مورد نظر تسهیل گردد. این روش به ویژه هنگام تلاش برای جلوگیری از درگیری کاربر و حذف تاثیرات مضر با تنوع زیستی بومی، زیستگاه های حیاتی مانند مناطق حفاظت شده دریایی، مسیرهای ناوبری، مرزهای نظامی، مناطق مهم تفریحی، یا عملیات استخراج منابع طبیعی (سکوهای نفتی) مفید خواهد بود. پس از تعیین مناطق و حوزه های تعارض و حذف آن ها از مکان مورد نظر، مناسب ترین مکان انتخاب شده و بعد از آن توصیف و ارزیابی های دقیق تر در محل قابل انجام است.

ضروری است انتخاب مکان در مناطقی صورت گیرد که دارای جریان های آبی با سرعت مورد نیاز برای شستشوی قفس و به دور از اکوسیستم های حساس (همچون صخره های مرجانی) باشند. نمونه ای از چک لیست  سازماندهی اهمیت هر عامل در جدول 1 ارائه شده است. در زمان بهره برداری از مزرعه پرورش ماهی در قفس اغلب نیاز مبرم به تأسیسات مستقر در خشکی برای تأمین بچه ماهی احساس می شود. به همین دلیل اطلاعات در خصوص چنین تأسیساتی در خشکی اعم از ساحلی و یا پسکرانه مورد نیاز می باشد. در این موارد ملاحظه کیفیت و کمیت آب، تغییرات فصلی در پارامترهای کیفی آب مانند دما، اکسیژن محلول، شوری و کدورت، و دامنه جزر و مد در شرایط عادی و طوفانی برای تاسیسات پشتیبانی ساحلی بسیار حائز اهمیت است.

در خصوص سایت های دور از ساحل، الگوهای جریان آب باید با جزئیات بررسی شود.

از آنجا که سرعت رشد ماهی با دمای آب مرتبط است، تغییرات فصلی دمای آب باید دقیقاً مورد ارزیابی قرار گیرد تا زیست توده قابل تولید به درستی تخمین زده شود.

بسته به مقررات سازمان‌های نظارتی و نوع قفس‌هایی که برای رشد انتخاب می‌شوند، ممکن است نیاز به بویه هایی برای تعیین محدوده مزرعه (با یا بدون علامت یا چراغ) باشد. در چنین شرایطی، این موضوع، بخش دیگری به تعمیر و نگهداری و تدارکات به عنوان بخشی از عملیات و بودجه (برای نصب و استقرار) خواهد افزود.

بهترین عملیات مدیریتی برای مکان یابی

• مکان استقرار قفس باید در جایی انتخاب شود که سرعت جریان آب به میزان کافی برای شستشوی قفس ها موجود باشد.
• از استقرار مزرعه در مناطقی که اکوسیستم های حساس را تحت تأثیر خود قرار می دهند خودداری شود.
• مکان یابی باید به نحوی باشد که تأثیرات بر تنوع زیستی بومی و زیستگاه های حساس همچون مناطق حفاظت شده دریائی را به حداقل برساند.
• تعیین زیر ساخت های محلی و منطقه ای مورد نیاز برای پشتیبانی عملیات.
• نصب و نشان گذاری مرز و محدوده مزرعه پرورش.

 

 

 

جدول 1: نمونه چک لیست آیتم های مورد بررسی در مکان یابی

آیتم مورد بررسی	بله	خیر	در حال انجام	توضیحات
تهیه ارزیابیGIS، گوگل ارث، نقشه ماهواره ای، تصاویر هوایی
نقشه و جداول هیدروگرافی و ناوبری
تعارض با سایر کاربری ها (تعیین و یا محدود شده)
اجرای پایلوت
ضوابط قانونی (محلی، منطقه ای و ملی)
مقبولیت نهادهای دولتی و جوامع محلی
دسترسی به نیروی کار در تمام سطوح
وجود شرکت های خدماتی برای عملیات کلیدی (تورشویی، غواصی)
دسترسی به زیر ساخت های لازم برای تدارکات و پشتیبانی
دسترسی به خطوط مواصلاتی (جاده، بندر و ...)
مکان استراحت برای کارکنان
خدمات ارتباطی
دسترسی به برق
آب شیرین
مجاورت با کارخانجات فرآوری، فرودگاه، اسکله و ...
ارزیابی اولیه و پایش زیست محیطی
دسترسی به بهبود دهنده های زیستی و مکمل های مورد نیاز
اطلاعات عمق سنجی
فاصله از ساحل
جنس بستر
میزان قرارگیری در معرض باد
سرعت جریان آب (محدوده مناسب 1.5 تا 2 گره)
حداکثر ارتفاع موج (میزان مناسب، 3 متر)
ارزیابی جریانات جزر و مدی
بررسی کیفیت آب
روان آب ها و لایه بندی های فصلی
پراکنش و تنوع پلانکتونی
احتمال بروز کشند قرمز و شکوفایی پلانکتونی
احتمال وجود شکارچی نظیر کوسه، فوک، پرندگان شکارچی و ...
امکان توسعه فعالیت (وجود پهنه در مجاورت مزرعه)
بررسی بازار، فنآوری، تجارت و اقتصاد محلی
بررسی تعهد، اهلیت سرمایه گذاری و مدت اجرای پروژه

 

 

مبانی BMP در پرورش ماهی در قفس های دریائی (8)

 

 

• جنبه های انسانی

در حالت مطلوب، هر گونه سرمایه گذاری جدید در زمینه آبزی پروری دریایی باید از حمایت جامعه محلی برخوردار باشد. قبل از شروع عملیات پرورش در قفس های جدید دریایی، باید اثرات بالقوه این فعالیت بر جامعه محلی شناسایی شود. لازم است برای اطلاع رسانی به ساکنان در مورد این کسب و کار جدید، از جمله فرصت های شغلی و تجاری، جلوه های بصری و فضایی، و سایر نگرانی های بالقوه ای که ممکن است به همراه آن به وجود بیاید، برنامه ریزی مقتضی صورت پذیرد. به عنوان مثال، پیش از درخواست مجوزهای قانونی، می توان جلسات عمومی را برای رسیدگی به نگرانی‌های جامعه، پاسخ به سؤالات و کاهش نگرانی های احتمالی در مورد عملیات آبزی پروری مورد نظر، برگزار نمود.

در آبزی پروری نیز همچون هر فعالیت تولیدی دیگر، موفقیت بستگی به تخصص و تجربه کسانی دارد که آن را اداره می کنند. برای هر پروژه عملیاتی باید یک ارزیابی پرسنلی انجام داد تا مشخص شود آیا نیروی انسانی لازم برای عملیات در دسترس می باشدیا خیر. علاوه بر این، شناسایی نیازها و تخصص های نیروی کار در سطح محلی، منطقه ای یا ملی که بکارگیری آن ها برای موفقیت پروژه حیاتی است، از اهمیت فراوانی برخوردار است. بعضا ممکن است نیاز باشد کارشناسانی از سایر مناطق به منظور توسعه و اجرای نظارت های زیست محیطی و یا سایر موارد عملیاتی در مزرعه استخدام نمود و یا مورد مشاوره قرار داد.

توصیه می شود مالکین مزارع پیش از شروع فعالیت، تعارضات بالقوه و یا بالفعل موجود در بازارهای محلی آبزیان (محصولات صیادی)، گردشگری، فعالیت های تفریحی و ورزشی، جنبه های زیبا شناسی، فعالیت های ناوبری و فرهنگی را شناسایی نمایند. این، بخشی از فرآیند مشاوره در سطح اجتماع و ارزیابی های عمومی است. محیط فرهنگی جامعه باید با سرمایه گذاری در زمینه آبزی پروری سازگار باشد. این فعالیت باید تکمیل کننده هویت جامعه باشد و نه در تعارض با آن. دذ این زمینه می توان با تشکل های صیادی محلی اتحادیه هایی تشکیل داد و اهداف مشترک را برجسته نمود. البته لازم است موارد قانونی و بیمه ای نیز در این زمینه مد نظر قرار گیرند. تعارضات و چالش های احتمالی با ترافیک دریایی - تفریحی و تجاری – می بایست شناسایی و اقدامات لازم برای جلوگیری از آنها انجام شود.

در پروژه های آبزی پروری جدید، از همان آغاز  می بایست فعالیت ها را حول راهبردهای توسعه حسن همجواری متمرکز نمود. به این منظور لازم است آئین نامه آبزی پروری مسئولانه (پیوست1) به عنوان فصل الخطاب و مبنای قضاوت درست، برای جامعه بزرگ تولید کنندگان غذاهای دریایی مورد توجه واقع شود.

برای تقویت حمایت جامعه از منافع مشترک در درازمدت، می توان از راهبردهایی همچون ارائه دوره های کارآموزی و بورس تحصیلی دانشجویی، خرید تجهیزات و لوازم از تجار محلی، و حمایت از طرح های عمرانی در جامعه محلی استفاده نمود. وقتی منابع انسانی محلی شناسایی و به کار گرفته می شوند، شرکت می بایست شرایط کار ایمن در محیط مناسب را برای آن ها فراهم نماید. آموزش اصول ایمنی به نیروی کار ضروری است. همچنین لازم است دستمزد پرسنل را معادل و یا حتی فراتر از دستمزد متعارف و رایج در منطقه در نظر گرفته و به همراه آن مزایا نیز برای ایشان در نظر گرفته شود. اگر امکان پذیر باشد، می توان در زمینه احداث زیر ساخت ها به جوامع محلی کمک کرد. در این زمینه می توان به مواردی همچون تأمین شبکه آبرسانی با استاندارد بالای بهداشتی، تأمین اینترنت برای دانش آموزان، تسهیل عبور و مرور و حمل و نقل و یا حتی فراهم آوردن تسهیلات اقامتی اشاره نمود.

توصیه می شود ماهی های پرورشی به ویژه اگر از گونه جدید باشد در بازارهای محلی عرضه شوند. اگر مزرعه با مشارکت اتحادیه صیادی منطقه فعالیت می کند، این فرصت را برای عرضه گونه جدید به رستوران ها و یا خریداران محلی فراهم کنید. به این ترتیب می توان روش های جدید فروش از جمله شیوه های نوین پخت یا مصرف محصول را در محل به کار گرفت. در صورت امکان، می توان به تأمین بازارهای موجود نیز مبادرت نمود. تنوع محصولات در غذاهای دریائی به پایداری بازار کمک می نماید. حتی ممکن است محصولات جانبی گونه‌ پرورشی منجر به کسب‌وکارهای فرعی یا ایجاد کسب و کارهای خانگی مرتبط شود. این موضوع به تنوع بخشی به اقتصاد محلی و ادغام فعالیت مزرعه در جامعه کمک خواهد نمود. از آنجا که آبزی پروری دریایی حرفه ای نسبتاً جدید است، آبزی پروران باید حامی یکدیگر باشند.

محصولات غذاهای دریایی پرورشی باید با مقررات برچسب‌گذاری مطابق با قوانین کشور مبدا (COOL) خدمات بازاریابی کشاورزی USDA مطابقت داشته باشند. این بدان معناست که هر گونه آبزی از ماهی صید شده وحشی گرفته تا میگوی منجمد بسته بندی شده، طبق قانون باید دارای برچسبی باشد که نشان دهد کجا صید شده، کجا فرآوری شده و آیا از دریا صید شده یا پرورش داده شده است. این قانون از سال 2005 اجرائی شده است.

بهترین روش های مدیریتی پرورش از نظر جنبه های انسانی

• با جامعه محلی ارتباط برقرار کنید و به آن ها در خصوص ماهیت صنعت آبزی پروری دریایی آموزش دهید.
• در صورت لزوم قبل از صذور مجوز فعالیت جلسات عمومی با جوامع محلی برگزار نمائید.
• برای پیش‌بینی اثرات اقتصاد محلی، تجزیه و تحلیل اقتصادی/بازار انجام دهید.
• تعارض های بالقوه یا بالفعل با مواردی همچون بازار آبزیان صید شده از ذخایر وحشی، گردشگری، ارزش های زیبایی شناختی، تفریحات و فعالیت های فرهنگی و حمل و نقل دریائی را شناسائی نمائید.
• سیاست حسن همجواری را اتخاذ کنید.
• تا آنجا که ممکن است نیروهای محلی را استخدام کرده و آموزش دهید.
• برای پرسنل محلی دستمزد معادل و یا بالاتر از حقوق متعارف تعیین کنید، آن ها را با اصول ایمنی کار آشنا و برایشان محیط کار ایمن و مناسب فراهم نمائید.
• در صورت امکان با جامعه محلی برای بازاریابی ماهی های پرورشی مزرعه مشارکت داشته باشید.
• در صورت امکان محصولات خود را در بازارهای آبزیان موجود عرضه نمائید.
• از اشباع بازار(های) محلی با ماهی های پرورشی خودداری کنید.
• فرآیند تولید خود را با قوانین و الزامات فرآوری، برچسب گذاری و سلامت محصولات دریائی مطابقت دهید.  
• از مناطق ماهیگیری سنتی و مناطق دارای اهمیت زیبایی شناسی فاصله بگیرید.

نقش دولت های محلی در ارتباط با صنعت پرورش ماهی در قفس (اقتباس از جزوه فائو با عنوان Expanding mariculture farther offshore)

1. قبل از آغاز هر گونه برنامه توسعه ای، دولت ها می بایست نسبت به اولویت گذاری آبزی پروری دریائی به عنوان بخشی مهم در صنایع تولید مواد غذایی توجیه شده و حتی المقدور، همراه با فائو راهبردهای ملی را در این زمینه تبیین نمایند. این اولویت گذاری می بایست از طریق ارزیابی های لازم برای تعیین ظرفیت مناسب طرح انجام شود و این مهم لازم است پیش از اقدام به هرگونه سیاست گذاری و تدوین قوانین کلی صورت گیرد. جایگاه این اقدامات در ایجاد و فعال سازی سیاست ها و مقررات حمایتی از پرورش دهندگان واجد اهمیت بسیاری است.
2. فضای سرمایه گذاری در آبزی پروری دریائی شامل تامین مالی، بیمه و ایجاد حقوق مالکیت در دریا می بایست انگیزه مناسب را تأمین نماید. دولت لازم است شرایط مطلوب را برای افزایش سرمایه گذاری در آبزی پروری دریائی ایجاد و همکاری بین المللی و انتقال فناوری را در بین ذینفعان تحریک و تقویت نماید. ازجمله:

• مشوق هایی برای فعال سازی و تشویق سرمایه گذاری اعم از داخلی و خارجی در آبزی پروری دریایی قرار داده شود.
• حمایت مستقیم از مدیریت مطلوب آبزی پروری دریایی از جمله پرورش صدف‌ و جلبک در مزارع پرورش ماهی در قفس های فراساحلی.
• کمک به ارائه اطلاعات شفاف بی طرفانه به جامعه با همکاری فائو.
• تسهیل انتقال فناوری به تولیدکنندگان و صنایع حمایت کننده.

3. گسترش فعالیت آبزی پروری دریائی به مناطق دور از ساحل نیازمند تحقیق، توسعه و نوآوری وسیع در سطح ملی و بین المللی بوده و دولت ها می بایست به منظور طراحی و اجرای برنامه های تحقیقاتی که پوشش دهنده چالش های عمده در زمینه های مهندسی، علوم طبیعی، علوم اجتماعی و ... اقدام نمایند. این مهم از طریق موارد ذیل امکان پذیر خواهد بود:

• در نظر گرفتن کل صنعت آبزی پروری دریائی به عنوان یک مجموعه (خوشه) در تحقیقات فعال
• فعالان تجاری در بخش خصوصی را می بایست برای مشارکت در سرمایه گذاری ترغیب نمود
• تشویق و پشتیبانی از اجرای برنامه ها و پروژه های دانشگاهی در تمامی سطوح زنجیره
• پشتیبانی از انتقال فنآوری

تقویم شیلاتی 1403 (ویژه دسکتاپ، طراحی شده در وبلاگ آبزیستان)

با سلام. لینک زیر، مربوط به تقویم شیلاتی 1403، ویژه دسکتاپ (اندازه 1680*1050) است که طی چند روز گذشته طراحی اون رو انجام دادم و ضمن گنجاندن برخی مصادیق توسعه شیلات استان بوشهر، بعضا نکات مرتبط با آبزی پروری و غذاهای دریائی هم در آن مورد توجه قرار گرفته است. امیدوارم مورد استفاده بازدید کنندگان عزیز قرار بگیره.

لینک دانلود تقویم 1403

کتاب الکترونیکی (e-Book): Crustaceans: Endocrinology, Biology and Aquaculture

لینک دانلود

مقاومت آنتی بیوتیکی (پوستر)

 

 

لینک دانلود و مشاهده پوستر در سایز بزرگتر

آبزی پروری پایدار چیست؟ (قسمت سوم)

 

نوشته : Benedict Standen، مجله آبزی پروری آسیا-اقیانوسیه، شماره مارس/آوریل 2021

ترجمه: علی قوام پور

رفاه حیوانات

در بسیاری از بازارهای هدف، به ویژه بازارهای مبتنی بر ذائقه مصرف کنندگان در نیمکره غربی، مراقبت پیرامون رفاه حیوانات اهمیت روزافزونی در عرضه مواد خوراکی پیدا نموده است. بسیاری از مفاهیم رفاه تاکنون در خصوص جانوران خونگرم خشکی زی تعریف گردیده و هنوز مشخص نیست برای جانوران آبزی تا چه حد کاربرد داشته باشد. یکی از چالش های کلیدی در تبیین توصیه ها و مقررات در زمینه رفاه آبزیان پرورشی، محدودیت دانش علمی و تجربه عملیاتی در این حوزه است. EFSA (Europian Food Safety Authority) در سال 2009، در بیانیه ای اظهار نمود " مفهوم رفاه برای تمامی جانوران پرورشی اعم از پستانداران، طیور و آبزیان یکسان است" اما در همین مطلب نیز اذعان می دارد که "در مورد آبزیان، این مفهوم به اندازه دام و طیور مورد مطالعه قرار نگرفته است".

هنوز هم، 11 سال پس از بیانیه EFSA، ما هنوز پیشرفت چندانی را در ارزیابی رفاه آبزیان شاهد نبوده ایم که بخشی به این دلیل است که علیرغم تعداد بالای گونه های پرورشی، مراحل تکاملی هر گونه با توجه به نیازهای آن مرحله مورد بررسی قرار نگرفته است. این موضوع نشان دهنده آن است که هنوز شاخص های رفاهی نسبتا اندکی در آبزی پروری در سطح عملیاتی در دسترس است. با این حال، این توافق وجود دارد که رفاه نامطلوب در آبزیان می تواند موجب بروز استرس گردیده و جانور به واسطه نقص ایمنی ایجاد شده، مستعد بیماری خواهد شد. بنابراین حفظ بهداشت و در عین حال، عملکرد مطلوب می بایست به عنوان هدفی کلیدی در این زمینه در نظر گرفته شود.

مبانی BMP در پرورش ماهی در قفس های دریائی (7)

​​​​​​

 

خوراک (بخش دوم)

تاکنون تحقیقات متعددی برای یافتن منابع پروتئین و لیپید جایگزین برای استفاده در خوراک ماهی (که معمولا شامل مقادیر زیادی پودر ماهی و روغن ماهی است که از صید ماهیان دریایی که موجب کاهش ذخایر وحشی می گردد تهیه می شود) انجام شده است. در مقایسه با پروتئین های گیاهی با کیفیت، پودر ماهی منبع مقرون به صرفه تری برای مواد مغذی ضروری محسوب می شود. در حالی که اکثر ذخایر ماهی قابل برداشت وحشی که برای پودر ماهی و روغن ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرند، تحت نظام مدیریت پایدار منابع دریائی لحاظ می شوند اما به هرحال، این منابع نیز محدود بوده و به پایان می رسند. با افزایش تقاضا برای این منابع، قیمت این نهاده و نگرانی در مورد ظرفیت برداشت بیش از حد آنها تا حد زیادی افزایش یافته است. سهم آبزی پروری از این منابع طی دهه های گذشته به طور پیوسته رو به افزایش بود، اما اخیراً به دلیل توسعه منابع پروتئین و لیپید با قیمت کم از منابع گیاهی، بکارگیری محصولات جانبی حیوانی و سایر منابع، همچنین استفاده از منابع پروتئین و لیپید مورد استفاده در پرورش دام و طیور در پرورش آبزیان، تا حد زیادی کاهش یافته است. علاوه بر این، کاستن از پودر و روغن ماهی در خوراک آبزیان، بیش از پیش مورد تشویق قرار می گیرد.

بررسی تأثیرات زیست محیطی فرمولاسیون های مختلف خوراک و فرآیندهای تولید کار ساده ای نیست. به عنوان مثال، در سطح تولید خوراک ممکن است این تأثیرات به ماندگاری مواد خوراکی در طبیعت، انرژی مصرفی برای تولید، انتشار گازهای گلخانه ای یا برخی معیارهای دیگر زیست محیطی مرتبط باشد. این حوزه در سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است با این حال، هیچ معیار جهانی برای فرمولاسیون خوراک بجز به حداقل رساندن میزان پودر و روغن ماهی تهیه شده با استفاده از ذخایر ماهیان دریائی که بیش از حد مورد استحصال قرار داشته اند تاکنون معرفی نگردیده است.

اکثر مزارع پرورش ماهی دریایی تولید کننده غذا برای مصرف انسانی می باشند لذا انتخاب خوراک می تواند بر کیفیت محصول نهایی بر سلامت مصرف کننده تأثیر بگذارد. یکی از اولویت ها، حفظ سطوح اسیدهای چرب امگا 3 با زنجیره بلند در گوشت ماهیان پرورشی، معادل یا بیش از میزان آن در ماهی های وحشی است. در گونه‌هایی که تاکنون مورد بررسی قرار گرفته‌اند، نیاز به این اسیدهای چرب برای رشد و سلامت ماهی کمتر از سطوح مورد نیاز برای تولید فیله‌ با میزان اسید چرب امگا 3 لازم برای سلامت انسان بوده است. بنابراین تولید ماهیان سالم اما دارای پروفایل اسیدچرب پائین تر از حد مورد نیاز برای سلامت انسان، امری امکان پذیر خواهد بود. با توجه به اینکه انجام این کار ارزان‌تر است، این حوزه‌ از جمله مواردی است که می بایست در آن، ملاحظات اقتصادی با تقاضای بازار متعادل شود.

خوراک مورد استفاده برای پرورش، ممکن است موجب ورود برخی سموم به غذاهای دریائی مورد مصرف انسان شود و باید از این احتمال، جلوگیری نمود. البته خوراک تولید شده در ایالات متحده تابع مقررات FDA است. با این حال منطقی تر است که به طور منظم غذاهای دریایی از نظر سموم بررسی گردیده و از شرکت های تولید خوراک درخواست شود تا اطلاعاتی در خصوص سموم موجود در مواد اولیه مورد استفاده خود را ارائه دهند. در دراز مدت، تولید ماهیان پرورشی و محصولات آن ها که از نظر تغذیه ای پایین تر از همتایان وحشی بوده و یا حاوی سموم باشند، برای صنعت آبزی پروری مضر خواهد بود.

خوراک یک محصول فاسد شدنی است و در این مورد، اهمیت نگهداری، جابجایی و شیوه های استفاده مناسب را نمی توان نادیده گرفت. شرایط نامطلوب نگهداری و جابجایی می تواند بر سرعت افت کیفیت خوراک تأثیر بگذارد. مدت انبارمانی خوراک می بایست به حداقل برسد تا از خراب شدن و آسیب ناشی از میکروب ها، حشرات و یا جوندگان جلوگیری به عمل آید. از خوراک کپک زده به هیچ وجه نباید استفاده شود و حتی ممکن است این موضوع واجد خطراتی برای سلامتی کارگران نیز باشد. استفاده از پروتکل‌ First in First out و تعمیر و نگهداری به موقع و مطلوب تأسیسات انبارداری به بهره وری حداکثری از از خوراک به عنوان نهاده ای پرهزینه بسیار کمک می‌کند. به طور کلی، نباید خوراک مورد استفاده برای مدت زمان بیش از شش ماه را خریداری و نگهداری نموده و در زمان انبارِش نیز لازم است از ایجاد شرایط غیر بهینه همچون دما و رطوبت بالا اجتناب نمود.

بهترین عملیات مدیریت در خصوص خوراک

1. به حداقل رسانیدن استفاده از خوراک خام یا فرآوری نشده
2. انجام روش های مناسب برای بهبود ضریب تبدیل خوراک و به حداقل رساندن غذای اضافه
3. ثبت، نگهداری و تجزیه و تحلیل سوابق رشد ماهی، بقا، غذای مصرفی، زمان و میزان تغذیه
4. برای گونه های پرورشی مختلف، فرمول، عملکرد و الزامات عملی تغذیه (سرعت فروروندگی، میزان خاکه، قوام پلت و غیره) مطلوب را برای شرکت های تولید خوراک ارائه و برای بهبود خوراک در این موارد با آنها همکاری کنید.
5. تشویق شرکت‌های خوراک به استفاده از  نهاده های تهیه شده به روش های مسئولانه  زیست محیطی و اعمال بهبود مستمر در تمام جنبه‌های فرمولاسیون و تولید خوراک.
6. برای تولید محصول نهایی با مقادیر مساوی یا بیشتر اسیدهای چرب در مقایسه با گونه های مشابه وحشی، خوراک را با مقدار کافی اسیدهای چرب امگا 3 بلند زنجیره غنی کنید.
7. تهیه خوراک با حداقل میزان مواد سمی و مضر برای سلامت انسان و نظارت و کنترل سموم کلیدی در محصول نهایی
8. برای حفظ کیفیت، غذا را به طور مناسب نگهداری و جابجا نمائید.

چرا میگو بخوریم؟

یکی از مهم ترین انواع غذاهای دریایی، خوراک تهیه شده بر پایه میگو است که مصرف آن در مناطق ساحلی جنوب ایران از دیرباز رایج بوده و در میان جوامع محلی به انواع مختلف طبخ و مورد استفاده قرار می گرفته است. ظرف چند دهه اخیر نیز، پرورش میگو در سواحل خلیج فارس، دریای عمان و مناطقی از حاشیه جنوبی دریای خزر، معرفی این محصول به عنوان یک کالای صادراتی ارزآور را درپی داشته و علاوه بر آن، موجب آشنایی بیشتر مردم کشورمان با این سخت پوست آبزی به عنوان یکی از غذاهای دریائی مطلوب شده است. با این حال، ارتقاء جایگاه میگو در سبد مصرف خانوار در ایران، نیاز به ترویج بیشتر آن در بازارهای داخلی به منظور افزایش سهم این خوراک در سفره خانوار داشته و مستلزم تلاش بیشتر دست اندرکاران، محققین و فعالین در این عرصه می باشد.

هرچند در این حوزه، تاکنون نیز فعالیت های متعددی صورت گرفته اما مقایسه وضعیت جاری با ظرفیت موجود، لزوم اهتمام بیشتر در این مسیر را بارز تر می سازد.

مطالب کتابچه ای که لینک دانلود آن در زیر همین مطلب آورده شده را به تازگی در همین زمینه گردآوری نموده ام تا قدمی هرچند کوچک در این راستا برداشته باشم. امیدوارم مورد استفاده عزیزان واقع شود.

لینک دانلود