شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش پنجم)

5- تعویض آب

تعویض آب روشی کارآمد و مقرون به صرفه جهت حفظ کیفیت آب در اختیار مدیران استخرهای پرورش میگو محسوب می گردد. این کار از تجمع بیش از حد آمونیاک در استخر جلوگیری نموده و به میگوها کمک می کند تا مراحل استرس زای دوره پرورش همچون بروز بیماری و مرحله برداشت را با سلامت بیشتر سپری نمایند. پیشنهاد می شود تا قبل از روز 40 تا 50 پرورش، از تعویض آب استخر خودداری شود.

مقدار پیشنهادی تعویض آب روزانه 10 تا 30 درصد است. با افزایش تغذیه روزانه، مقدار تعویض آب در طول شبانه روز نیز بیشتر می شود. علاوه بر این، با بالا رفتن مقدار آمونیاک موجود در محیط استخر، بهتر است تعویض آب افزایش یابد تا غلظت این ماده سمّی تا حد مناسب کاهش پیدا نماید.

موضوع مهمی که بایستی همواره به خاطر داشت این است که تعویض آب، علیرغم سودمندی فراوان، می تواند خطر ورود عوامل بیماریزا از محیط به استخر را افزایش دهد. از این رو توصیه می شود آب جدید را قبل از ورود به استخر، فرآوری و ضد عفونی نمائید.

شش توصیه برای کنترل کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش چهارم)

4- مراقب تغییرات در غلظت فسفر و جمعیت جلبک های درون استخر باشید

بخش مهمی از زنجیره غذایی آبزیان را جلبک ها تشکیل می دهند. با این حال، برخی از انواع جلبک، در این زنجیره جایگاهی ندارند چرا که تولید کننده سموم جلبکی بوده و از این رو توسط سایر جانوران آبزی مورد تغذیه قرار نمی گیرند. این گونه جلبک ها به واسطه توانایی بالا در بکارگیری روش های مختلف شناوری نسبت به سایر گونه های فیتوپلانکتونی، شانس بیشتری در دسترسی به مواد مغذی و نور دارند. این موضوع باعث رشد سریع تر و در نهایت غلبه این جلبک های مضر بر سایر گونه های زی شناوران گیاهی می گردد. از جمله چنین گونه های جلبکی می توان به جلبک های سبز آبی اشاره نمود که بعضی محققین آن ها را در زمره باکتری ها قرار داده اند هرچند توانایی فتوسنتز را دارا می باشند.

در استخر های پرورش میگو، در طول دوره پرورش، حجم زیادی از مواد مغذی توسط خوراک روزانه، وارد آب می شود. بخش عمده ای از این مواد مغذی از جمله نیتروژن و فسفر توسط میگو مورد تغذیه قرار نگرفته و وارد ستون آب و یا رسوبات بستر می گردد و در خصوص فسفر، این میزان هدررفت را بین 72 تا 89 درصد از کل فسفر ورودی به استخر تخمین زده اند. فسفر اضافی وارد شده به محیط استخر پرورش، موجب رشد و تکثیر جلبک ها از جمله شکوفایی جلبک های مضر می شود.  

پس از گذشت مدت کمی از ایجاد شکوفائی جلبکی، سلول های جلبک به حداکثر رشد خود رسیده و وارد مرحله مرگ می شوند. این رویداد به مرگ جلبکی معروف است. لاشه این جلبک های مرده سبب افزایش بار مواد آلی استخر و افزایش میزان آمونیاک محیط تا مقادیر نامطلوب و سمّی می گردد. علاوه بر این، تجزیه این مواد آلی نیاز به مصرف اکسیژن دارد و همین امر می تواند منجر به کاهش اکسیژن و زمینه ساز بروز بیماری ها و تلفات شود.

به این دلیل، کنترل و پایش مداوم غلظت فسفر و از طرفی بررسی وضعیت شکوفایی جمعیت جلبکی در استخرهای پرورش میگو به منظور حصول اطمینان از قرار داشتن این دو پارامتر در محدوده پایدار و مطلوب، حائز اهمیت فراوانی است. توصیه می شود، با مشاهده افزایش غلظت فسفر و در پی آن بروز شکوفایی جلبک های مضر، نرخ تعویض آب افزایش داده شود (در منابع، مقدار مطلوب غلظت فسفر معدنی در آب استخرهای پرورش میگو، کمتر از 0.2 میلی گرم در لیتر توصیه شده است).

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش سوم)

3- توجه ویژه به تعادل یون ها در آب استخر، ضروری است

ترکیب یونی آب استخر، اهمیت چشمگیری در سلامت میگو و رشد میگو دارد. تعادل یونی، عنصری کلیدی در پوست اندازی و تشکیل پوسته جدید در میگوهاست. غالباً ترکیب یونی اشاره به نسبت یونهای پر اهمیتی همچون Na (سدیم) به K (پتاسیم) و Mg (منیزیم) به Ca (کلسیم) دارد. به منظور حفظ رشد و کاهش خطرات ناشی از اختلال در پوست اندازی، لازم است نسبت های Na: K و Mg: Ca در سطوح متعادل حفظ شود. رقم پیشنهادی معمولاً 28 به 1 برای سدیم (Na) به پتاسیم (K) و 3.4 به 1 برای منیزیم (Mg) به کلسیم (Ca) است. با این حال ، نسبت این یون ها در مناطق مختلف ممکن است با رقم های توصیه شده متفاوت باشد.

بار دیگر می بایست بر این نکته تأکید نمود که برای حفظ تعادل بین یون ها، اندازه گیری منظم آن ها اهمیت بسیار حیاتی دارد. در طول دوره پرورش ممکن است این نسبت ها بنا به دلایل مختلف دچار تغییر گردد. در چنین مواردی، می توان با استفاده از محصولات تجاری حاوی یون های مورد نظر نسبت به تنظیم مجدد آن ها اقدام نمود. این محصولات شامل کلرید پتاسیم، کلرید منیزیم و مخلوط ترکیبات معدنی (Mineral mixtures) می باشد. البته باید در استفاده از چنین محصولاتی احتیاط لازم را به عمل آورد چرا که ترکیبات موجود در آن ها به ندرت توسط شرکت های سازنده به شکل کامل اعلام می گردد.

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش دوم)

به منظور حفظ کیفیت آب در سطح مطلوب، اطلاع از وضعیت موجود در خصوص هر پارامتر، امری بدیهی است. پایش منظم پارامترهای کیفی آب، جزئی اساسی از مدیریت مزرعه در جهت حفظ کیفیت آب استخر در سطح استاندارد شمرده می شود.    با اندازه گیری منظم عوامل و شاخص های کیفی آب ، می توان از مواردی که منجر به اختلال در وضعیت مطلوب محیط زندگی میگوها مطلع گردیده و برای رفع مشکل، در زمان مناسب اقدام نمود.

در این رابطه، توصیه می شود ابزارها و تجهیزات اندازه گیری پارامترهای کیفی آب در ابتدای دوره پرورش کالیبره شوند تا از بروز خطاهای احتمالی در خلال پرورش پیشگیری شود. جدول زیر می تواند به عنوان راهنمایی مناسب برای اندازه گیری عوامل گوناگون کیفی آب مورد استفاده قرار گیرد.

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش نخست)

حفظ کیفیت آب در پرورش میگو از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مدیریت مناسب آب، شرایط مطلوب جهت رشد میگوها و پیشگیری از بروز بیماری ها را فراهم می سازد. از طرفی با کاهش مضرات ناشی از تخلیه پساب مزارع به محیط اطراف، ریسک زیست محیطی و بوم شناختی ناشی از این موضوع را تا حد زیادی کاهش خواهد داد. در اینجا، شش توصیه در خصوص روش های مدیریت آب در مزارع پرورش میگو به نقل از مطلبی تحت عنوان " شش توصیه برای مدیریت کیفی آب در پرورش میگو" که در تاریخ 10 مارس 2021 در وب سایت The Fish Site منتشر گردیده، به حضور بازدید کنندگان تقدیم می گردد.

توصیه اول: 

پارامترهای کیفی آب را در محدوده مطلوب برای رشد میگو حفظ کنید

کیفیت آب در استخرهای پرورش میگو توسط عوامل مختلفی قابل شناسائی می باشد. برای اینکه کیفیت آب در این استخرها حفظ شود، لازم است از مطمئن شوید این پارامترها در محدوده مطلوب قرار گرفته اند. این پارامترها عبارتند از :

دما، اکسیژن محلول، pH، شوری، قلیائیت، TSS، مواد شیمیائی نیتروژن دار (نیتروژن تام آمونیاکی، آمونیاک غیر یونیزه، نیتریت و نیترات)، جمعیت فیتوپلانکتونی، سختی و ویبریو.

جدول ذیل، برای شناسائی محدوده ایده آل در خصوص هر پارامتر، راهنمای مناسبی است. در نظر داشته باشید مقادیر مندرج در این جدول، مطلق نبوده و متناسب با موقعیت مزرعه، آب و هوا و زیر ساخت ها ممکن است تفاوت هایی داشته باشد.

 

 

ایجاد کف در سطح آب استخرهای پرورش میگو

در استخرهای پرورش میگو، در زمان فعالیت هواده ها، اغلب می توان توده یا لایه های کف سفید را مشاهده نمود که بر روی آب مانده و از بین نمی روند. این نوع کف نشان دهنده رسوبات معلق در ستون آب همچون جلبک های مرده، مواد آلی ناشی از غذای خورده نشده و دفعی، باکتری های رشته ای، ذرات خاک و سایر جامدات معلق می باشد. رنگ کف موجود در آب استخرهای پرورش می تواند بسته به عامل ایجاد کننده آن، سفید، زرد مایل به قهوه ای و یا سبز باشد.

اگر در هنگام فعالیت هواده ها، حجم زیادی از کف بر روی آب استخر مشاهده شود، این موضوع می تواند شاخص افت کیفیت آب استخر باشد و اگر به خوبی مدیریت نشده و عامل ایجاد کف تولید شده به موقع برطرف نگردد، ممکن است منجر به بروز اختلال های تنفسی (ناشی از گرفتگی آبشش)، کاهش تغذیه و کندی رشد شود.

ممکن است عامل کف ایجاد شده، لجن موجود در بستر باشد. این ترکیبات، با تولید سولفید هیدروژن و آمونیاک، موجب بروز سمّیت برای میگوها شوند.

بنابراین لازم است کف ایجاد شده در استخر به موقع خارج شده و عامل ایجاد آن برطرف گردد.

برای این کار ضروری است کف تولید شده و شناور در حاشیه به نحو مناسبی از استخر خارج شود، لب لب شناور بر سطح استخر از آن بیرون آورده شود، تعویض آب به میزان حداقل 20 درصد انجام شود، با بررسی وضعیت میگو و غذای باقیمانده در سینی های غذادهی نسبت به تنظیم مقدار غذا اقدام گردد، علاوه بر بکارگیری هواده ، با استفاده از ترکیبات بهبود دهنده آب و تولید کننده اکسیژن، اکسیداسیون لجن بستر به نحوی انجام شود که اکسیژن محلول در آب و لایه مجاور بستر حداقل به میزان 4 میلی گرم بر لیتر باشد، با افزودن آهک به آب به ویژه در حاشیه ها و نقاط کور استخر، pH در محدوده 7.5 تا 8.3 حفظ گردد، از پروبیوتیک های مناسب استفاده و از ویتامین ها و مواد معدنی مناسب در غذای میگو به کار برده شود. علاوه بر این لازم است دائما pH قلیائیت، ORP و اکسیژن محلول پایش گردد تا در زمان مناسب نسبت به پیشگیری و رفع مشکل اقدام شود. در این زمینه پیشنهاد شده به منظور خارج ساختن مطلوب پسماند از محیط پرورش، خروجی مرکزی در استخرها احداث گردد.

لینک مطلب

10 توصیه برای پرورش میگوی موفق (قسمت سوم)

حفظ قلیائیت در محدوده مناسب

قلیائیت از جمله عوامل بسیار با اهمیت کیفی در مدیریت آب استخرهای پرورش به شمار می رود چرا که مستقیما بر تغییرات pH و ترکیب جمعیت باکتریائی محیط استخراثرگذار است. توصیه می شود قلیائیت آب استخر در محدوده 120 تا 150 میلی گرم بر لیتر حفظ شود. این کار با استفاده از ترکیباتی همچون NaHCO₃، KHCO₃، Na₂CO₃، CaCO₃ و CaMg(CO₃)₂ قابل انجام است. بهتر است مواد بهبود دهنده قلیائیت به صورت منظم و دوره ای در آب استخر استفاده شود تا اینکه تنها در مواقع بروز مشکل در این پارامتر مورد استفاده قرار گیرند. البته باید این نکته را نیز مد نظر قرار داد که در هربار اصلاح قلیائیت، مقدار بهبود دهنده نمی بایست از 20 پی پی ام بیشتر باشد. با دانستن مقدار فعلی قلیائیت و میزان قلیائیت هدف می توان میزان بیکربنات مورد نیاز را بر اساس فرمول ذیل محاسبه نمود:

مقدار بیکربنات مورد نیاز = (قلیائیت هدف منهای قلیائیت مشاهده شده فعلی) * 2

پیشنهاد می شود اصلاح قلیائیت در آب در ساعات اولیه صبح انجام شود .

"ادامه دارد"

جدول سختی آب

در جدول زیر، انواع آب از نظر درجات سختی بر اساس میلی گرم بر لیتر کربنات کلسیم تشریح گردیده است (با تشکر از جناب مهندس موسی زاده بابت ارسال اطلاعات):

در توضیح تصویر فوق لازم است یادآوری شود که GPG مخفف Grains Per Gallon بوده و هر GPG بنا به فرض معادل64.8 میلی گرم کربنات کلسیم در یک گالن آب (3.7 لیتر) و یا  17.1 میلی گرم کربنات کلسیم در یک لیتر آب می باشد.

0-75 پی پی ام	آب نرم
75-150 پی پی ام	آب سخت (برای آب های شور)
150-300 پی پی ام	آب سخت
بیش از 300 پی پی ام	آب خیلی سخت
سختی مناسب آب در استخرهای پرورش میگو بین 20 تا 150 پی پی ام توصیه شده است.

مبانی احداث توالت میگو و خروجی مرکزی

استخرهای آبزی پروری دارای اکوسیستم پویا و پیچیده ای می باشند که پرورش موجود هدف و ارگانیسم پرورشی به شیوه مطلوب در آنها صرفاً در صورت مدیریت مناسب چرخه مواد مغذی و پسماندهای دفعی موجود در بستر میسّر خواهد بود.

به منظور مدیریت بار مواد آلی بستر و بهینه سازی نرخ تجزیه این مواد، روش های متنوع فیزیکی، شیمیائی و زیستی( بیولوژیک) مورد استفاده قرار می گیرد که از آن جمله می توان به تعویض آب، لای برداری، هوادهی، آیش مزارع در بین دو دوره پرورش، آهک و غیره اشاره نمود.

در این رابطه، در سال های اخیر، مفهوم نوینی با عنوان " توالت میگو" یا "خروجی مرکزی" نیز توسط آبزی پروران به کار گرفته شده است.

لینک ذیل ترجمه متنی است که در سال 2018 در نشریه Aqua International به چاپ رسیده و در خصوص مفهوم توالت میگو و مبانی احداث آن توضیح داده است. امیدوارم مطالعه این مطلب، مورد توجه علاقمندان و بازدیدکنندگان محترم وبلاگ واقع شود:

لینک دانلود

اختلال در دفاع ایمنی موکوسی توسط آمونیاک و نیتریت در میگوی وانامی

دیواره روده در تمامی جانوران نقش پر اهمیتی در زمینه دفاع ایمنی ایفا می نماید. این نقش در میگوها نیز بسیار حیاتی شناخته شده بطوریکه این بخش، خط مقدم دفاع ایمنی میگوها محسوب می شود. دفاع موکوسی، اساسی ترین سد مقاومت صورت گرفته در این بافت بر شمرده می شود.

در تحقیقی که در سال 2017 در کشور چین انجام شده ( مجله Fish and Shellfish Immunology ) محققین نتیجه گرفتند، این سد ایمنی، با افزایش آمونیاک و نیتریت در محیط مختل شده و مقاومت میگوی لیتوپنئوس وانامی در مقابل بیماری را کاهش می دهد. این مطالعه که در دو سطح مولکولی( بررسی ژنتیکی در خصوص فعالیت ژن تولید کننده موکوس) و باکتریایی( بررسی تغییرات ایجاد شده در ترکیب و تنوع جمعیت باکتریایی روده میگوهای تحت بررسی) انجام گرفت، بیانگر اهمیت مدیریت محیط استخر در هنگام کار در کنار بیماری است .