بر اساس محتوای پروتئینی، زی شناوران (پلانکتون های) دریایی را می توان به عنوان فیتوپلانکتون (زی شناوران گیاهی) و زئوپلانکتون (زی شناوران جانوری) طبقه بندی کرد. زئوپلانکتون ها بر مبنای زیستگاه، توزیع عمقی، اندازه و چرخه زندگی دسته بندی می شوند (Omori and Ikeda 1984).
بر اساس زیستگاه، زئوپلانکتون ها به عنوان پلانکتون های دریایی یا Haliplankton و پلانکتون های آب شیرین یا Limnoplankton طبقه بندی می شود.
بر اساس زیستگاه، پلانکتون های دریایی به شرح زیر تقسیم می شوند:
پلانکتون های اقیانوسی: پلانکتون هایی که زیستگاه آن ها ورای منطقه فلات قاره می باشد.
پلانکتون های Neritic: زیستگاه این دسته از پلانکتونها در منطقه بین خط جزر و مدی تا حاشیه داخلی فلات قاره می باشد.
پلانکتون های آب لب شور: پلانکتون هایی که زیستگاه آنها در آب های لب شور نظیر مناطق مصبی، خوریات، تالاب ها، رویشگاه های مانگرو و ... می باشد.
بر اساس توزیع عمقی، زئوپلانکتون ها به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
Pleuston: پلانکتون های موجود در سطح آب دریا
Neuston: پلانکتون هایی که در منطقه زیر سطح دریا تا عمق چند ده میلی متری سطح یافت می شوند
پلانکتون های اپی پلاژیک: پلانکتون هایی که زیستگاه آن ها بین 0 تا 300 متری سطح آب است. این گروه به دو بخش دسته بندی شده است:
- اپی پلانکتون های فوقانی: بین عمق 0 تا 150 متر
- اپی پلانکتون های تحتانی: بین بین عمق 150 تا 300 متر
پلانکتون های مزوپلاژیک: پلانکتون هایی هستند که زیستگاه شان بین 300 تا 1000 متر است و به دو گروه تقسیم می شوند:
- مزوپلانکتون های فوقانی: بین 300 تا 700 متر
- مزوپلانکتون های تحتانی: بین 700 تا 1000 متر
پلانکتون های باتی پلاژیک (Bathypelagic): بین اعماق 1000 تا 3000 متر یافت می شوند.
پلانکتون های آبیسوپلاژیک (Abyssopelagic): زیستگاه آن ها بین عمق 3000 تا 4000 متر است.
پلانکتون های اپی بنتیک: زیستگاهشان روی سطح بستر اقیانوس هاست.
بر اساس اندازه، انواع زئوپلانکتون ها را در دستجات مختلفی به شرح ذیل قرار داده اند:
Femtoplankton ها : اندازه آن ها بین 0.02 تا 0.2 میکرون است (نظیر ویروس های دریائی)
Picoplanktonها: اندازه آن ها بین 0.2 تا 2 میکرون است (مثل Chrysophyta)
نانوپلانکتون ها: اندازه آن ها بین 2 تا 20 میکرون است (نظیر دینوفلاژلا ها و دیاتومه ها)
میکروزئوپلانکتون ها: سایز 20 تا 200 میکرون دارند (روتیفرها و ناپلی کوپه پودا)
مزوزئوپلانکتون ها : سایز آن ها بین 200 میکرون تا 2 میلی متر است (مثل کوپه پودا، کلادوسرا و کتوگناتا)
ماکروزئوپلانکتون ها: سایز آن ها بین 2 تا 20 میلی متر است (نظیر شانه داران، آبفشان ها و دولیولیدها)
مگالوزئوپلانکتون ها: اندازه آن ها بیش از 20 میلی متر است (نظیر ژله فیش ها)
بر اساس چرخه حیات، زئو پلانکتون ها را در دو گروه تقسیم بندی کرده اند:
Holoplankton ها: زی شناورانی که در طول چرخه زندگی خود حالت پلانکتونی دارند شامل تینتینیدها، کوپه پودا، کتوگناتها و کلادوسرا.
Meroplankton ها: جانورانی که تنها در بخشی از حیات خود زندگی پلانکتونی دارند مانند لارو ماهی ها و لارو ولیجر (لارو نرم تنان).
منبع:
Basic and Applied Zooplankton Biology
نوشته: Perumal Santhanam، Ajima Begum و Perumal Pachiappan
