مدیریت آب در مزارع پرورش میگو ( بخش چهارم)

شوری

مراد از شوری ، غلظت کلِّ یون های موجود در آب است . عمده ترین یونهای سهیم در ایجاد شوری آب عبارتند از : کلسیم ، منیزیم ، سدیم ، پتاسیم ، بیکربنات ، کلرید و سولفات . واحد شوری را غالباً به صورت گرم در لیتر یا بخش در هزار ( ppt) بیان می کنند .

برای گونه های مختلف آبزیان پرورشی ، شوری های مختلف و متنوعی به عنوان شوری مطلوب ( بهینه یا Optimum)  تعریف شده است . در مقادیر بالاتر و یا پائین تر از شوری تعریف شده مطلوب ، آبزی لازم است با صرف انرژی و تغییر در ساختارهای بافتی خود اقدام به مقاومت در برابر تغییر نموده و به این ترتیب از دامنه رشد قابل انتظار دور گردد . بعضاً در مواردی که این تغییرات در شوری محیط ، ناگهانی بوده  و یا فراتر از دامنه تحمل باشد ، مرگ آبزی رقم خواهد خورد .

شوری ، از جمله عواملی است که در مرحله مکان یابی جهت آبزی پروری مورد بررسی قرار داده می شود چرا که تنظیم شوری مناسب در مزارع بزرگ با حجم بالای آب مورد نیاز پرورش ، در اغلب موارد فاقد توجیه اقتصادی بوده و بسیار چالش برانگیز است . در طول دوره پرورش نیز ، هرچند شوری آب ورودی به استخر ، تعیین کننده اصلی شوری پرورش است با این حال ، عواملی نظیر تبخیر و ترکیبات ورودی به استخر از طریق مواد بهبود دهنده کیفیت و یا مواد خوراکی ، و در مکان هایی که بارندگی در طول دوره پرورش در آن ها محتمل است ، ایجاد رقت در آب استخر ، این شوری اولیه را تغییر خواهند داد .

در مناطق خشک و بیابانی ، شدت تبخیر روزانه به حدّی است که نیاز به جایگزینی آب تبخیر شده از استخر را به منظور مقابله با افزایش شوری ناگزیر می سازد . علاوه بر تأثیر مستقیم شوری بر روند سوخت و ساز موجود پرورشی ، این عامل ، قادر است به طور غیر مستقیم بر سایر عوامل حیاتی در طول دوره پرورش نیز مؤثر باشد . افزایش شوری سبب کاهش اکسیژن محلول در آب می گردد . از طرفی ، برخی از عوامل بیماریزا ، در شوری های بالاتر ، فاقد قدرت بیماریزایی شدید بوده و یا برعکس ، تنها در شوری های بالا قادر به بروز بیماریزایی می باشند . بعضی گونه های جلبکی نیز تنها در شوری های خاصی قادر به شکوفایی بوده و از طرفی ، افزایش یا کاهش شوری بر میزان تأثیر برخی مواد که به طور معمول جهت بهبود کیفیت ، به آب استخر افزوده می شوند ، مؤثر می باشد . از طرف دیگر ، سهم آمونیاک غیر یونیزه ( سمّی ) درکلِّ نیتروژن آمونیاکی تولید شده ، در شوری های بالاتر کاهش می یابد .تأثیر شوری بر جذب انرژی از غذای داده شده نیز در مطالعات محققین کاملاً اثبات شده است . به این ترتیب که با افزایش شوری ، مقدار انرژی که از طریق غذا در دسترس آبزی قرار می گیرد کاهش می یابد .

معمولاً در مزارع پرورش موجود در مناطق گرم و خشک ( نظیر سواحل شمال و شمال غربی خلیج فارس در ایران ) رایج ترین روش مقابله با افزایش شوری ، جایگزین ساختن آب از طریق تعویض نوبتی است . این مسأله به نوبه خود می تواند مدیریت مزرعه را در استفاده از تعویض آب به عنوان ابزار مدیریتی جهت رفع چالش هایی همچون کمبود اکسیژن ، اصلاح بستر ، تنظیم تراکم پلانکتونی و ... دشوار سازد . از این رو لازم است در کنار روش های رایج ، از تمهیداتی نظیر کاهش 5 تا 10 درصد از میزان غذای داده شده ، هوادهی استخرها در ساعات گرم روز ، افزایش ارتفاع آب استخرها در شرایط دمای بالا نیز بهره گرفت .

مدیریت آب در مزارع پرورش میگو ( بخش سوم)

دما

دما مهم ترین عامل فیزیکو شیمیایی تأثیر گذار بر سایر عوامل در استخرهای آبزی پروری است . دما بر تولیدات طبیعی استخر ، میزان اکسیژن محلول در آب ، سمّیت آمونیاکی ، شدت سوخت و ساز بدن میگو و شدت تنفس ، سرعت رشد و تکثیر باکتری های بیماریزا ، سرعت تجزیه مواد آلی و ... مؤثر می باشد و با توجه به اینکه در استخرهای بزرگ ، کنترل دما از طریق سرمایش و گرمایش کمتر دارای توجیه اقتصادی است ، به این ترتیب اهمیت دما در تعیین گونه و دوره پرورش  دوچندان می گردد .

اگرچه معمولاً دامنه تحمل دمایی آبزیان مختلف،  بسیار گسترده تعریف می شود اما ، به منظور موفقیت در پرورش گونه مشخص آبزی ، توجه پرورش دهنده می بایست به دامنه دمای مطلوب ( اپتیموم ) برای گونه مورد نظر معطوف باشد .

از جمله اثرات سوء نوسانات شدید دما بر میگوهای پرورشی می توان به موارد زیر اشاره نمود :

-        کاهش اشتها در دامنه های پائین و بالای محدوده تحمل موجود ( به عنوان مثال میگوی وانامی در دمای پائینتر از 18 و بالاتر از 35 درجه سانتیگرد )

-        افزایش ریسک بیماری

-        افزایش سرعت تجزیه مواد آلی و تولید ترکیبات مضر در دمای بالا

-        افزایش ریسک غلبه جلبک های مضر همچون جلبک های سبز- آبی در دمای بالا

-        کاهش حلالیت اکسیژن در آب استخر در دمای بالا

-        افزایش سمّیت آمونیاک در آب استخر و تحریک به پوست اندازی در دمای بالا

-        تشدید مصرف اکسیژن توسط رسوبات ، پلانکتون ها و میگو در دمای بالا

-        افزایش ریسک بروز بیماری های خطرناکی همچون لکه سفید ویروسی در اثر نوسانات شدید دمای آب

-        لایه بندی دمایی آب و احتباس آب دارای اکسیژن کم در لایه تحتانی و سردتر ( محل استقرار میگو ها ) در ساعات گرم روز

-        کاهش جمعیت پلانکتونی بر اثر افزایش شدید دما در لایه های سطحی ( محل نفوذ خورشید )

-        کاهش جذب مواد غذایی به دلیل افزایش سرعت دفع میگو ها در دمای بالا

در این خصوص به منظور مقابله با اثرات سوء به ویژه افزایش دما ، افزایش ارتفاع آبگیری ، هوادهی جهت برهم زدن لایه بندی دمایی ، تعویض آب به شیوه Flow Through ( سرریز ) ، تنظیم میزان غذا و درصد غذادهی روزانه با توجه به دمای آب ، استفاده از نهاده های غذایی مطلوب و دارای جذب مناسب ، رعایت اصول ایمنی زیستی ، استفاده از مواد بهبود دهنده کیفی آب و خاک در دماهای بحرانی ، استفاده از پروبیوتیک مناسب و پاکسازی محیط بستر با استفاده از روش تعویض آب شدید در ساعات خنک تر روز و ایجاد تلاطم و رانش ذرات لجنی بستر به سمت خروجی ( از طریق لگدکوب و ...) توصیه شده است .

مدیریت آب در مزارع پرورش میگو ( بخش سوم)

آمونیاک

ماده اصلی دفعی در آبزیان ، نظیر ماهی و میگو ، آمونیاک است . برخی از ماهی ها ، مقادیر زیادی از ماده دفعی خود را به شکل اوره دفع می کنند با این حال این ترکیب نیز در محیط آبی ، هیدرولیز شده و به آمونیاک تبدیل می شود . علاوه بر این ، یکی از مسیرهای تولید آمونیاک در استخرهای پرورش ، تجزیه مواد پروتئینی  و سایر مواد آلی نیتروژن دار در محیط است . افزایش میزان آمونیاک ( غیر یونیزه یا NH3) در محیط استخر ، عاملی نامطلوب به شمار می آید چرا که برای میگو ( و ماهی ها ) سمّی و خطرناک می باشد .

چنین برآورد شده که به ازاء هر کیلوگرم غذای دارای 25 تا 40 درصد پروتئین ، به طور متوسط در حدود 0.03 کیلوگرم نیتروژن آمونیاکی ( به صورت مواد دفعی ) وارد آب استخر می گردد . به عبارتی ، در یک استخر 1 هکتاری با یک متر عمق آبگیری ، هرگاه به میزان 50 کیلوگرم در روز غذادهی انجام شود ، در حدود 1.5 کیلوگرم نیتروژن آمونیاکی تولید می گردد . این میزان معادل 0.15 میلیگرم بر لیتر ( روزانه ) آمونیاک می باشد . در شرایطی که حذف آمونیاک از محیط استخر به خوبی انجام نشود ، تجمع روزانه این حجم از آمونیاک مشکل ساز خواهد بود . اما بیشترین میزان جذب آمونیاک از طریق فیتوپلانکتون ها صورت می پذیرد بنابراین بخش اعظم این ترکیب در خلال فتوسنتز مصرف می شود . از طرفی ، باکتری های شوره گذار طی عمل نیتریفیکاسیون ( شوره گذاری ) به تولید موادی با سمّیت کمتر ، حاصل از تجزیه آمونیاک اقدام می کنند ( تولید نیتریت از آمونیاک توسط نیتروزوموناس و نیترات از نیتریت توسط نیتروباکترها ) .

آمونیاک در آب استخر به دو شکل یونیزه ( NH₄⁺  غیر سمّی یا آمونیوم  ) و غیر یونیزه ( NH₃ سمّی که اغلب به شکل آمونیاک مصطلح است ) وجود دارد . غلظت آمونیاک تام ، همواره به شکل مجموع این دو شکل ( یونیزه و غیر یونیزه ) عنوان می شود ولی باید توجه داشت ، افزایش سهم آمونیاک سمّی در آمونیاک تام ، بستگی مستقیم به دما و pH دارد و در واقع افزایش pH و دما ، سبب افزایش سهم آمونیاک سمّی ( غیر یونیزه یا NH₃) در تعادل NH₃/NH₄⁺ خواهد گردید .

به منظور کنترل و کاهش آمونیاک تولید شده در استخر می بایست ابتدا منشأ تولید این ترکیب در محیط استخر پرورش به درستی تعیین شود . با این حال از  جمله اقدامات اساسی در این زمینه عبارتند از :

-        آماده سازی مناسب بستر استخر

-        تنظیم غذا به نحوی که غذای خورده نشده وارد شده به محیط استخر در حداقل مقدار ممکن باشد  

-        استفاده از غذای دارای حداکثر درصد پروتئین قابل هضم

-        پرهیز از ایجاد شرایط مناسب جهت ایجاد لب لب در بستر استخر

-        کاهش شرایط ایجاد لایه بی هوازی در بستر استخر

-        استفاده مناسب از هوادهی

-        استفاده از پروبیوتیک های مناسب به نحوی که آمونیاک موجود در محیط به سرعت وارد چرخه نیتریفیکاسیون گردد .

-        ایجاد شکوفایی جلبکی مطلوب به منظور مصرف آمونیاک تولید شده

-        تعویض آب ، استفاده از منابع کربنی مناسب ( نظیر ملاس ) به منظور تغییر درpH ( کاهش درصد آمونیاک غیر یونیزه محیط ) و نیز تعادل C:N ، تحریک رشد باکتری های هتروتروف و تجزیه سریع تر مواد آلی

مدیریت آب در مزارع پرورش میگو ( بخش دوم)

pH

pH در واقع بیان کننده میزان غلظت یون هیدروژن در آب  ( به بیان ساده تر ، بیانگر وضعیت اسیدی و یا بازی آب ) و معادل " لگاریتم منفی غلظت یون هیدروژن " می باشد .

مقدار pH بین 0 تا 14 در نوسان است . آب مقطر دارای 7=pH ( خنثی) بوده ، مقادیر بیش از آن نشان دهنده محیط قلیایی ( بازی ) و کمتر از آن اسیدی است .

عوامل مؤثر بر میزان pH در استخر عبارتند از : 

-        غلظت گاز Co2 در آب ( افزایش دی اکسید کربن در آب سبب کاهش pH می گردد و بالعکس ، به این ترتیب ، جذب Co2 آب توسط فیتوپلانکتون ها در روز سبب افزایش pH می گردد و در شب ، تولید این گاز طی تنفس سلولی توسط فیتوپلانکتونها و سایر موجودات زنده دیگر در محیط استخر ، pH را کاهش خواهد داد ) .

-        قلیائیت : یون های بی کربنات و کربنات موجود در آب عامل کنترل pH از طریق آزاد سازی یا جذب CO2  می باشند . به همین سبب ، کاهش قلیائیت آب ، نوسانات pH را افزایش می دهد .

در ابتدای آبگیری استخرهای پرورش ، pH تابع قلیائیت آب استخر می باشد . با این حال ، پس از آغاز فعل و انفعالات زیستی توسط گیاهان ، باکتری ها و جانوران موجود در استخر ، تغییرات pH به صورت چرخه های روزانه شکل می گیرد . این تغییرات به نحوی است که بیشترین میزان pH در زمان قبل از غروب ( در لایه های سطحی آب ، جایی که دارای بالاترین شدت فتوسنتزاست )  و کمترین مقدار ، پیش از طلوع آفتاب ( در لایه های عمقی ، محل بیشترین فعل و انفعالات شیمیایی ) اندازه گیری می شود .

با کاهش قلیائیت آب ، نوسان pH در آب استخر تشدید می گردد ( به دلیل کاهش و یا فقدان عامل بافری ) .این شرایط در آب های دارای سختی کلِّ پائین( کمتر از 25 میلیگرم بر لیتر CaCO3) نیز شایع می باشد .

 

مناسب ترین محدوده pH در خصوص میگوهای پرورشی ، بین 7.5 تا 8.5  توصیه شده است .

از جمله مشکلات ناشی از کاهش pH می توان به تخریب ساختار آبشش و در نتیجه ، بروز مشکلات تنفسی و تنظیم یونی اشاره نمود . افزایش pH نیز علاوه بر ایجاد مشکلات ساختاری در آبشش ، موجب افزایش آمونیاک در همولنف میگو و افزایش سمیّت آمونیاکی در محیط می شود .

در مواردی که pH آب استخر افت می نماید ، تأمین آب با شوری مناسب و افزایش یون کلسیم به آب ، تا حدّی ، از بروز مشکلات آبششی پیشگیری می نماید . در pH بالا نیز ، تعویض آب ، تنظیم شفافیت استخر ، استفاده از ملاس تخمیر شده و سبوس ، کاهش میزان غذا و هوادهی توصیه شده است . 

 

مدیریت آب در مزارع پرورش میگو ( بخش نخست)

بخش اعظم محیط زندگی آبزیان در استخرهای پرورش را آب تشکیل می دهد . از این رو ، حفظ کیفیت مطلوب این محیط ، در گرو مدیریت مناسب و بهینه آب در طول دوره پرورش می باشد .

کیفیت آب در استخرهای پرورش میگو ، تحت تأثیر عوامل مختلف خارجی ( همچون وضعیت جوّی و کیفیت آب ورودی ) و داخلی ( کیفیت غذا ، وضعیت بستر و ...) قرار دارد . به این ترتیب ، می بایست راهبردهای مدیریتی در این زمینه ر به نحوی تنظیم نمود که در قبال عوامل غیر قابل کنترل ، راهکارهای جبرانی ، تقابلی و یا پیشگیرانه اتخاذ کرده و در برابر عوامل داخلی نیزتمهیدات نرم افزاری و سخت افزاری مناسب اندیشید .

در واقع ، آبزی پروران لازم است روش های مدیریت آب را فراگیرند تا بدانند در کدام وضعیت ، چه روش کنترلی را می بایست بکارگیرند تا مانع ایجاد ضرر و زیان به محصول خود گردند .

مهم ترین پارامترهای کیفی آب استخر

-         اکسیژن

میزان حلالیت اکسیژن  در آب ، بسیار کمتر از سهم این گاز در هواست .از طرفی ، مواد زائد دفعی در محیط استخر و وجود رقبای اکسیژنی در این محیط ، شدیداً بر کاهش اکسیژن در دسترس میگو و سایر آبزیان پرورشی مؤثر خواهد بود .  به همین دلیل کوچکترین تغییرات در کیفیت آب ، می تواند منجر به اثرات نامطلوب زیادی بر آبزی شده و رشد و سلامت موجود پرورشی را به خطر اندازد . روند تغییرات اکسیژن در استخرهای آبزی پروری  تا حد بسیار زیادی تابع فتوسنتز و تنفس می باشد .

مهم ترین منابع تولید اکسیژن در استخر پرورش میگو عبارتند از :

-        فتوسنتز

-        انتشار از جو و اتمسفر

-        وزش باد

-        هوادهی کمکی

-        تعویض آب ( ورود آب جدید اکسیژن دار )

از طرف دیگر ، می توان مهم ترین مصرف کننده های اکسیژن را در استخرهای پرورش به شرح ذیل معرفی نمود :

-        خاک سیاه بستر : 55 تا 75 درصد از اکسیژن محلول 0.061- 0.473mg/lit/hr

-        فیتوپلانکتونها : 25 تا 40 درصد 0.134 mg/lit/hr ( در ساعات شب و هنگام تنفس سلولی )

-        میگو : 5 درصد 0.487x W^0.881mg/hr

بیشترین میزان اکسیژن محلول پیش از غروب آفتاب و کمترین آن پیش از طلوع آفتاب قابل اندازه گیری است .

ظرفیت حفظ اکسیژن محلول،  تحت تأثیر دما و شوری آب متغیر است .

ارتباط اکسیژن محلول آب با دما و شوری در جدول ذیل نشان داده شده است :

در شکل زیر ، تأثیر تغییرات اکسیژن بر وضعیت سلامت و محدوده مطلوب جهت میگوهای پرورشی،  نمایش داده شده است :

بر اساس مطالعات انجام شده ، میزان اکسیژن محلول در آب در دمای بین 20 تا 35 درجه سانتی گراد به ازای هر 2 گرم در لیتر ( ppt)  در حدود 0.07 میلی گرم بر لیتر ( ppm) کاهش می یابد . مهم ترین دلایل کاهش اکسیژن محلول را می توان :

-        غذادهی بیش از حد ( Over Feeding)

-        تجمع مواد آلی در بستر

-        Over Bloom ( شکوفایی بیش از حد ) و مرگ پلانکتونی

-        کاهش جمعیت پلانکتونی ( شفافیت بالاتر از 60 سانتی متر ) و در نتیجه کاهش فتوسنتز

-        افزایش میزان مواد معلق در ستون آب ( که به نوبه خود بر جمعیت فیتوپلاکتون ها اثر سوء خواهد داشت )

-        افزایش شوری

-        ابری بودن هوا و کم شدن زمان تابش آفتاب

-        افزایش توده زنده موجود در آب و کاهش ظرفیت بُرد ( Carrying capacity ) استخر

-        وجود موجودات ناخواسته بیش از ظرفیت تحمل محیط استخر

-        افزایش مزمن دمای آب

-        و لایه بندی دمایی عنوان نمود .

به طور کلی در طول شبانه روز ، کمترین میزان اکسیژن محلول در ساعات پیش از طلوع و بالاترین مقدار ، قبل از غروب آفتاب در استخر قابل اندازه گیری است .

راهکارهای مقابله با شرایط نامطلوب فوق در جدول ذیل آورده شده است :

عامل بروز مشکل	روش مدیریت
غذادهی بیش از حد ( Over Feeding)	تنظیم غذا بر اساس مشاهده سینی ، جدول غذادهی و بیومتری ( تخمین توده زنده ) ، هوادهی و پاکسازی منطقه غذادهی میگوها با انتقال مواد زائد به سمت خروجی یا مرکز استخر
تجمع مواد آلی در بستر	ایجاد شرایط مناسب جهت تجزیه مواد آلی ( استفاده از پروبیوتیک ) ، تعویض آب از کف و رانش مواد آلی بستر به خارج استخر، استفاده از مواد شیمیایی بهبود دهنده خاک بستر ( نظیر پربورات سدیم و پراکسید کلسیم )، هوادهی بر اساس کنترل ORP رسوبات کف و پاکسازی محدوده تغذیه
Over Bloom ( شکوفایی بیش از حد ) و مرگ پلانکتونی	تعویض  آب از کف ( در شب )  و اضافه نمودن آب جدید ، افزودن ترکیب ملاس تخمیر شده و سبوس ( در روز ) ، افزودن آهک کشاورزی به آب
کاهش جمعیت پلانکتونی ( شفافیت بالاتر از 60 سانتی متر ) و در نتیجه کاهش فتوسنتز	اضافه نمودن آب جدید و آهک پاشی ( ترجیحاً با دولومیت) ، در صورتی که این اتفاق در ابتدای دوره باشد تجدید کوددهی و چنانچه در اواسط دوره باشد افزودن ترکیب ملاس تخمیر شده و سبوس برنج و دولومیت
افزایش میزان مواد معلق در ستون آب ( که به نوبه خود بر جمعیت فیتوپلاکتون ها اثر سوء خواهد داشت )	ابتدا افزودن مواد منعقد کننده نظیر سولفات آلومینیوم و سپس استفاده از آهک کشاورزی یا دولومیت جهت تجدید شکوفایی آب ، تعویض آب از سطح و افزودن آب در ساعات فاقد تلاطم در طول شبانه روز، کاستن از میزان ایجاد تلاطم توسط هوادهی در استخرها
افزایش شوری	افزایش ارتفاع آب استخر و تعویض نوبتی آب در استخرها به منظور کاهش اثر تبخیر ، تنظیم هوادهی به نحوی که از میزان پاشش آب در ساعات گرم روز  کاسته شود .
ابری بودن هوا و کم شدن زمان تابش آفتاب	استفاده از هوادهی در ساعات ابری و بکارگیری مواد بهبود دهنده مناسب ، خودداری از کوددهی در روزهای ابری
افزایش توده زنده موجود در آب و کاهش ظرفیت بُرد ( Carrying capacity ) استخر	تشدید هوادهی و انجام تمهیدات لازم جهت اکسیداسیون و  معدنی نمودن رسوبات محیط بستر ، تنظیم دقیق غذادهی
وجود موجودات ناخواسته بیش از ظرفیت تحمل محیط استخر	در صورت مشاهده ماهی و یا گل خورک به میزان زیاد در سینی های غذادهی ، می توان از تفاله تخم چای استفاده نمود سپس غذادهی را بر اساس توده زنده میگو، به میزان واقعی انجام داد .
افزایش مزمن دمای آب	استفاده از پروبیوتیک و یا سایر ترکیبات مناسب جهت افزایش میزان جذب غذا و کاهش مواد دفعی کاهنده اکسیژن محلول ، تنظیم غذا به نحوی که غذای داده شده در ساعات گرمتر ، قطع و یا بسیار کم شود ، افزایش ارتفاع آب تا حد ممکن ، هوادهی با رعایت کاستن از میزان پاشش آب ( جلوگیری از تبخیر بیشتر ) ، کاهش آب در ساعات خنک ترِ روز و افزایش آب جدید ، تلاش جهت حفظ شکوفایی آب ( Shading) .
لایه بندی دمایی ( Thermal Stratification )	هوادهی در ساعات گرم روز، تعویض آب از کف به شیوه سرریز ( Flow through بدون کاهش عمق آب ) .

راهنمای رنگ آب در آبزی پروری

در این مطلب راهنمایی رو قرار داده ام که بر اساس اون به طور تقریبی می شه در مورد گونه غالب فیتوپلانکتون  در شرایط مختلف شفافیت آب استخر ایده گرفت 

ضمن تشکر از دوست عزیزم جناب آقای مهندس موسی زاده بابت به اشتراک گذاری این تصویر در گروه صمپا ، تصویر قابل استفاده این راهنما در لینک زیر به حضور تقدیم می شه :

لینک دانلود

مهم ترین عوامل کاهش اکسیژن در استخرهای آبزی پروری

مهم ترین عوامل کاهش اکسیژن در استخرهای آبزی پروری

نگارش : علی قوام پور – کارشناس بیولوژی ، پژوهشکده میگو کشور

از مهم ترین عوامل کاهش اکسیژن در استخرهای آبزی پروری می توان به موارد ذیل اشاره نمود :

-          افزایش دمای آب ، هوای ابری و یا عدم وزش باد :

افزایش دمای آب ظرفیت نگهداری اکسیژن توسط آب را کاهش می دهد . این وضعیت در جدول ذیل به خوبی نشان داده شده است :

علاوه بر این ، باید به این نکته نیز توجه نمود که ماهی ها موجوداتی خونسرد هستند و به همین دلیل دمای بدن آن ها متأثر از دمای محیط آب اطراف آن هاست . بالا رفتن دمای آب باعث افزایش دمای بدن آبزی شده و به دنبال آن ، میزان سوخت و ساز بدن ماهی ها نیز سرعت بیشتری می گیرد . این موضوع ، سبب بالا رفتن مصرف اکسیژن از محیط آب می شود .

در روزهای ابری ، عدم تابش نور کافی به آب استخر ، موجب کاهش فرآیند فتوسنتز توسط فیتوپلانکتون های موجود در آب می شود . در واقع مهم ترین عامل طبیعی تولید و افزایش اکسیژن در آب استخرهای آبزی پروری ، فتوسنتز می باشد . با محدود شدن این فرآیند ، در کنار تداوم تنفس موجودات آبزی و مصرف اکسیژن توسط مواد آلی موجود در بستر ، میزان اکسیژن محلول در آب رو به کاهش خواهد گذاشت .

توقف جریان هوا ( باد ) نیز با کاستن از جریان لایه سطحی آب استخر ، سرعت نفوذ اکسیژن به درون آب استخر را تقلیل می دهد .

-          شکوفایی بیش از حد و مرگ پلانکتونی :

مرگ پلانکتونی ممکن است به دلایل گوناگون نظیر کاهش شدت نورخورشید ( از عوامل اصلی مورد نیاز در فتوسنتز ) ، میزان پائین مواد مغذی در آب استخر ، پیری سلول های پلانکتونی ، شکوفایی بیش از حد پلانکتون ها در لایه های فوقانی آب و ممانعت از نفوذ نور به لایه های پائین تر و ... حادث گردد . در این شرایط ، علاوه بر عدم تولید اکسیژن در روند فتوسنتز ، سلول های مرده و در حال تجزیه فیتوپلانکتون ، بخش قابل ملاحظه ای از اکسیژن موجود در آب استخر را مصرف می نمایند . همچنین در مواردی که جمعیت فیتوپلانکتون های موجود در ستون آب استخر ، دارای شکوفایی بیش از حد ( شفافیت کمتر از 25 سانتی متر ) می گردند ، طی ساعات شب ، مصرف اکسیژن توسط این سلول ها در خلال فرآیند تنفس ( در طول شب ، فتوسنتز به دلیل عدم وجود نور قطع شده و سلول های فیتو پلانکتون همچون دیگر سلول های زنده ، به منظور انجام عمل تنفس ، اکسیژن محیط را مصرف و دی اکسید کربن تولید می کنند ) ممکن است میزان اکسیژن محلول را تا حدود بحرانی با کاهش مواجه سازد .

-          لایه بندی دمایی در آب استخر

در روزهای گرم تابستان ، در استخرهای عمیق ( با عمق بیش از 2.5 متر ) آب لایه های فوقانی ( 1.2 تا 1.8 متر ) به سرعت گرم شده و مطابق جدول زیر جرم حجمی آن از آب های زیرین ( و سردتر ) کمتر می گردد 

به همین دلیل به راحتی با لایه سردتر و سنگین تر زیرین مخلوط نمی شود . این وضعیت ، به سکون این لایه سرد و کاهش تدریجی اکسیژن محلول در این بخش از آب استخر ( به دلایلی همچون مصرف اکسیژن توسط مواد آلی بستر طی روند تجزیه توسط باکتری ها و تولید مواد سمّی و مضر در فرآیند تجزیه مواد دفعی ) منتهی می شود . 

گاهی اوقات ، وزش باد شدید و یا در مواردی ، بارش باران ، لایه بالاتر را سرد نموده و سبب مخلوط شدن لایه های ستون آب با یکدیگر و یا بالا آمدن لایه زیرین می گردد . در این شرایط ، بخشی از ستون آب که طی لایه بندی ، فاقد اکسیژن محلول کافی بوده است به سطوح بالاتر منتقل شده و لایه های فوقانی را نیز با کمبود اکسیژن مواجه می سازد .

-          تجزیه پسماندهای آلی

در اواخر دوره پرورش که توده زنده موجود در استخر بالا می رود ، تجمع پسماند ها و مواد آلی در بستر ، همچون غذای خورده نشده و مدفوع ، سرعت بیشتری پیدا می کند . تجزیه این مواد ، مصرف اکسیژن را نیز افزایش داده و به کاهش شدید اکسیژن محلول در آب خواهد انجامید .

-          افزایش شوری آب

میزان اکسیژن محلول در آب ، با افزایش شوری رابطه معکوس داشته و با بالا رفتن شوری ، ظرفیت نگهداری اکسیژن توسط آب استخر کاهش می یابد . این رابطه در جدول زیر به خوبی نشان داده شده است :