مدیریت آب در پرورش میگو (قسمت اول)

مقدمه

تولید کارآمد و سودبخش آبزیان (اعم از ماهی، سخت پوستان و...) در آبزی پروری به محیط مناسبی بستگی دارد که این موجودات بتوانند در آن تکثیر و رشد مطلوبی داشته باشند. از آنجا که این موجودات در آب زندگی می کنند، دغدغه اصلی محیطی در سامانه های پرورش، کیفیت آب است. منابع آب مورد استفاده در سیستم های آبزی پروری ممکن است به طور طبیعی کیفیت پایینی داشته و یا به واسطه فعالیت های انسانی آلوده شوند، اما در بیشتر موارد، دلیل اصلی کاهش کیفیت آب، با ماهیت ذاتی فعالیت آبزی پروری در ارتباط است. در واقع، تنها بخشی از کودهای آلی و معدنی و خوراک مورد استفاده در استخرها، به زیست توده موجود پرورشی تبدیل می شود. بنابراین، در سامانه های نیمه متراکم، متراکم و فوق متراکم، ممکن است میزان مواد مغذی و آلی ورودی به سیستم از ظرفیت جذب اکوسیستم فراتر رود. این موضوع، موجب کاهش کیفیت آب استخر شده و به تبع آن، سبب بروز استرس در موجود پرورشی، رشد ضعیف، افزایش ریسک بروز بیماری، افزایش تلفات و در نهایت کاهش تولید خواهد گردید. پساب‌ سیستم‌های آبزی پروری می‌تواند باعث آلودگی منابع آبی اطراف شده و ورود مواد آلاینده و یا مواد شیمیائی اضافه شده به آب استخرها در فرآیند مدیریت پرورش، خطر آلوده سازی محصول را افزایش می دهد. بنابراین، دامنه تأثیر کیفیت آب در آبزی پروری عرصه های مختلفی از حفاظت محیط زیست، تا کیفیت و امنیت غذایی را شامل می شود.

کیفیت آب در استخرهای پرورش میگو ، تحت تأثیر عوامل مختلف خارجی ( همچون وضعیت جوّی و کیفیت آب ورودی ) و داخلی ( کیفیت غذا ، وضعیت بستر و ...) قرار دارد. به این ترتیب ، می بایست راهبردهای مدیریتی در این زمینه ر به نحوی تنظیم نمود که در قبال عوامل غیر قابل کنترل ، راهکارهای جبرانی ، تقابلی و یا پیشگیرانه اتخاذ کرده و در برابر عوامل داخلی نیزتمهیدات نرم افزاری و سخت افزاری مناسب اندیشید. در واقع ، آبزی پروران لازم است روش های مدیریت آب را فراگیرند تا بدانند در کدام وضعیت ، چه روش کنترلی را می بایست بکارگیرند تا مانع ایجاد ضرر و زیان به محصول خود گردند.

استفاده از مواد معدنی در سیستم های مختلف پرورش میگو

میگوهای آب شور معمولا در سواحل و خوریات که آب آن ها دارای شوری بین 15 تا 40 گرم در لیتر می باشد پرورش داده می شوند. با این حال هر دو گونه ببری سیاه و پاسفید غربی در حال حاضر با موفقیت در بسیاری از نقاط کشور هند و با استفاده از شوری های کم تا متوسط (0 تا 10 گرم در لیتر) و با بهره گیری از منابع آب کشاورزی، رودخانه ها و غیره پرورش داده می شوند. آب مورد استفاده برای پرورش میگو بسته به منابع مختلف، از شوری متفاوتی برخوردار است به همین دلیل دارای ترکیب یونی متنوعی خواهد بود. این آب های دارای شوری کم برای اینکه قابلیت تولید مناسبی داشته باشند، نیازمند تکمیل مواد معدنی می باشند.

لینک دانلود

فیلتراسیون آب در مزارع پرورش میگو (فیلم)

لینک زیر، فیلمی است که در پلتفرم آپارات در خصوص فیلتراسیون آب در مزارع پرورش میگو تهیه شده است. امیدوارم مورد استفاده علاقمندان به این رشته واقع شود.

لینک دانلود

پوستر " عوامل کاهش اکسیژن محلول در استخرهای پرورش میگو"

 

مشاهده تصویر در سایز اصلی

راه های کاهش آمونیاک در استخرهای آبزی پروری (اینفوگرافیک)

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (قسمت پایانی)

دیروز وقتی به وبلاگ سر زدم تا یه گردگیری از مطالبش کنم، دیدم این مطلب در قسمت پنجم ناقص مونده و بخش ششم هنوز نوشته نشده. اول فکر کردم این نقص ناشی از حواس پرتیه اما بعد که به متن اصلی مراجعه کردم دیدم تا اینجا هم خوانندگان عزیز وبلاگ، چیز خاصی رو از دست نداده اند.

اما من باب " کار را که کرد آنکه تمام کرد" ، تصمیم گرفتم این بخش رو هم به پنج قسمت قبل با این عنوان اضافه کنم: 

" برای رفع مشکلات کیفی آب، برنامه داشته باشید" .

البته این موضوع آنچنان هم که در ظاهر به نظر می رسه آسون نیست. در واقع، برای داشتن برنامه به منظور رفع مشکلات کیفیت آب استخر، هم مجهز بودن به تجهیزات ثبت پارامتر، هم رصد دائمی اونا و هم توان تحلیلشون لازمه و در نهایت، در دسترس بودن نرم افزارها و سخت افزارهای مناسب به اضافه نیروی انسانی کارآمد که بتونه در زمان مناسب، اقدام مقتضی رو در کمترین زمان انجام بده.

پس مشاهده می کنید که داشتن برنامه برای رفع مشکلات کیفی آب اونقدرها هم ساده نیست و لازمه با حساسیت بالایی دنبال بشه.

توصیه هایی برای افزایش اکسیژن آب استخر (اینفوگرافیک)

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش پنجم)

5- تعویض آب

تعویض آب روشی کارآمد و مقرون به صرفه جهت حفظ کیفیت آب در اختیار مدیران استخرهای پرورش میگو محسوب می گردد. این کار از تجمع بیش از حد آمونیاک در استخر جلوگیری نموده و به میگوها کمک می کند تا مراحل استرس زای دوره پرورش همچون بروز بیماری و مرحله برداشت را با سلامت بیشتر سپری نمایند. پیشنهاد می شود تا قبل از روز 40 تا 50 پرورش، از تعویض آب استخر خودداری شود.

مقدار پیشنهادی تعویض آب روزانه 10 تا 30 درصد است. با افزایش تغذیه روزانه، مقدار تعویض آب در طول شبانه روز نیز بیشتر می شود. علاوه بر این، با بالا رفتن مقدار آمونیاک موجود در محیط استخر، بهتر است تعویض آب افزایش یابد تا غلظت این ماده سمّی تا حد مناسب کاهش پیدا نماید.

موضوع مهمی که بایستی همواره به خاطر داشت این است که تعویض آب، علیرغم سودمندی فراوان، می تواند خطر ورود عوامل بیماریزا از محیط به استخر را افزایش دهد. از این رو توصیه می شود آب جدید را قبل از ورود به استخر، فرآوری و ضد عفونی نمائید.

شش توصیه برای کنترل کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش چهارم)

4- مراقب تغییرات در غلظت فسفر و جمعیت جلبک های درون استخر باشید

بخش مهمی از زنجیره غذایی آبزیان را جلبک ها تشکیل می دهند. با این حال، برخی از انواع جلبک، در این زنجیره جایگاهی ندارند چرا که تولید کننده سموم جلبکی بوده و از این رو توسط سایر جانوران آبزی مورد تغذیه قرار نمی گیرند. این گونه جلبک ها به واسطه توانایی بالا در بکارگیری روش های مختلف شناوری نسبت به سایر گونه های فیتوپلانکتونی، شانس بیشتری در دسترسی به مواد مغذی و نور دارند. این موضوع باعث رشد سریع تر و در نهایت غلبه این جلبک های مضر بر سایر گونه های زی شناوران گیاهی می گردد. از جمله چنین گونه های جلبکی می توان به جلبک های سبز آبی اشاره نمود که بعضی محققین آن ها را در زمره باکتری ها قرار داده اند هرچند توانایی فتوسنتز را دارا می باشند.

در استخر های پرورش میگو، در طول دوره پرورش، حجم زیادی از مواد مغذی توسط خوراک روزانه، وارد آب می شود. بخش عمده ای از این مواد مغذی از جمله نیتروژن و فسفر توسط میگو مورد تغذیه قرار نگرفته و وارد ستون آب و یا رسوبات بستر می گردد و در خصوص فسفر، این میزان هدررفت را بین 72 تا 89 درصد از کل فسفر ورودی به استخر تخمین زده اند. فسفر اضافی وارد شده به محیط استخر پرورش، موجب رشد و تکثیر جلبک ها از جمله شکوفایی جلبک های مضر می شود.  

پس از گذشت مدت کمی از ایجاد شکوفائی جلبکی، سلول های جلبک به حداکثر رشد خود رسیده و وارد مرحله مرگ می شوند. این رویداد به مرگ جلبکی معروف است. لاشه این جلبک های مرده سبب افزایش بار مواد آلی استخر و افزایش میزان آمونیاک محیط تا مقادیر نامطلوب و سمّی می گردد. علاوه بر این، تجزیه این مواد آلی نیاز به مصرف اکسیژن دارد و همین امر می تواند منجر به کاهش اکسیژن و زمینه ساز بروز بیماری ها و تلفات شود.

به این دلیل، کنترل و پایش مداوم غلظت فسفر و از طرفی بررسی وضعیت شکوفایی جمعیت جلبکی در استخرهای پرورش میگو به منظور حصول اطمینان از قرار داشتن این دو پارامتر در محدوده پایدار و مطلوب، حائز اهمیت فراوانی است. توصیه می شود، با مشاهده افزایش غلظت فسفر و در پی آن بروز شکوفایی جلبک های مضر، نرخ تعویض آب افزایش داده شود (در منابع، مقدار مطلوب غلظت فسفر معدنی در آب استخرهای پرورش میگو، کمتر از 0.2 میلی گرم در لیتر توصیه شده است).

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش سوم)

3- توجه ویژه به تعادل یون ها در آب استخر، ضروری است

ترکیب یونی آب استخر، اهمیت چشمگیری در سلامت میگو و رشد میگو دارد. تعادل یونی، عنصری کلیدی در پوست اندازی و تشکیل پوسته جدید در میگوهاست. غالباً ترکیب یونی اشاره به نسبت یونهای پر اهمیتی همچون Na (سدیم) به K (پتاسیم) و Mg (منیزیم) به Ca (کلسیم) دارد. به منظور حفظ رشد و کاهش خطرات ناشی از اختلال در پوست اندازی، لازم است نسبت های Na: K و Mg: Ca در سطوح متعادل حفظ شود. رقم پیشنهادی معمولاً 28 به 1 برای سدیم (Na) به پتاسیم (K) و 3.4 به 1 برای منیزیم (Mg) به کلسیم (Ca) است. با این حال ، نسبت این یون ها در مناطق مختلف ممکن است با رقم های توصیه شده متفاوت باشد.

بار دیگر می بایست بر این نکته تأکید نمود که برای حفظ تعادل بین یون ها، اندازه گیری منظم آن ها اهمیت بسیار حیاتی دارد. در طول دوره پرورش ممکن است این نسبت ها بنا به دلایل مختلف دچار تغییر گردد. در چنین مواردی، می توان با استفاده از محصولات تجاری حاوی یون های مورد نظر نسبت به تنظیم مجدد آن ها اقدام نمود. این محصولات شامل کلرید پتاسیم، کلرید منیزیم و مخلوط ترکیبات معدنی (Mineral mixtures) می باشد. البته باید در استفاده از چنین محصولاتی احتیاط لازم را به عمل آورد چرا که ترکیبات موجود در آن ها به ندرت توسط شرکت های سازنده به شکل کامل اعلام می گردد.