دینامیک مواد مغذی در استخر پرورش میگو (تصویر)

برگرفته ازمقاله Briggs و همکاران (1998)

مشاهده تصویر بزرگتر

مدیریت آب در پرورش میگو (قسمت اول)

مقدمه

تولید کارآمد و سودبخش آبزیان (اعم از ماهی، سخت پوستان و...) در آبزی پروری به محیط مناسبی بستگی دارد که این موجودات بتوانند در آن تکثیر و رشد مطلوبی داشته باشند. از آنجا که این موجودات در آب زندگی می کنند، دغدغه اصلی محیطی در سامانه های پرورش، کیفیت آب است. منابع آب مورد استفاده در سیستم های آبزی پروری ممکن است به طور طبیعی کیفیت پایینی داشته و یا به واسطه فعالیت های انسانی آلوده شوند، اما در بیشتر موارد، دلیل اصلی کاهش کیفیت آب، با ماهیت ذاتی فعالیت آبزی پروری در ارتباط است. در واقع، تنها بخشی از کودهای آلی و معدنی و خوراک مورد استفاده در استخرها، به زیست توده موجود پرورشی تبدیل می شود. بنابراین، در سامانه های نیمه متراکم، متراکم و فوق متراکم، ممکن است میزان مواد مغذی و آلی ورودی به سیستم از ظرفیت جذب اکوسیستم فراتر رود. این موضوع، موجب کاهش کیفیت آب استخر شده و به تبع آن، سبب بروز استرس در موجود پرورشی، رشد ضعیف، افزایش ریسک بروز بیماری، افزایش تلفات و در نهایت کاهش تولید خواهد گردید. پساب‌ سیستم‌های آبزی پروری می‌تواند باعث آلودگی منابع آبی اطراف شده و ورود مواد آلاینده و یا مواد شیمیائی اضافه شده به آب استخرها در فرآیند مدیریت پرورش، خطر آلوده سازی محصول را افزایش می دهد. بنابراین، دامنه تأثیر کیفیت آب در آبزی پروری عرصه های مختلفی از حفاظت محیط زیست، تا کیفیت و امنیت غذایی را شامل می شود.

کیفیت آب در استخرهای پرورش میگو ، تحت تأثیر عوامل مختلف خارجی ( همچون وضعیت جوّی و کیفیت آب ورودی ) و داخلی ( کیفیت غذا ، وضعیت بستر و ...) قرار دارد. به این ترتیب ، می بایست راهبردهای مدیریتی در این زمینه ر به نحوی تنظیم نمود که در قبال عوامل غیر قابل کنترل ، راهکارهای جبرانی ، تقابلی و یا پیشگیرانه اتخاذ کرده و در برابر عوامل داخلی نیزتمهیدات نرم افزاری و سخت افزاری مناسب اندیشید. در واقع ، آبزی پروران لازم است روش های مدیریت آب را فراگیرند تا بدانند در کدام وضعیت ، چه روش کنترلی را می بایست بکارگیرند تا مانع ایجاد ضرر و زیان به محصول خود گردند.

مقایسه علائم ظاهری میگوی سالم با میگوی مبتلا به AHPND (تصویر)

 

اقدامات پیشگیرانه برای کاهش بروز AHPND و WSSV در پرورش میگو (بخش پایانی)

نوشته: Eleonor A. Tendencia and Victor Emmanuel J. Estilo

ترجمه علی قوام پور

به طور کلی، نظارت منظم بر پارامترهای آب، شرایط بستر استخر و میگوهای پرورشی می بایست در دستور کار قرار داشته باشد. هرگونه ناهنجاری و رفتار غیر طبیعی در شنا، ظاهر و یا عادات غذایی میگوها باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از اولین نشانه های بیماری، کاهش اشتها و رفتار غیر طبیعی شنا است. میگوهای ضعیف را بایستی فوراً از محیط استخر خارج نمود و در کنار آن، لازم است نمونه های اخذ شده از میگوهای ذخیره سازی شده در مزرعه برای تشخیص زودهنگام بیماری به آزمایشگاه های مرجع ارسال شود تا اقدامات پیشگیرانه و یا کنترلی به سرعت اجرا گردد.

فصل ذخیره سازی پست لارو برای بیماری های لکه سفید و AHPND یکی از عوامل خطر محسوب می شود. در واقع، در حالی که در ماه های سرد خطر ابتلا به AHPND کاهش می یابد اما برای بیماری لکه سفید، این خطر در ماه های سرد بالاتر است. برای به حداقل رساندن تلفات ناشی از EMS/AHPND، کیفیت پست لارو پیش از ذخیره سازی، کیفیت آب و شرایط بستر استخر می بایست دارای شرایط مناسبی باشد.  

باید پذیرفت که خطر ظهور بیماری های شایع، نوپدید و بازپدید همچون EMS/AHPND در محیط پرورش همواره وجود دارد. روش های توصیه شده، با حمایت مالی صندوق JTF، پس از طی مراحل مختلف، اصلاح و بهینه سازی شده و پس از آن برای کمک به پرورش دهندگان عضو SEAFDEC و کاهش خسارات ناشی از بیماری در مزارع متراکم و نیمه متراکم به کار گرفته شذه اند. مزارع مجری این روش ها بازده اقتصادی بالایی داشته و مشروط به پیاده سازی سایر الزمات همچون مستند سازی، شانس خود را برای دریافت تأییدیه استاندارد محصول افزایش می دهند. به علاوه، سیستم ترویج میدانی و اجرای صحیح این  تکنیک ها نیز باید تقویت گردد. استخرهای نمونه ترویجی که مجری روش های GAP و اقدامات امنیت زیستی می باشند می بایست شناسائی و معرفی شوند تا سایر پرورش دهندگان نیز نسبت به امکان رفع مشکل بیماری از طریق اجرای مدیریت صحیح مزرعه متقاعد گردند. موفقیت این مزارع نمونه را می توان از طرق مختلف نظیر سخنرانی، کارگاه های آموزشی میدانی و سامانه های ارتباطی به اطلاع دست اندرکاران و سرمایه گذاران رساند.

پرورش دهندگان خرد، که اکثر بهره برداران را تشکیل می دهند به دلیل ماهیت و وضعیت موجود، تولید نسبتا کمی دارند؛ این مزارع در مجاور یکدیگر قرار داشته، فاقد استخر ذخیره یا رسوبگیر می باشند، منابع آب آن ها مشترک بوده و اغلب، آب آن ها از همان منبعی تأمین می شود که پساب مزارع نیز به آن وارد می شود. اگرچه وضعیت برای بهبود تولید و صادرات میگوی این مزارع نسبتا مبهم است اما به شرط پذیرش و اجرای جدی دیدگاه مدیریت آبزی پروری مبتنی بر اکوسیستم، همچنان امید برای بهبود وجود دارد.

کمک سازمان‌هایی همچون فائو را نیز در این زمینه می توان به کار گرفت تا به مدد تخصص کارشناسان این نهاد در کنار تلاش جمعی سرمایه گذاران، مدیریت مناطق تحت مدیریت آبزی پروری در گروه های متشکل از مزارع خرد را ارتقاء، عملکرد تولید را افزایش و آینده روشنی را برای پرورش میگو رقم زد تا شرایط مورد نیاز برای اخذ تاییدیه محصول این مزارع در آینده فراهم شود. با این حال، در ابتدا لازم است مفهوم مدیریت آبزی پروری مبتنی بر اکوسیستم در یک منطقه محدود از مناطق تحت مدیریت آبزی پروری اجرا شود تا مزرعه داران، کارآمدی این رویکرد را ملاحظه نموده و سایر بهره برداران را به تشکیل گروه های مجری این دیدگاه ترغیب کنند.  

مقاله مروری: آیا پرورش فوق متراکم میگو راه حلی مناسب برای تولید و صادرات پایدار است؟ (قسمت اول)

نوشته:            Tram Anh Thi Nguyen, Kim Anh Thi Nguyen  و Curtis Jolly

نشریه MDPI (Multidisciplinary Digital Publishing Institute)، سپتامبر 2019

ترجمه: علی قوام پور

چکیده:

دولت ویتنام تولید و صادرات میگو را به عنوان رکن توسعه اقتصاد روستایی تعیین نموده است. در این راستا، اهداف تعیین شده به ارتقاء بازدهی صنعت از طریق افزایش تولید وابسته است. از طرفی، نهادهای تحقیقاتی ملی و بین المللی نگرانی‌های خود را مبنی بر چالش های محیطی و تغییرات اقلیمی همچون نفوذ آب شور به منابع آب شیرین، آلودگی آب، شیوع انواع بیماری ها، تخریب رویشگاه های حرّا و منابع طبیعی در اثر توسعه بی رویه آبزی پروری عنوان نموده اند. مشکلات اجتماعی همچون تعارض منافع کابران در زمینه استفاده از منابع آب، مشکلات مرتبط با امنیت غذایی، موانع تعرفه ای و تلاش رقبا برای مخدوش کردن آبزی پروری نیز این صنعت را به چالش کشیده است. این موارد، موجب بروز مشکلاتی در زمینه صدور تأییدیه برای مزارع پرورش در مقیاس خرد گردیده و پرسش هایی را در خصوص امکان استاندارد سازی آن ها در صحنه رقابت جهانی موجب شده است. برخی سؤالات مطرح شده عبارتند از اینکه  چگونه می توان پرورش دهندگان میگو در مقیاس خرد را جهت رعایت استانداردهای بین المللی متقاعد نمود؟ آیا پرورش میگو در مقیاس خرد قادر است در کنار پرورش فوق متراکم به صورت پایدار و در فضایی رقابتی تداوم یابد؟

مدل پیشنهادی با هدف سازماندهی مزارع پرورش با منابع محدود که در قالب تعاونی و با اتخاذ رویکرد پرورش فوق متراکم میگو، به صورت سرمایه گذاران کلان فعالیت کرده اند، قادر به تولید بیشتر و سود و درآمد بالاتر، نیاز به آب و زمین کمتر و در عین حال دستیابی به سازگاری بیشتر با محیط زیست بوده اند.

بالطّبع، سرمایه مورد نیاز برای پرورش دهندگانی که با توان اندک سرمایه گذاری به این مدل وارد می شوند بالا خواهد بود. با این حال، با توجه به تمایلی که بانک ها نسبت به مدل های تامین مالی مزارع خرد ادغام شده با شرکت های بزرگتر (که تولید خود را در قالب سامانه های فوق متراکم انجام می دهند) در کنار کمک های دولتی نشان داده اند، اینگونه واحدهای تولیدی قادر خواهند بود نسبت به سامانه های تولید باز (Open) و دارای تراکم ذخیره سازی پائین تر، به سطوح بالاتری از پایداری دست یابند.  

بهترین شیوه های مدیریت آبزی پروری (BMP's)- قسمت دوازدهم

ترجمه: علی قوام پور

3. مدیریت کیفیت آب

آبزی پروری به ندرت در یک منطقه مشخص به عنوان  تنها مصرف کننده منابع آبی می باشد و به همین دلیل مدیریت کاربری های متعدد به صورت یکپارچه امری ضروری است. آب، اصلی ترین منبع مشترک مورد استفاده در آبزی پروری است. لذا، حفظ کیفیت آب در حداقل سطوح کیفی برای مزرعه آبزی پروری و از طرفی مدیریت اثرات ناشی از کاربری های چند گانه و متعدد در دامنه ظرفیت تحمل اکوسیستمی، حائز اهمیت فراوان است.

مفهوم ظرفیت تحمل با مدیریت یکپارچه مبتنی بر اکوسیستم مرتبط بوده و مکمل برنامه ریزی فضایی و پهنه بندی است.

Ross (2013) مراحل مختلف برنامه ریزی فضایی و مدیریت آبزی پروری را بر اساس جدول 1 با رویکردی یکپارچه پیشنهاد نموده است.

جدول1: ویژگی مراحل کلیدی (برآورد پتانسیل تولید، پهنه بندی، مکان یابی و ظرفیت تحمل) در مدیریت برنامه ریزی مکانی برای آبزی پروری (Ross,2013)

لینک مشاهده جدول در اندازه بزرگتر

این مدل، تفاوت ها و ماهیت تکمیل کننده این مراحل را به خوبی نشان داده و طرح مناسبی است که به رشد پایدار کمک نموده و می توان از آن در موضوعات مختلف استفاده نمود.

ظرفیت تحمل در چارچوب نگرش EAA با هدف تعیین محدوده حداکثر تولید در آبزی پروری در یک منطقه مشخص و بر اساس محدودیت های زیست محیطی و اجتماعی تعریف می شود. این شاخص را می توان در مقیاس های مختلف، از سطح مزرعه تا منطقه برآورد نمود. با این حال، در این مطلب تمرکز بر تخمین ظرفیت تحمل در مقیاس گسترده (مناطق بزرگتر از سطح مزرعه پرورش) برای تعمیم به مدیریت یکپارچه آبزی پروری خواهد بود.

روش های مختلفی برای مدیریت یکپارچه به منظور بهبود مدیریت کیفی آب در آبزی پروری ساحلی و آبزی پروری درون سرزمینی بر اساس تعیین تراکم مجاز و یا فواصل بین مزارع تعریف شده است. از آن جمله می توان به (1) تخصیص مناطق معین برای آبزی پروری (AZA) در آمایش سرزمینی و (2) تعیین استانداردهای تعریف شده برای ظرفیت جذب سیستم های ساحلی، دریاچه ها و آبگیرها، به منظور مشخص نمودن حدود مجاز در کیفیت پساب مزارع انفرادی و یا تجمعی مجتمع های آبزی پروری اشاره نمود. در بخش های بعد، هریک از این رویکردهای مدیریتی معرفی شده است.

اقدامات پیشگیرانه برای کاهش بروز AHPND و WSSV در پرورش میگو (بخش نهم)

نوشته: Eleonor A. Tendencia and Victor Emmanuel J. Estilo

ترجمه علی قوام پور

 

تشدید سایر اقدامات پیشگیرانه

استفاده از چاه های عمیق برای تأمین آب استخرهای پرورش، راهکاری بسیار مطلوب است چرا که این منابع آبی اساساً عاری از عوامل بیماری زا می باشند. با این حال، در صورت نیاز به استفاده از آب های سطحی برای پرورش، به منظور آماده سازی و فرآوری آب پیش از استفاده در استخرها، نیاز است استخر ذخیره آب در مزرعه احداث شود. لازم است آب مورد استفاده برای آبگیری، پیش از ورود به استخر، از فیلترهای چشمه ریز عبور نماید تا ناقلین عوامل بیماریزای موجود در آب، از آن حذف شوند. هر استخر می بایست لوازم و تجهیزات مربوط به خود را همچون سشی دیسک، قایق های غذادهی، ظروف نمونه برداری و ... را برای پیشگیری از انتقال آلودگی در اختیار داشته باشد. تجهیزات مورد استفاده در پایش میدانی پارامترهای آب استخرها نیز باید پس از هر بار استفاده به طور مناسب ضد عفونی شوند.

پرندگان به دلیل توانایی در جابجایی از مزرعه ای به مزرعه دیگر به یکی از نگرانی های اصلی در پرورش میگو تبدیل شده اند و به دلیل عادت به تغذیه از میگوهای ضعیف و بی حال از استخرهای مجاور که در معرض بیماری قرار گرفته اند، این قابلیت را خواهند داشت که ویروس ها و سایر عوامل بیماریزا را با سرعت بالا منتشر سازند. دستگاه ها و تجهیزات متواری کننده پرندگان به ویژه توری ها و ریسمان های مقاوم به اشعه UV، در جلوگیری از ورود پرندگان به محدوده استخرهای پرورش، بسیار مؤثرند.

استفاده از Birdnet در بالای استخر پرورش میگو برای ممانعت از ورود پرندگان به محیط پرورش

درختان و رستنی هایی که می توانند به عنوان پناهگاه پرندگان در درون مزرعه عمل نمایند نیز می بایست از محیط مزرعه حذف شوند. علاوه بر این سایر ساختارهای عمودی غیر ضروری در مزرعه که پرندگان می توانند بر روی آن ها بنشینند نیز باید به حداقل رسیده و یا حذف شوند.

استفاده از پوشش های پلی اتیلن (HDPE) نیز امکان آماده سازی سریعتر (و مطمئن تر) استخر را فراهم و نیاز به تعمیر و ترمیم دیواره ها در بین دو دوره پرورش را کاهش خواهد داد. در بستر استخرهای دارای پوشش HDPE به دلیل حفاظت در برابر شسته شدن کف و دیواره ها در طول دوره پرورش، لجن کمتری تجمع پیدا می کند. به این ترتیب، محیط کشت مناسب برای عوامل بیماریزا در بستر ایجاد نگردیده و برای پرورش میگو، فضای مناسب تری ایجاد خواهد شد.

با این حال، برای اجرای مؤثر این اقدامات، لازم است پروتکل های امنیت زیستی در مزرعه به صورت هفتگی (و یا با هر تناوب مطلوب در فواصل زمانی مشخص) به صورت مستقل انجام شود تا از هرگونه خطا در حفاظت از مزرعه پرورش در مقابل عوامل بیماریزا پرهیز به عمل آید. اجرای این ممیزی ها و نظارت های دوره ای کمک می کند تا از اجرای صحیح تمامی پروتکل ها و روندهای امنیت زیستی اطمینان حاصل شود.

مبانی تکثیر و پرورش میگو (قسمت اول: زیست شناسی میگو، بخش سوم)

ظرف چند روز گذشته، تأخیر اندکی در تداوم مطلب آموزشی زیست شناسی میگو، از سلسله بحث های مبانی تکثیر و پرورش میگو حادث شد که دلیلش، جستجو برای یک منبع قابل استناد و معتبر برای ادامه بحث باشه به نحوی که اولا، مطالبش عمومی و شامل تمام سخت پوستان نباشه و ثانیا، حرف تازه ای رو تقدیم علاقمندان کنه. به همین دلیل، مطلبی که در زیر، لینکش رو به اشتراک گذاشته ام، تا حد زیادی جنبه تألیفی داره و گردآوری شده از منابع متنوع فارسی و انگلیسی است. 

لینک دانلود

اقدامات پیشگیرانه برای کاهش بروز AHPND و WSSV در پرورش میگو (بخش هشتم)

نوشته: Eleonor A. Tendencia and Victor Emmanuel J. Estilo

ترجمه علی قوام پور

اتخاذ رویکرد اکوسیستمی برای مدیریت سامانه های پرورش گسترده

پرورش دهندگان میگو در مقیاس خرد، معمولا دارای استخرهای بزرگی (بیش از یک هکتار) هستند که این استخرها در فاصله کمی از یکدیگر احداث شده، فاقد استخر ذخیره و یا رسوبگیر و دارای منابع آبگیری و تخلیه مشترک با سایر مزارع می باشند. این مزارع در مقایسه با مزارع فعال در سامانه های متراکم و نیمه متراکم که متعلق به شرکت های دارای توان مالی برای اجرای نوآوری ها و اصلاحات، بیشتر در معرض خطر بروز EMS می باشند.

یکی از رویکردها در اعمال اقدامات پیشگیرانه در برابر EMS در این سامانه ها، اتخاذ نگرش اکوسیستمی به مدیریت آبزی پروری (Ecosystem Approach to Aquaculture Management= EAAM) است.  این رویکرد مبتنی بر آئین نامه اجرایی فائو برای ماهیگیری مسئولانه بوده، و به ویژه در سامانه های آبزی پروری فعال با بکارگیری منابع آبی مشترک بسیار واجد اهمیت است.

نخستین گام در EAAM برای پیشگیری از بیماری ها، شناسایی منطقه تحت مدیریت آبزی پروری (AMA) است که ممکن است شامل تمامی منطقه و مجتمع آبزی پروری و یا مزارع/استخرهای منتخب در هر سایت باشد که گروه بندی و یا خوشه بندی شده و طرح مشخصی را برای مدیریت آبزی پروری لحاظ نموده اند.  منطقه آبزی پروری می تواند شامل سامانه آب شناختی (هیدرولوژیک) باشد که قسمتی و یا تمامی پساب مزارع در منطقه تحت مدیریت آبزی پروری و یا گروه های متشکل در یک مجتمع به آن وارد می شود (فائو و بانک جهانی، 2015).

از آنجا که تمامی مزارع فعال AMA در افزایش بار مواد مغذی و همچنین افزایش احتمال شیوع بیماری ها و سایر اثرات ناشی از این فعالیت آبزی پروری سهیم می باشند، ضروری است نوعی از مدیریت جمعی در این مناطق اعمال شوند. با این حال نوع و شکل چنین مدیریتی می بایست با اجماع فعالین در آبزی پروری در چنین مناطقی همراه باشد تا تأثیر تجمعی فعالیت مزارع بر محیط اطراف به حداقل برسد. مزارع / استخرهای واقع در AMA بایستی سهم مدیریت خود در این مناطق ایفا و همزمان فعالیت آبزی پروری در مزرعه را نیز اجرا نمایند. به عبارتی، ذخیره سازی استخرها لازم است در بازه زمانی مشخص، با استفاده از پست لارو تهیه شده از منابع مشابه (در این مورد نهایت احتیاط باید صورت پذیرد-م) انجام، تعویض آب با هماهنگی سایر مزارع گروه به عمل آمده، مدیریت غذادهی و تهیه خوراک مشابه بوده و زمان برداشت نیز، همزمان تعیین گردد. این فرآیند موجب حاظت از محیط زیست و کاهش احتمال بروز و شیوع EMS خواهد شد. روند اجرای این طرح دائما می بایست تحت پایش و بررسی مداوم باشد تا در صورت نیاز تغییرات و یا تعدیل هایی به ویژه بسته به موارد امنیت زیستی و یا اثرات اجتماعی و زیست محیطی در آن اعمال شود.   

لینک مشاهده قسمت هفتم

پوستر تغذیه میگو

 

لینک دانلود