به قلم: دکتر استفان نیومن
مجله آبزی پروری (Aquaculture magazine)
ترجمه: علی قوام پور
پیش‌بینی آینده معمولاً سرشار از ریسک است. با این حال، تحت شرایطی می توان به برخی از آن ها اطمینان داشت. شاید مطمئن ترین پیش بینی این باشد که تولید پروتئین با کیفیت بالا، حاصل از صنعت جهانی آبزی پروری ظرف چند دهه آینده به افزایش خود ادامه خواهد داد. تعداد کمی هستند که می‌گویند تولید پروتئین‌ها و چربی‌های باکیفیت از آبزیان پرورشی برای تغذیه جمعیت رو به رشد جهان ضرورتی ندارد چرا که طی 3 دهه آینده این جمعیت به حدود 9 تا 10 میلیارد نفر ارتقاء پیدا خواهد نمود. اما اعداد به خودی خود اهمیتی ندارند، تقاضا برای غذاهای دریایی با قیمت مناسب و با کیفیت بالا به هر طریق افزایش خواهد یافت. چالش واقعی در این است که بدانیم چگونه از جایی که هستیم به آن هدف برسیم؟
سال گذشته، قبل از Covid-19 (C19)، بسیاری از بخش‌های اقتصادی از رشد بی‌سابقه‌ای در بازار برخوردار بودند. اما به فاصله ای کوتاه تنها ظرف چند ماه، این وضعیت تغییر کرد. C19 در تمام سطوح صنایع تولید مواد غذایی را ویران کرده است. تأثیر این پدیده بر برخی از اجزاء صنعت آبزی پروری جهان متفاوت بوده و بعضی بخش ها هنوز کاملا تأثیر این بیماری همه گیر خشمگین را احساس نکرده اند. بازار در وضعیت پرنوسانی قرار دارد. تقاضا کاهش یافته و کشورهای تولید کننده با پیامدهای گسترده C19 دست و پنجه نرم می کنند. در کوتاه مدت حتی میتوان بیش از آنچه هست را محتمل دانست. حدسیات در خصوص اینکه چقدر زمان می برد تا مصرف جهانی غذاهای دریائی به سطح پیش از کووید 19 بازگردد متفاوت است. به نظر می رسد مصرف گونه‌های ارزان‌تر داخلی ادامه خواهد داشت، اما بازارهای بزرگ واردات مختل شده اند.
با توجه به وضعیت موجود، دور از ذهن نیست که تولید جهانی پرورش میگو به یک سوم تقلیل یابد. در صنعت پرورش ماهی آزاد نیز احتمالا شرایط مشابهی رقم خواهد خورد. این مشکل ناگهانی و چشمگیر، پرورش دهندگان و عرضه کنندگان آسیب پذیر را با ورشکستگی مواجه خواهد ساخت.
هرچند این وضعیت، بر تعداد زیادی از زیر بخش های صنعت تأثیر گذار خواهد بود اما فشار به اندازه ای نیست که آن ها را از بازار خارج نماید و در واقع برخی از بخش ها قوی تر ظاهر خواهند شد. در برخی از بخش ها احتمالا ادغام رخ خواهد داد چرا که بعضی شرکت ها که دارای اندوخته نقدی بالا هستند به خرید سایر شرکت ها اقدام خواهند نمود.
حتی پس از ارائه واکسنی مؤثر با اثر طولانی مدت نیز مدت ها به طول خواهد انجامید تا افراد زیادی واکسینه شده و جهان به حالت " عادی " بازگردد چرا که زمانی که بیماری تحت کنترل قرار می گیرد، بازگشت به حالت عادی می بایست به تدریج صورت گیرد.
محتاطانه می توان گفت حداقل 24 ماه از اوایل سال 2020 طول می کشد تا بتوان واکسنی بی خطر، مؤثر و با حداقل عوارض جانبی برای بهبود وضعیت تولید نمود.
همزمان با جولان کووید 19 می توان انتظار داشت که نرخ رشد تمامی بخش های آبزی پروری نیز به میزان قابل توجهی با کاهش مواجه شود. باید تا چند سال نرخ بسیار پائین و یا حتی منفی را نظاره گر باشیم.
بخش های خدماتی نیز همه جا به شدت تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. در واقع تداوم محدودیت ها به نحوی که موجب کاهش صندلی در رستوران ها به خاطر ترس از همه گیری کووید19 می گردد، نمی توان چندان امیدی به بهبود در این بخش داشت.
با این حال، این شرایط بهبود خواهد یافت اما نه در صورتی که پس از C19، همه چیز تحت تأثیر قرار گیرد. حتی شاید این همه گیری باعث افزایش بهره وری شود.
اکثر قریب به اتفاق سیستم های پرورش میگو و ماهی در سطح جهان مبتنی بر دانش نیست و با روشی که ممکن است صدها سال پیش ایجاد شده، تنها اندکی تفاوت کرده باشد.
تغییر در این شرایط، سریع نخواهد بود. کشورهای تولیدکننده که اقتصادشان متکی به دلار آمریکا، یورو اروپا، یوان چین و ین ژاپن است برای تغییر، انگیزه ای مضاعف دارند.
آینده ای را تصور کنید که در آن آبزی پروری مبتنی بر علم غالب باشد. این به چه معناست؟ در این شرایط کنترل بسیار بیشتری بر تمامی جنبه های فرآیند اعمال خواهد شد. هدف، پایداری واقعی، کاهش هزینه تمام شده و بهینه سازی تولید گونه های خاص آبزی خواهد بود.
