پیشنهاداتی برای اجرای BMP در مزارع پرورش میگو (بخش دوم)

ارائه شده توسط Ravihumar Bangarusamy مدیر شرکت Growel Feed از هندوستان

در کشور هندوستان، با هدف توسعه آبزی پروری پایدار در مزارع پرورش میگو، فرآیند استاندارد عملیات (SOP’s) تدوین گردیده و یکی از مفاد این فرآیند، احداث استخرهای نرسری اعم از خاکی و یا پوشش دار و دارای ضریب بالای امنیت زیستی بوده است. به این ترتیب میگوهای ضعیف پیش از ورود به استخر پرورش اصلی از جمعیت حذف می شوند.

در یکی از استخرهای مورد بررسی، میگوهای 0.5 تا 1.2 گرم پس از دوره نوزادگاهی وارد استخر پرورش گردیده و تنها پس از 59 روز به وزن بازاری (18.9 گرم و مجموع 2.7 تن توده زنده برداشت شده) رسیدند. بازماندگی در انتهای دوره 83.5 درصد و ضریب تبدیل غذایی 1.03 بدون مشاهده هرگونه نشانه ای از بیماری گزارش شد.

پیشنهاداتی برای اجرای BMP در مزارع پرورش میگو (بخش اول)

ارائه شده توسط Ravihumar Bangarusamy مدیر شرکت Growel Feed از هندوستان

 

ابتدای دوره : در ابتدای دوره پرورش، ذخیره سازی پست لاروهای دارای کیفیت مناسب تأثیر معناداری بر تولید و سودآوری در مزرعه پرورش میگو خواهد داشت. معمولا کارگاه های تکثیر، در حدود 20 تا 30 درصد پست لارو اضافه بر تعداد لارو خریداری شده به مزارع پرورش تحویل می دهند. به این ترتیب تخمین تعداد پست لارو موجود در استخر و محاسبه میزان غذای مورد نیاز مشکل است. در این خصوص پیشنهاد می شود در هر استخر توری هاپا نصب شود تا با دانستن بازماندگی لارو، محاسبه میزان غذای مورد نیاز امکان پذیر گردد.

 

توصیه های کاربردی در اجرای روش های بهینه مدیریت مزارع پرورش میگو ( BMP ) بخش دوم

-                      بچه میگو را از مراکز تکثیر دارای مدیریت مطلوب ، دارای مجوز و تحت نظارت بهداشتی تهیه نمائید .

-                      هنگام تهیه بچه میگو ، پست لاروهای سنین دوازده روزه و بالاتر را خریداری نمائید . طول کل بدن پست لارو در این سن می بایست 12 میلیمتر باشد . پست لاروهای کوچکتر ممکن است هنوز آماده ذخیره سازی در استخر پرورش نبوده و به سرعت پس از رها سازی در استخر تلف شوند .

-                      بچه میگوها می بایست از نظر اندازه و رنگ بدن ، همگن باشند . از خرید بچه میگوهایی که رنگ قرمز ، آبی یا سبز باشند خودداری کنید .

-                      بچه میگوها بایستی قوی و فعال باشند . برای بررسی این وضعیت ، حدود 500 قطعه پست لارو را درون تشت آب مدوری ریخته و آب تشت را گردش دهید . میگوهای سالم در اطراف دیواره تشت و در جهت خلاف جریان آب با دمپاره های باز شنا خواهند نمود . در صورتی که بیش از 20 درصد از میگوها در وسط تشت جمع شوند ، محموله را برگشت دهید .

-                      برای آزمایش سلامت پست لاروها و نیز ، آمادگی آنها جهت ذخیره سازی در استخر پرورش ، تست های شوری و فرمالین را قبل از بسته بندی و حمل لارو ، در کارگاه تکثیر انجام دهید .

-                      روده بچه میگوها بایستی پر بوده و اندام هپاتوپانکرآس ( کبد – لوزالمعده ) آن ها شرایط مناسبی داشته باشد . پست لاروها به لحاظ اندام وزوائد می بایست سالم باشند و هیچگون قطع ضمائم ( نظیر پاها ) در آن ها مشاهده نگردد . این شرایط را می توان با استفاده از ذره بین و یا میکروسکوپ در خصوص تعداد 10 تا  20 قطعه بچه میگو مورد بررسی و ارزیابی قرار داد . هپاتوپانکرآس میگوها نباید کوچک و یا به رنگ روشن باشد . روی سطح بدن پست لاروها می بایست تمیز ، فاقد هرگونه آلودگی یا لکه سیاه ( و یا قهوه ای ) بوده ، پاها به دقت کنترل شوند تا در بخش انتهایی آن ها لکه سیاه دیده نشود .

-                      ضروری است ، نمونه ای از پست لاروها ، چندروز پیش از بسته بندی ، جهت آزمایشات تشخیصی به آزمایشگاه های مرجع ارسال گردد تا در خصوص آلودگی به عوامل بیماریزای خطرناک نظیر لکه سفید ویروسی ، IHHNV ، سندروم تورا ، بیماری کله زرد و ... مورد ارزیابی قرار گیرند .

-                      از تحویل گیری محموله هایی که لارو آن ها از مخازن مختلف در مرکز تکثیر تهیه شده ، خودداری کنید .

-                      شوری آب مخازن تکثیر می بایست حتی المقدور به شوری آب استخر پرورش نزدیک باشد ( حداکثر 5 گرم در لیتر ) . به این منظور توصیه می شود چند روز قبل از تحویل محموله لارو تا یک روز پیش از آن ( از مرحله پست لارو 10 روزه و یا کمتر ) تغییر در شوری مخازن انتخاب شده آغاز شود .

-                      کیسه های بسته بندی بایتی به اندازه کافی دارای اکسیژن باشند . حجم اکسیژن تزریق شده به حجم آب درون کیسه ها می بایست حداقل 3 به یک باشد .

-                      تراکم بچه میگو باید متناسب با زمان حمل پست لارو از کارگاه تکثیر تا مزرعه پرورش تنظیم گردد .

-                      بهتر است مدت زمان حمل پست لارو از کارگاه تکثیر تا مزرعه پرورش حداکثر 6 ساعت باشد . اگر این زمان به دلیل فاصله بین مبدأ تا مقصد بیشتر بود ، می بایست دمای آب درون کیسه ها توسط یخ کاهش یافته و محموله توسط کامیون های یخچال دار حمل گردد .

-                      ذخیره سازی بچه میگوها در استخر پرورش لازم است طی ساعات خنک روز انجام شود . بچه میگوها را حتی الامکان در عمیق ترین نقطه استخر پرورش ، موافق جهت وزش باد  و پس از خودهی آن ها با پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب استخر رها سازی کنید .

-                      از ذخیره سازی بچه میگو در آستخرهای شفاف و یا دارای شکوفایی پلانکتونی بیش از حد خودداری نمایید .

-                      در صورت استفاده از مخازن و یا منطقه نوزادگاهی در مزرعه ، طول زمان نرسری به مدت 2 هفته زمان مطلوبی است . این زمان برای توری بقا یا هاپا ( Happa net) نمی بایست بیش از 7 روز باشد .

-                      تغذیه بچه میگوهای رهاسازی شده را با غذای پلت واجد کیفیت مطلوب آغاز نمایید . از غذای تر و یا استفاده از آنتی بیوتیک جدّاً احتراز کنید . غذا را در محل خشک و خنک نگهداری نمائید .

-                      اندازه پلت غذا را بر اساس اندازه میگوها انتخاب کنید . میزان غذای روزانه بایستی بر اساس جداول استاندارد و بررسی سینی های غذادهی تعیین و برآورد گردد . از غذادهی بیش از حد و یا کمتر از میزان مورد نیاز میگو خودداری نمائید .

-                      از هنگام شروع غذادهی ، به طور منظم منطقه غذادهی را مورد بررسی قرار داده و در صورت مشاهده مناطق لجنی و یا دارای بوی متعفن ، غذادهی در آن نقاط را متوقف و اقدام به اصلاح آن ناحیه کنید . 

برخی توصیه های کاربردی در اجرای روش های بهینه مدیریت مزارع پرورش میگو ( BMP ) - بخش اول

-          از طریق تشکیل گروه ها و تشکل های صنفی در مجتمع های پرورش ، ارتباط بین بهره برداران را تقویت نمائید . طراحی عملیات مدیریتی توسط تشکل های یاد شده از این طریق تسهیل خواهد گردید . به این ترتیب بسیاری از مشکلات فراروی پرورش دهندگان در طول دوره پرورش تقلیل خواهد یافت .

-          به منظور هماهنگ سازی زمان ذخیره سازی لارو در منطقه و یا مجتمع پرورش مشخص، از تقویم پرورش متناسب با آن منطقه استفاده کنید . تمامی پرورش دهندگان لازم است به شکل دقیق این تقویم را مراعات نمایند تا امیدوار باشند در بلند مدت نیز دوره پرورش موفقی پیش رویشان خواهد بود .

-          خاک سیاه و پسماند موجود در بستر استخر به ویژه در منطقه غذادهی را پیش از شروع دوره جدید و در زمان آماده سازی ، از استخر خارج نمائید . این مواد آلی ، حاصل از تجزیه غذای اضافه ، پلانکتون ها و جلبک های مرده ، مواد دفعی حاصل از سوخت و ساز میگو و یا ماهی های موجود در استخر می باشند که بسته به قدمت فعالیت در استخر یاد شده ، ممکن است لایه ای نازک و یا ضخیم را تشکیل دهند . گازهای سمّی نظیر آمونیاک و سولفید هیدروژن که موجب بروز استرس و یا تلفات در میان میگوها می گردد ، ناشی از وجود این مواد آلی در محیط استخر است. برداشتن خاک سیاه ،در حالت نیمه مرطوب آسان تر است . پس از برداشت خاک سیاه ، میبایست مواد لجنی از مزرعه خارج و یا در گودالی که قبلاً روی دیواره استخر ایجاد شده دفن و روی آن با خاک معمولی و تمیز پوشانده شود . در این خصوص بایستی اطمینان حاصل شود که مواد لجنی ، در اثر بارش باران مجدداً وارد محیط استخر نخواهد شد . اگر تخلیه کامل خاک سیاه به طور کامل و یکباره امکانپذیر نیست ، توصیه می گردد این کار به شکل بخش به بخش و طی چند دوره پرورش انجام شود تا نهایتاً مواد آلی کاملاً از بستر استخر پرورش خارج گردد .شخم زنی خاک های مرطوب نیز به کاهش سمّیت پسماندهای آلی کمک می کند .

-          استخر را تا جایی که شکاف های عمیق در بستر آن ظاهر گردد خشک نمائید . خشک کردن بستر استخر در معرض نور خورشید ، ماهی ها ، میگوها و تخم آنها را که در خاک قرار دارد از بین خواهد برد . علاوه بر این به اکسید نمودن مواد آلی بستر کمک نموده و تأثیرات نامطلوب خاک سیاه را کاهش خواهد داد .

-                      ممکن است بعضی از مزارع دارای خاک های اسید سولفاته باشند . این خاکها سبب بروز تلفات بالا به واسطه ایجاد استرس در میگو و ماهی ، افزایش خطر بروز بیماری ، کاهش سرعت رشد ، شکوفایی ضعیف جلبکی و کاهش اکسیژن محلول در آب می شوند . به این ترتیب  پرورش میگو درچنین خاک هایی بسیار پر خطر و هزینه نگهداری و آماده سازی در آن ها نسبتاً بالا خواهد بود . بستر استخر های دارای خاک اسیدسولفاته را نمی بایست شخم زد بلکه ابتدا لازم است دو تا سه بار شستشو داده شود تا pHخاک تا حدودی افزایش یابد . ابتدا pH خاک را در حالت مرطوب توسط دستگاه سنجش pH بررسی نمائید . اگر pH خاک کمتر از 7 باشد ، خاک مورد نظر ، اسیدی است . به منظور خنثی نمودن اسیدیته خاک ، می توان از مقادیر مناسب دولومیت و یا آهک ( کشاورزی ، صنعتی یا آبدار) استفاده نمود .

-                      پس از آماده سازی ، جهت آبگیری استخر ، از توری دو لایه در محل ورودی آب به کانال آبرسان استفاده نمائید تا از ورود میگو ، خرچنگ ، ماهی و سایر ناخواسته ها به استخر ممانعت شود . پس از اتمام آبگیری نهایی و پیش از ذخیره سازی ، آب استخر را تا زمانی که پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب به حالت متعادل و مناسب برای ذخیره سازی لارو شود ، نگهدارید . اگر مزرعه دارای استخر ذخیره است ، آب را قبل از پمپ نمودن به استخرهای پرورش ، به مدت سه تا هفت روز در استخر ذخیره نگهدارید و یا ابتدا ( قبل از ورود به استخر پرورش ) ضد عفونی نمائید . 

-                      در زمان آبگیری توجه داشته باشید که عمق آب در بخش  کم عمق استخر ( ورودی ) می بایست حداقل 80 سانتی متر باشد چرا که بخش های کم عمق استخر پرورش به دلیل نوسانات سریع دما و سایر عوامل فیزیکی و شیمیایی آب ، برای میگو ، استرس زا می باشند .

-                      هرگز به منظور حذف ناخواسته ها از آفت کش استفاده نکنید . استفاده از بسیاری از آفت کش ها در آبزی پروری ممنوع اعلام شده است چرا که  وارد بدن موجود پرورشی شده و پس از مصرف سبب بروز مشکلات سلامت در مصرف کنندگان خواهند شد . در صورت نیاز ، تنها مصرف ساپونین ( تفاله تخم چای ) به میزان 100 کیلوگرم در هکتار توصیه می گردد .

-                      شفافیت آب استخر پرورش میگو در بلند مدت مناسب نیست . این موضوع سبب ایجاد پوشش جلبک های کفزی در روی بستر استخر می شود که پس از مردن و تجزیه لاشه این جلبک ها گازها و سایر مواد سمّی از آن ها وارد آب استخر خواهد گردید . بنابراین ، لازم است شکوفایی پلانکتونی را پیش از ذخیره سازی لارو میگو ، با هدف ایجاد رنگ سبز و یا قهوه ای حاصل از فیتوپلانکتون ها تقویت نمائید . توصیه می شود به این منظور پس از آبگیری ، استخرها را با فواصل دو تا سه روزه و بکارگیری کود شیمیایی ، غنی سازی نموده و شفافیت آب استخرها راکاهش دهید . به علاوه ، افزودن دولومیت به آب استخر به میزان 100 کیلوگرم در هکتار ، یک تا دو روز بعد از هر بار کوددهی به افزایش جمعیت پلانکتونی کمک می نماید . افزایش بیش از میزان مورد نیاز کود ، شکوفایی پلانکتونی آب استخر را افزایش داده و رنگ آب را تیره می نماید . این امر در ساعات شب ، کاهش اکسیژن محلول و در پی آن ، بروز مشکل تنفس برای میگوها را به همراه خواهد داشت که یکی از دلایل کاهش بازماندگی در دوره پرورش به شمار می آید .

-                      تلاش شود ، ذخیره سازی هر استخر یکبار در طول هر دوره پرورش انجام گیرد و از ذخیره سازی چندباره استخرها خودداری گردد .

... ادامه دارد