اهمیت Pathobiome در آبزی پروری

در طول عمر 26 ساله پرورش میگو در کشور ایران، بحران های متعددی گریبانگیر این صنعت نسبتاً نوپا شده که مهمتر از همه احتمالاً( و با اذعان اکثر قریب به اتفاق دست اندرکاران، قطعاً)، بحران بیماری به ویژه بیماری لکه سفید ویروسی، سرآمد تمامی این بحران ها بوده است.

به عنوان یک کارشناس، که متأسفانه از زمان اولین سال بروز، از نزدیک با این بیماری، نشانه ها و تبعات مختلف آن آشنا شده، به این باور رسیده ام که ایده " یک عامل بیماریزا + میزبان = بیماری" چندان ایده واقع بینانه ای نبوده و حتی لازم است در نمودار سه وجهی معروف به نمودار " Snieszko" بخش مربوط به محیط                          ( Environment) قدری بیشتر مورد بازنگری واقع شود. در حقیقت، به نظر می رسد، طی سال های بروز بیماری لکه سفید ویروسی( که اکنون تمامی استان های فعال در صنعت پرورش میگو را در کشور درنوردیده است) عدم توجه به Pathobiome سبب غفلت از عوامل اولیه بروز تلفات و خسارات گردیده و همین امر موجب شده تا دست اندرکاران صنعت پرورش میگو، بارها شاهد تکرار بحران در این عرصه باشند.

این مقدمه را از این بابت در ابتدای مطلب آوردم تا فتح بابی باشد بر ارائه یکی از دیدگاه های جدید در زمینه کنترل بیماری ها در آبزی پروری، که مبتنی بر Pathobiome بوده و تفکر رایج و سنتی غالب را به چالش می کشد.

نمودار ذیل، این دیدگاه ( نه چندان) نوین را به شکل مناسب تری تبیین نموده است :

در این نمودار روابط مختلف بین میزبان- محیط، عامل بیماریزا – محیط و میزبان – عامل بیماریزا، در مورد بروز یک بیماری خاص( سندرم حلقه قهوه ای در صدف فیلی پینی) مورد بررسی قرار گرفته است. بدون هیچگونه توضیحی، می توان مشاهده نمود که روابط یادشده، تا چه حد پیچیده و در عین حال در ایجاد بیماری تعیین کننده و تأثیر گذار می باشد. جالب تر اینکه ذیل نمودار، عبارت " مراحل اولیه تماس( عامل بیماریزا و میزبان)، بدون هرگونه نشانه بروز بیماری"، خود نشان دهنده تفاوتی است که بین عملکرد رایج در قبال " کار در کنار بیماری" و " روش صحیح و منطقی آن، وجود دارد.

کارشناسان ومدیران مزارع پرورش میگو، به کرّات شاهد تلفات میگوهای خود در سنین مختلف و تحت شرایط متفاوت فیزیکی و شیمیایی آب استخرها بوده اند. حتی در مجتمع هایی که در آن ها بروز بیماری لکه سفید گزارش شده، بروز تلفات میگو بدون هرگونه نشانه ای از این بیماری خاص، امری متداول است.

بنابر این سوای از اینکه در طول دو دهه گذشته، به چه میزان  در ردیابی سایر عوامل بیماری زا اهتمام ورزیده ایم، لازم است به اهمیت نقش پاتوبیوم و به طور کلی، اکوسیستم استخر پرورش نیز، نیم نگاهی داشته و در مدیریت بیماری ها در صنعت تکثیر و پرورش میگو، دیدگاه های مبتنی بر اکوسیستم را نیز مورد عنایت قرار دهیم .

کتاب " بیوسکیوریتی در آبزی پروری"

کتاب الکترونیکی حاضر از انتشارات Blackwell و جامعه جهانی آبزی پروری(WAS) می باشد که موضوعاتی نظیر بیوسکیوریتی در سطح مزارع آبزی پروری و مفهوم این عبارت ( بیوسکیوریتی=ایمنی زیستی) را از نگاه سازمان جهانی دامپزشکی پوشش داده است.

لینک دانلود

استفاده از میگوهای SPF، SPR و SPT در پرورش میگو

خانم دکتر Victoria Alday-Sanz در خلال کارگاه آموزشی با موضوع بیماری AHPND ( تایلند،2016) مطالب آموزنده ای ارائه کردند که لینک فایل ارائه ایشان در ذیل این مطلب آورده شده . امیدوارم مورد استفاده علاقمندان قرار بگیره.

لینک دانلود

روش های کنترل بیماری EHP در مراکز تکثیر و مزارع پرورش میگو

شیوه کنترل بیماری EHP در مراکز تکثیر

باکتری عامل AHPNDو نیز ( میکروسپوریدیا ی )عامل بیماری EHPهردو در مولدین میگو از چین ، ویتنام و تایلند تشخیص داده شده اند . همچنین ،هردوی این عوامل بیماریزا در نمونه کرم های پلی کت زنده که به طور معمول در تغذیه مولدین میگو مورد استفاده قرار می گیرند مشاهده گردیده اند .اگر رشد پست لارو تهیه شده از هر کارگاه تکثیر ، کمتر از حد مورد انتظار بود ، می توان به آلودگی میگو به EHPمشکوک شد .

بنابراین ، نخستین موضوع این است که از پاکی ( عاری از بیماری بودن ) تجهیزات و تأسیسات مرکز تکثیر و سالن مولد سازی اطمینان لازم حاصل گردد . به این منظور ابتدا می بایست تمامی میگوها از مرکز تکثیر خارج شده و کارگاه پس از شستشو با محلول 2.5 درصد هیدروکسید سدیم ( NaOH) تمیز شود . محلول NaOH باید 3 ساعت در تماس با سطوح قرار گرفته و بعد از گذشت این مدت شسته شود .

این عملیات ( تریتمنت ) می بایست در خصوص تمامی تجهیزات اعم از فیلترها ، مخازن ذخیره آب و لوله ها انجام شود . پس از شستن NaOH ، لازم است کارگاه ، به مدت 7 روز خشک گردد . بعد از این مدت ، تجهیزات بایستی مجدداً با محلول اسیدی کلر ( 200 پی پی ام با pH=4.5) شسته شود .

موضوع بعد ، مولدین هستند . بعضی از مولدین میگوی SPF که نتایج PCR آنها نسبت به عامل بیماری مرگ زود رس منفی بوده ، در خصوص عامل EHP نتایج مثبت نشان داده اند ( آلوده به این عامل بیماریزا بوده اند ) .بنابراین ( حتی ) مولدین SPF بایستی در مدت زمان نگهداری در بخش قرنطینه و پیش از ورود به تأسیسات پاک و تمیز مولد سازی و کارگاه تکثیر ، از نظر آلودگی به EHP مورد بررسی واقع شوند .

محققین در کشور تایلند ( در مواردی ) مشاهده نموده اند که مولدین پرورش یافته در مزارع محلی حاصل ازمیگوهای SPF وارداتی علیرغم عاری بودن از EHP در ابتدا  ، ( در انتهای دوره پرورش ) میزان بالایی از آلودگی را نسبت به این بیماری نشان می دهند .

با استفاده از روش PCR دو مرحله ای ( Nested)و استفاده از DNAحاصل از مدفوع  به عنوان رشته الگو ، می توان امکان آلودگی مولدین به EHP را بررسی نمود.

چگونگی کنترل EHP در مزارع پرورش

پرورش دهندگان در این خصوص باید به دو مسئله توجه نمایند . نخست از سلامت پست لاروهای مورد استفاده برای ذخیره سازی در استخر پرورش ( از نظر عدم آلودگی به EHP )  اطمینان حاصل نمایند .این موضوع را به سادگی می توان توسط آزمایش PCR به انجام رساند .

مورد دوم توجه به آماده سازی مناسب استخر بین دوره های متوالی پرورش  است بخصوص وقتی استخر پرورش ، قبلاً به این بیماری آلوده شده باشد . هاگ ( اسپور) عامل EHP دارای دیواره ضخیمی است و به راحتی غیر فعال نمی شود .حتی مقادیر بالای کلر نیز به تنهایی در این زمینه مؤثر نیست . بعلاوه در حال حاضر هنوز ناقلین بالقوه محیطی این بیماری به درستی شناخته نشده اند .

به منظور ضدعفونی استخرهای خاکی از اسپور EHP از آهک صنعتی ( اکسید کلسیم، CaO) به میزان 6 تن در هکتار استفاده نمایید . با شخم زنی به عمق 10 تا 12 سانتیمتر ، آهک را با خاک بستر مخلوط نموده و سپس با مرطوب کردن کف استخر ، CaO را فعال نمائید  . پس از آن قبل از تخلیه آب استخر یا آبگیری مجدد ، اجازه دهید به مدت یک هفته استخر به همین وضعیت باقی بماند . بعد از استفاده از CaO ، قاعدتاً pH خاک به مدت دو روز تا حدود 12 افزایش می یابد سپس با جذب دی اکسید کربن ، تبدیل به CaCO3  شده و pH دوباره به محدوده طبیعی بازخواهد گشت .

لزوم توجه بیشتر به بیماری EHP در دوره مولد سازی

ظرف سال های اخیر ، برخی گزارشات از کشورهای صاحب صنعت پرورش میگو به ویژه در آسیا ، حکایت از ظهور بیماری جدیدی به نام EHP یا Enterocytozoon hepatopenaei داشته و به نظر لازم است نهادهای نظارتی به ویژه دست اندرکاران امر بهداشت آبزیان ، با نشانه ها ، عامل ایجاد کننده و روش های پیشگیری از شیوع این عارضه آشنا گردیده و یا در صورت آشنایی قبلی نسبت به آن  حساسیت بیشتری نشان دهند . بر اساس گزارشات ، نخستین بار این بیماری در میگوهای پنئوس ژاپونیکوس در استرالیا در سال 2001 دیده شد . بعد از آن در سال 2009 ، تایلند نیز به لیست کشورهای آلوده به این بیماری افزوده شد . 

عامل ایجاد کننده این بیماری ، نوعی میکروسپوریدیاست که بافت هپاتوپانکرآس را مورد هجوم قرار داده و مانع جذب مناسب غذا در میگوهای آلوده می گردد . از آنجا که داروهای معمول قادر به مقابله با این بیماری نمی باشند ( به دلیل بافت هدف ) ، بهترین راه مقابله با آن ، پیشگیری شناخته شده است .این پیشگیری شامل اجرای تمهیدات بیوسکوریتی در هچری ، مولد سازی و مزرعه پرورش بوده و علاوه بر آن ، تراکم و شوری بالا نیز نقش زیادی در شیوع آن دارند . انتقال بیماری غالباً به صورت افقی و از راه دهان صورت می پذیرد و به همین دلیل در مراکز تکثیر ، شستشوی ناپلی ، حذف مولدین آلوده و اجرای آزمایشات تشخیص مولکولی و میکروسکوپی از ضروریات برشمرده می شود . درحال حاضر بیماری EHP ، در کشورهای هند ، اندونزی ، تایلند ، چین ، استرالیا و احتمالاً مکزیک گزارش شده و گفته می شود یکی از راه های انتقال آن به پیش مولدین ، استفاده از غذای تر در مراکز مولد سازی است . هرچند تلفاتی در میگوهای آلوده به این بیماری تاکنون عنوان نگردیده با اینحال ، کندی قابل ملاحظه رشد از عوارض این آلودگی شمرده شده است .

پپتیدهای ضد میکروب در آبزیان

کشف آنتی بیوتیک ها جهت درمان بیماری های باکتریایی این امیدواری را ایجاد نمود که دیگر ، باکتری ، برای سلامت جوامع انسانی ، تهدید عمده ای به شمار نمی رود .

با این حال بیماری های باکتریایی همچنان به عنوان مخاطره ای جهانی محسوب می شوند .مهم ترین عوامل در بروز این مشکل را می توان ، توانایی میکروارگانیسم ها در ایجاد مقاومت در برابر آنتی بیوتیک و مصرف بی رویه این داروها معرفی نمود . بنابراین ایجاد مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها ، جامعه علمی را وادار به جستجو برای یافتن مواد دارویی نوین ترغیب نموده است .

در این زمینه ، پپتیدهای ضد میکروبی ( Antimicrobial Peptides)راهکار امیدبخشی را در برابر طیف وسیعی از میکروارگانیسم های بیماری زا ارائه نموده که در کنار تأثیر ضد میکروبی خود ، در خصوص تنظیم سیستم ایمنی ذاتی موجود نیز عمل می نمایند .

هرچند ، دررابطه با AMP ها ( پپتیدهای ضد میکروبی ( ، دریاها به نحو مطلوبی مورد جستجو و تحقیق واقع نشده اند ، با این حال بر اساس شواهد موجود قادرند نقش بی بدیلی به عنوان منابعی سرشار از این ترکیبات ، مناسب برای محیط های سخت و نامساعد ایفا نمایند .

در این زمینه ، مقاله ذیل را که اقتباس از مقاله ای به زبان اصلی بود ترجمه و در وبلاگ قرار داده ام . امیدوارم مورد استفاده عزیزان بازدید کننده واقع شود :

لینک دانلود 

آموزه هایی از دکتر Niti از AIT

در یکی از فایل های آموزشی مربوط به دکتر Niti از اساتید دانشگاه AIT تصاویری دیدم که مرتبط با یکی از مشکلات میدانی در صنعت پرورش میگوی ایران هم بود و مشابهت جالبی با نتایج مشاهدات آزمایشگاهی یکی دو سال اخیر ما نیز در مزارع و آزمایشگاه های تشخیصی داشت :

این تصویر رو ببینید . میگوی آبشش سیاه در مزرعه پرورش :

این تصویر ، همون میگو رو نشون می ده که در آزمایشگاه برای مشاهده لام مرطوبش آماده شده :

و این تصویر آخر ، تک یاخته های انگلی روی آبشش میگو رو نمایش داده :

شبیه همون تک یاخته هایی نیست که در صمپا به اشتراک گذاشته شده بود ؟

گفتمان باکتریایی ( مقاله )

چند سال پیشتر که بیماری EMS یا سندروم مرگ زود رس به تازگی در ادبیات صنعت پرورش میگو شایع شده بود ، واژه Quorum sensing تقریبا به معنی " رسیدن به حد نصاب در جمعیت های باکتری " را نیز برای نخستین بار شنیدم . در ابتدا به نظرم این اصطلاح چیزی شبیه رسیدن جمعیت باکتری به بار ( load ) مشخص برای ایجاد بیماری در میزبان بود . اما به تدریج ، این عبارت ، برام جالب تر شد و بار معنایی بیشتری پیدا کرد . به ویژه مقالاتی که در این خصوص خوندم نشون می داد که از کار انداختن این سیستم کوئوروم سنسینگ ، یه جورایی می تونه به عنوان پاشنه آشیل خیلی از عوامل بیماری زا عمل کنه . 

سال گذشته در نشریه ای که شرکت بایومین ، از شرکت های صاحب نام در زمینه تولید پروبیوتیک های دام و طیور و آبزیان ، منتشر کرده بود ، مقاله ای رو خوندم که در عین سادگی و روانی ، حاوی اطلاعات با ارزشی با محوریت کوئوروم سنسینگ بود . امروز که تصمیم گرفتم بعد از مدت ها ، متنی رو ترجمه و با اون وبلاگ رو به روز رسانی کنم ، ترجیح دادم به سراغ این مقاله برم . از این رو ترجمه مقاله رو که به قلم خانم باربارا وبر هست در این مطلب قرار داده ام و امیدوارم مورد پسند بازدید کنندگان قرار بگیره .

لینک دانلود

تأثیر سیر خوراکی در مقابل آلودگی باکتریایی ویبریو هاروی در سی باس آسیایی

استفاده از سیر در خوراک آبزیان ، به صورت سنتی ، به عنوان عامل افزایش اشتها ( مشهّی ) سال هاست در مرکز توجه آبزی پروران قرار داشته و به نظر می رسد بیشتر به تبع اثر مثبت این گیاه در تغذیه انسانی صورت پذیرفته باشد . اما در سال های اخیر ، مستند سازی این اثرات از طریق اجرای پروژه های علمی و تحقیقاتی ، رشد روزافزونی داشته است . از جمله اهداف این مطالعات ، تلاش در جهت تعیین اثرات سیر خوراکی بر انواع عوامل بیماریزا ( پاتوژن ها ) بوده است که در بستر رویکرد غالب صنایع تولید دام ، طیور و آبزیان به حذف آنتی بیوتیک ها و جایگزین ساختن این ترکیبات با انواع پروبیوتیک ، پری بیوتیک و سین بیوتیک ها مدّ نظر قرار گرفته است .

یکی از این تحقیقات که نتایج آن در سال 2012 منتشر شده ، در خصوص تأثیر سیر خوراکی بر آلودگی باکتری ویبریو هاروی می باشد که توسط دو محقق ، Allah Dad Talpur و Mhd Ikhwanuddin ( به ترتیب از مالزی و پاکستان ) انجام گرفته و علاوه بر موضوع اصلی یاد شده ، اثرات دیگر کاربرد این گیاه را در پارامترهای تولید ( نظیر رشد ، ضریب تبدیل غذایی  و ... ) مورد توجه قرار داده است .

در این مطلب ، ترجمه ای از چکیده این مقاله آورده شده و متن اصلی مقاله در لینک دانلود ذیل ، به اشتراک گذارده شده است . امیدوارم موارد مندرج در این پست ، مورد استفاده بازدید کنندگان عزیز واقع شود :

هدف از این تحقیق ، تعیین پاسخ ایمنی بچه ماهی های سی باس آسیایی (Lates calcarifer) و مقاومت در مقابل آلودگی توسط ویبریو هاروی (Vibrio harveyi) پس از تغذیه با غذای حاوی سیر با دوزهای مختلف می باشد  .

 غذای مورد استفاده در این مطالعه ، به مقادیر 5 گرم ، 10 گرم ، 15 گرم و 20 گرم در هر کیلوگرم خوراک با پودر سیر مخلوط شده وبه مدت 2 هفته به ماهی ها داده شده و تیمار کنترل با غذای فاقد پودر سیر تغذیه گردید .

 در تمامی تیمارهای تغذیه شده با خوراک حاوی پودر سیر ، بازماندگی افزایش یافت با این حال ، تیمار حاوی 10 گرم بر کیلوگرم غذا ، اختلاف معناداری در این پارامتر در مقایسه با تیمار کنترل نشان داد ( 83.35 درصد در مقابل 33 درصد ) . علاوه بر این افزایش معناداری در رشد ، افزایش وزن و ضریب تبدیل غذایی در گروه های تغذیه شده با غذای حاوی سیر دیده شد .

 پارامترهای متنوع خونی ، بیوشیمیایی و ایمنی نیز در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت . گلبول های قرمز ، گلبول های سفید ، هماتوکریت و هموگلوبین ، فعالیت فاگوسیتی ، نرخ تنفسی ، لیزوزایم ، آنتی پروتئاز و فعالیت ضد باکتریایی ، پس از تغذیه با سیر افزایش پیدا نمود .

افزایش قابل ملاحظه و معنادار پروتئین سرم خون ، سطوح آلبومین و گلوبولین نیز در تیمارهای حاوی سیر مشهود بود .

علاوه بر این ، سطح گلوکز ، لیپید ، تری گلیسرید و کلسترول نیز در گروه ماهیانی که از خوراک مخلوط شده با سیر استفاده نموده بودند در مقایسه با تیمار کنترل کاهش یافت .

نتایج این مطالعه نشان داد مخلوط نمودن پودر سیر با خوراک ، با بهبود پارامترهای ایمنی در ماهی سی باس آسیایی ، مقاومت این ماهی را در مقابل آلودگی باکتری ویبریو هاروی افزایش می دهد .

لینک دانلود

آشنایی با ترکیب بنزالکونیوم کلراید ( BKC )

بنزالکونیوم کلراید ( BKC ) از جمله ترکیباتی است که در گروه آفت کش های حاوی آمونیوم نوع چهارم ( Quaternary ammonium) قرار گرفته و با خاصیت دوگانه آفت کشی و پاک کنندگی شناخته می شود .

 تآثیر BKC به عنوان آفت کش ، مربوط به ظرفیت این ترکیب در عمل به عنوان فعال کننده سطحی کاتیونی ( Cationic surfactant ) بوده و از این طریق اتصال و تخریب غشاء های خارج و درون سلولی و فرآیندهای بیوشیمیایی وابسته به آنها را موجب می شود.

فعالیت هایی همچون اتصال سلول ها به یکدیگر ، سیگنال های بین سلولی ، نفوذپذیری انتخابی نسبت به یون ها و مولکول های آلی مغذی ، حیات سلول ها را از طریق پاسخ مناسب به محرک های محیطی تضمین می کند .استفاده از  BKC در مقادیر اندک ، با ایجاد اختلال در چنین فرآیندهایی ، قادر است جمعیت های باکتریایی ، جلبکی  ، قارچی و ویروس های پوشش دار را کنترل و مهار سازد .

از این رو می توان از بنزالکونیوم کلراید ( BKC ) در تریتمنت آب ، حذف انگل ها ، ضدعفونی مزارع و استخرهای پرورش و پیشگیری از بروز بیماری در ماهی ، میگو و سایر سخت پوستان استفاده نمود . تاکنون تحقیقات متعددی در خصوص اثر این ترکیب در مقابله با عوارضی همچون آلودگی آبشش ، شکوفایی پلانکتونی و مدیریت بستر استخرهای پرورش میگو انجام شده و همگی مؤید اثر مطلوب BKC در موارد فوق بوده است .