خانم دکتر Victoria Alday-Sanz در خلال کارگاه آموزشی با موضوع بیماری AHPND ( تایلند،2016) مطالب آموزنده ای ارائه کردند که لینک فایل ارائه ایشان در ذیل این مطلب آورده شده . امیدوارم مورد استفاده علاقمندان قرار بگیره.
بخشی از مقاله حفظ تعادل در اکوسیستم استخرهای پرورش میگو (مجله Aquaculture Asia pacific، شماره ژانویه /فوریه 2017 ، ترجمه علی قوام پور(
پرورش دهندگان تایوانی که میگو را در سیستم متراکم پرورش می دهند، اصطلاحی با این مضمون دارند که میگو را تنها تا 80 درصد نیازش غذادهی کنید. این روش برای اکوسیستم استخرهای متراکم میگو، بسیار هوشمندانه است چرا که این اکوسیستم در چنین سامانه هایی بسیار شکننده و آسیب پذیر می باشد. غذادهی بیش از حد ( هرچند ناچیز) در چنین مزارعی، سیستم پرورش را به سمت پرغذایی( یوتروفی) سوق خواهد داد.
در بسیاری از مزارع مالزی، اندونزی و تایلند قطع غذادهی در ساعات خاصی از شبانه روز، نتایج بسیار مثبتی در پی داشته است. در اغلب این مزارع، غذادهی، از غروب آفتاب به بعد قطع می شود.بر خلاف چرخه بیوریتم طبیعی میگو، در ساعات شب که میزان اکسیژن محلول آب به دلیل عدم وجود فتوسنتز افت می نماید، غذادهی انجام نمی شود.در عوض در طول روز در سیستم های متراکم، در حدود 4 تا 5 وعده به میگوها غذا داده می شود. از حدود روز 60 پرورش به بعد ، بسته به کیفیت آب استخر، در هر هفته، 2 تا 3 بار غذادهی قطع می شود. به این ترتیب به میکروارگانیسم های استخر اجازه داده می شود تا مواد مغذی اضافی را از محیط استخر حذف نمایند.
تمامی پرورش دهندگان میگو نسبت به اهمیت قطع متناوب وعده ها یا حتی قطع کامل غذای روزانه در مواردی که کیفیت آب یا سلامت میگو در معرض خطر قرار گیرد آگاه می باشند .
غالباً ارتباط دادن مطالب تئوری با عملی، هرگاه با مصادیق همراه نباشد، بسیار مشکل و عمدتاً فرّار خواهد بود. در خصوص ارتباط افزایش تراکم ذخیره سازی با غذادهی و به تبع آن، افزایش آمونیاک( به عنوان متابولیت مضر) تاکنون در متون علمی، کارگاه های آموزشی و ... به کرّات سخن گفته شده است . با این حال از یک سو، اهمیت موضوع و از سوی دیگر قلّت مصادیق و مثال های محاسباتی در خلال این مباحث، شاید ضرورت پرداخته شدن به چنین مطلبی را مؤکّدتر می سازد.
در این زمینه، مطلب حاضر را به ترجمه بخشی از کتاب معروف توماس لاوسون با عنوان "مبانی مهندسی آبزی پروری" اختصاص داده ام و امیدوارم مورد استفاده بازدید کنندگان عزیز واقع گردد :
... میزان آمونیاک مترشحه توسط ماهی از طریق فرمول ارائه شده توسط Boyd و Tucker و با محاسبه پروتئین خالص مصرفی( مقدار پروتئین افزوده شده به بیوماس ماهی به ازاء پروتئین موجود در غذا) قابل تخمین است :
در این فرمول، TAN به عنوان مقدار کل نیتروژن آمونیاکی( با واحد گرم به ازاء هر کیلو گرم غذا) و NPU به عنوان پروتئین خالص مصرفی در نظر گرفته شده است.
در همین ابتدا لازم است (با عنایت به تعریف ارائه شده برای NPU در پاراگراف بالا ) به این نکته توجه شود که هرچه NPU کمتر( و در واقع میزان جذب پروتئین از خوراک مصرفی، نامطلوب تر)، ضریب فرمول افزایش یافته و در نتیجه میزان نیتروژن آمونیاکی( TAN) بالاتر خواهد بود.
در مثالی که در کتاب یاد شده برای محاسبه نیتروژن آمونیاکی تام ( TAN) ارائه گردیده، مقدار پروتئین خوراک، 25 درصد در نظرگرفته شده است که بالطّبع، در خصوص میگو، این مقدار، بالاتر می باشد و این نیز بر مقدار نیتروژن آمونیاکی تولید شده در مزارع پرورش میگو خواهد افزود.
با هم به محاسبه TAN خوراکی با 25 درصد پروتئین و NPU معادل 0.4 ( بر اساس مقدار توصیه شده توسط ویلسون در سال 1976) می پردازیم:
حال اگر با توجه به فرمول فوق،میزان نیتروژن آمونیاکی در غذای میگو با پروتئین 40 درصد و NPU پائین تر( بر اساس هضم پذیری کمتر) در حدود 0.3 در نظر گرفته شود، حاصل فرمول به شکل ذیل خواهد گردید:
به این ترتیب، در زمینه خوراک میگو با هضم پذیری نسبی پائین و پروتئین بالا( در حدود 40 درصد)، تقریباً 1.8 برابر نیتروژن آمونیاکی بیشتر تولید خواهد شد.
این مثال، نشان دهنده رابطه مستقیم بین آمونیاک وارد شده به استخر با میزان غذادهی است چرا که هرگاه مقدار غذای وارد شده به استخر بیشتر شود، مقدار TAN محیط استخر نیز افزایش می یابد و بدیهی است، یکی از عوامل افزایش مقدار غذادهی، تراکم ذخیره سازی بالاست.
لینک ذیل مربوط به تصاویر مراحل احداث توالت میگو است که دوست عزیزم جناب آقای مهندس موسی زاده از تایلند ارسال نموده است. با توجه به استقبالی که از دیدگاه احداث چنین سازه ای در مزارع پرورش میگو در سطح جهان شده ، امیدوارم این فایل مورد توجه علاقمندان به سیستم های نوین آبزی پروری واقع گردد .
آمونیاک یکی از اشکال مهم منابع نیتروژن در سیستم‌های زنده بوده که خود نیز برای سنتز اسیدهای آمینه‌هایی که در ساختار پروتئین‌ها نقش دارند کاربرد دارد. آمونیاک محصول متابولیکی حاصل از فرایند تجزیه آمینواسیدها بوده که نقش مهمی را در فیزیولوژی جانوران به صورت طبیعی و غیرطبیعی ایفا می‌نماید که از آن جمله می‌توان به موازنه اسیدها و بازها اشاره نمود. همچنین آمونیاک می‌تواند طی تجزیه مواد آلی جامد همانند غذای اضافی و مواد دفعی، ایجاد و در آب انباشته گردد. در مزارع پرورش میگو آمونیاک نتیجه مواد دفعی و زائد حاصل از پرورش میگو است. ایجاد ترکیبات نیتروژنی سمٌی چون آمونیاک و نیتریت که ناشی از تجزیه پلیت غذایی و مواد دفعی موجودات آبزی بوده، می‌تواند منجر به کاهش میزان باروری و همچنین فروپاشی کامل سیستم آبزی‌پروری گردد. برخلاف پستانداران که قادرند ضایعات نیتروژنی را به شکل‌های دیگر همچون اوره تبدیل نمایند، ماهیان و سخت‌پوستان آن را به صورت آمونیاک در آب دفع می‌کنند. این ممکن است بدین خاطر باشد که در شرایط طبیعی، آمونیاک بلافاصله در آب‌های پیرامونی تا زیر سطح مجاز خود رقیق می‌گردد. همچنین ماهیان و سخت‌پوستان فاقد توانایی لازم برای تبدیل آمونیاک به ترکیبات با میزان سمٌیت پایین می‌باشند. از اینرو، آبزیان به طور ویژه‌ای در معرض اثرات سمًی غلظت های بالای آمونیاک قرار دارند. شکل غیر یونیزه آمونیاک، به دلیل توانانی جذب آن از طریق برانش‌ها، برای آبزیان بسیار سمٌی می‌باشد.
متن فوق بخشی از مقدمه مقاله "آمونیاک در استخرهای پرورش میگو" نوشته جناب آقای دکتر روحانی ومنتشر شده در مجله میگو و سخت پوستان است. علاقمندان به دریافت متن کامل این مقاله می توانند به لینک ذیل مراجعه نمایند:
لینکی که در ذیل مشاهده می کنید، مربوط به دانلود اپلیکیشن مدیریت مزارع پرورش میگو در کافه بازار است که چندی پیش اینجانب به اتفاق دوست عزیزم جناب آقای دکتر پذیر آن را طراحی نموده ایم . امیدوارم مورد استفاده پرورش دهندگان عزیز واقع شود:
یکی از نکات ضروری و الزامی در حفظ کیفیت میگوی صید شده طی مراحل صید و پس از آن ، حفظ زنجیره سرد ( Cold Chain) در طول این فرآیند است . طبق توصیه ها ، دمای داخلی بدن میگو می بایست پس از برداشت ، به سرعت به کمتر از 4 درجه سانتیگراد تقلیل یابد تا از وقوع فرآیندهای میکروبی و بیوشیمیایی ممانعت به عمل آید. به این منظور، بلافاصله پس از خروج میگو از محل خروجی استخر، ظرف یا سبد حاوی میگوهای صید شده در مخزن حاوی آب و یخ قرار می گیرد تا دمای داخلی بدن میگوها به زیر 4 درجه سانتیگراد تقلیل پیدا نماید.
در این پروژه، ابتدا زمان مناسب نگهداری در مخلوط آب و یخ مورد بررسی واقع شده و سپس نحوه یخ گذاری در جعبه های حمل و نیز شیوه حمل مورد بررسی قرار گرفت .
دمای بدن میگوها در زمان برداشت به دلیل خونسرد بودن میگو تقریباً معادل دمای آب استخر می باشد. لذا نخستین نکته ای که می بایست در خصوص مدت زمان نگهداری میگوها در مخزن سرد سازی مورد توجه قرار گیرد، همین نکته می باشد. به همین دلیل، تعیین زمان ثابت، با توجه به تغییرات دمای آب در طول روز و بر اساس زمان صید، امری مشکل خواهد بود.
دمای داخلی بدن میگوهای صید شده در اواخر مهرماه 1396، با استفاده از دماسنج سوزنی، 29 درجه سانتیگراد تعیین شد( دمای آب
در زمان صید 31 درجه سانتیگراد).
نمودار زیر نشان دهنده مدت زمان لازم برای رسیدن دمای داخلی بدن میگوها به زیر 4 درجه سانتیگراد در مخزن 1000 لیتری آب و
یخ با دمای 0 درجه سانتیگراد می باشد:
در واقع، با توجه به دمای داخلی بدن میگو در هنگام صید، حدود 8 دقیقه زمان لازم بود تا دمای بدن میگوها در مخزن سرد سازی تا میزان
مطلوب کاهش یابد . بالطبع، زمان نگهداری در مواقعی که آب استخر دمای بیشتری داشته باشد ، طولانی تر خواهد بود. لذا بررسی
دمای آب، دمای مخزن سرد سازی ( در طول مدت عملیات صید) و نیز دمای داخلی بدن میگوها امری ضروری و تعیین کننده است .
ج : عوامل توسعه
بخش عمده ای از عوامل مؤثر در عارضه سرقرمزی و در واقع، آنچه که بیشترین تأثیر را در بروز مرئی و قابل مشاهده این عارضه دارا می باشد، عوامل توسعه این عارضه می باشند.
در این بخش دو عامل اصلی را می توان مدیریت زنجیره سرد و نقش سیستم انجماد معرفی نمود.
در خصوص مدیریت زنجیره سرد، آنچه که می بایست در مورد عملیات انجام شده در محل مزرعه به اجمال به آن اشاره نمود، در وهله نخست، دقت به تغییرات دمای بدن میگوی صید شده از لحظه خروج از آب و پس از آن تمامی مراحلی است که تا لحظه حمل در زمینه دستکاری ها و عملیات رایج با هدف پاکسازی، آبگیری، توزین، جعبه گذاری صورت می پذیرد.
آنچه در این مراحل، در سال های اخیر بسیار متداول بوده است، خارج ساختن میگو از تور صید و انتقال به مخزن سرد سازی با هدفChill kill یا کشتن در سرما،انتقال به بخش آبچکان، قراردادن میگو در جعبه های حاوی پودر یخ و سپس قرار دادن جعبه ها در کامیون حمل بوده است. اینکه طی این مراحل چه اتفاقات قابل مدیریتی واقع گردیده و کدام اقدامات قابل رفع نقص می باشند، همچنین مشکلات موجود در زمینه سیستم انجماد ،در قسمت های بعدی این مطلب مورد بحث واقع خواهد گردید.
این مقاله قبلا در سرویس دهنده های وبلاگ قبلی در آبزیستان منتشر شده اما به لحاظ اهمیت موضوع به ویژه در مدیریت تغذیه میگو، ترجیح دادم در اینجا نیز دوباره تکرارش کنم . به این امید که مورد توجه بازدیدکنندگان عزیز واقع بشه.
لینک زیر مربوط به کتابچه راهنمای عملی آماده سازی و ذخیره سازی پست لارو در مزارع پرورش میگو به قلم جناب دکتر دشتیان نسب می باشد که توسط مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور تهیه و منتشر گردیده است . امیدوارم مورد توجه و استفاده بازدید کنندگان محترم وبلاگ واقع گردد :
