مزایای غذای میگو تولید شده با استفاده از پودر حشرات

در پرورش میگو، سودآوری از طریق یک نهاده در سه زمینه عملکرد تولید، سلامت محصول و تولید پایدار قابل تعریف می باشد.

همزمان با رشد صنعت میگو و استقبال از این آبزی در سبد مصرف خانوار در سطح جهان، اهمیت تولید بیشتر میگو با کمترین هزینه افزایش پیدا نموده است. در واقع کلید اصلی این معادله را می توان در ضریب تبدیل غذایی (FCR) و نرخ رشد ویژه (SGR) جستجو نمود.

نمونه ای ازغذای تولید شده (NovaGain) با استفاده از پروتئین حشرات، با بهبود FCR و SGR به ترتیب با کاهش 28 درصدی و افزایش 25 درصدی قادر است طول دوره پرورش و میزان غذای استفاده شده برای تولید میگو پرورشی را کاهش دهد.

طی دو دهه گذشته، مهم ترین بحران تهدید کننده صنعت پرورش میگو، بروز بیماری ها بوده است.

غذای NovaGain با کاهش تلفات 39 درصدی در چالش بیماری با ویروس لکه سفید و 22 درصد کاهش تلفات در چالش با عامل EMS نقش مؤثری در زمینه افزایش حاشیه سود ایفا نموده است.

این غذا، در زمینه کاهش مخاطرات زیست محیطی نیز با کاهش 50 درصد CO₂ نسبت به نهاده های تولید شده با پودر ماهی و یا سویا، تأثیر قابل ملاحظه ای در این خصوص داشته است.

دیاگرام بروز بیماری در میگو

 

در این مطلب قصد دارم به مسیر بروز بیماری در میگوها با تاکید بر بیماری لکه سفید میگو بپردازم.

ابتدا عرض کنم که این دیاگرام از مقاله ای به قلم آقای دکتر Hassan B.M در لینکدین و تحت عنوان "ارزیابی انتقال و بروز آلودگی میگوهای پنائیده به بیماری لکه سفید" اقتباس شده. علاقمندان می تونن برای دسترسی به این مقاله مفید، لینک زیر رو دنبال کنند:

 

https://www.linkedin.com/pulse/assessment-white-spot-virus-wsd-transmission-infection-hasan-b-m-/

خوب، بپردازیم به اصل موضوع:

همونطور که ملاحظه می فرمائید، دیاگرام دارای دو بخش در چپ و راست هست که یکی مسیر انتقال ویروس و دیگری محرک های بروز بیماری رو شامل شده.

در سمت چپ، یعنی عوامل انتقال، ابتدا ( در بالاترین باکس) مولدین قرار دارند که تولید لارو آلوده توسط اونا، از عوامل مهم انتقال ویروس به محیط پرورش شمرده می شه.

پائین تر، کیفیت پست لارو ذخیره سازی شده مورد پرسش قرار گرفته. استحضار دارید که یکی از مزایای تست های استرس در کنترل کیفیت پست لارو، تشخیص لارو آلوده هست (بجز قدرت و قابلیت پست لارو برای تحمل استرس های اسمزی، تراکم و ...). در اوایل قرن بیست و یکم، طی تحقیقاتی مشخص شد که تلفات حاصل از تست فرمالین با   100 پی پی ام غلظت، غالبا آلودگی به ویروس لکه سفید رو نشون می دادن. به این ترتیب در اینجا، پرسش از کیفیت پست لارو ذخیره سازی شده، به نوعی و به شکل غیر مستقیم، اشاره به احتمال ورود ویروس از طریق پست لارو به محیط استخر رو داره.

در بخش پائین تر از اون، به عواملی مثل فرآوری آب، فیلتراسیون و یا منابع آبی مورد استفاده اشاره شده که همگی در صورت دارا بودن مشکل، سبب ورود آب آلوده به محیط مزرعه خواهند شد. 

بخش بعدی، ناقلین ویروس رو مورد توجه قرار داده و پس از اون  شرایط بیوسکوریتی مورد سئوال قرار گرفته. در واقع تا اینجا همه عوامل به ورود و حضور ویروس به مزرعه و محیط پرورش کمک کرده اند.

اما وقتی می رسیم به مستطیل سوم (از بالا ستون وسط) که با عنوان افزایش حساسیت مشخص شده، عوامل تأثیرگذار همگی از سمت راست دیاگرام یعنی همون عوامل مستعد کننده بروز یا ماشه های بروز بیماری منشأ گرفته اند. این عوامل شامل مرگ پلانکتونی، نوسانات pH، وضعیت بستر، غذادهی بیش از حد، متابولیت های سمّی (که در اینجا با ارتباط دادن این سموم به pH در واقع اشاره به آمونیاک و سولفید هیدروژن می تونه داشته باشه که اولی در pH بالا و دومی در pH پائین، به عنوان متابولیت های سمّی در محیط استخر مطرح می شن)، کاهش اکسیژن محلول، نوسان در دما، افزایش آمونیاک و آلودگی های باکتریایی هستند.

به این ترتیب، فارغ از وجود ویروس، می بینیم که ماشه بروز بیماری، عوامل استرس زا و ضعیف کننده میگو هست. همینجا می شه به عبارت کار در کنار ویروس اشاره کوتاهی داشت. اگرچه پرورش میگو در محیط محصور و در کنارش، افزایش تراکم ذخیره سازی، خودبخود ایجاد کننده استرس هست، اما بعضاً می شه در صورت مدیریت عوامل استرس زا، مخاطره بروز بیماری رو حداقل تا زمان برداشت به تعویق انداخت. این کار رو در موارد زیادی در سایت های مختلف پرورش میگوی کشور هم دیده ایم.

در مرحله بعد، به مرحله آلوده شدن میگوها می رسیم و متعاقب اون تکثیر ویروس.

تحت چنین شرایطی، در بخش سمت چپ دیاگرام به همجنس خواری و خارج نکردن میگوهای مرده (تلفات ناشی از بیماری) اشاره کرده که می تونه انتقال افقی بیماری و ازدیاد ویروس رو سبب بشه. به عبارتی، با توجه به اینکه ویروس برای تکثیر خودش، احتیاج به سلول زنده داره و میگوهای تلفاتی نمی تونن این امکان رو در اختیارش قرار بدن، همجنس خواری و یا تغذیه سایر میگوها از میگوهای تلف شده یا بی حال در استخر، این امکان رو در اختیار ویروس قرار می ده تا وارد یک ارگانیسم زنده بشه و با سرعت بالاتری تکثیر و ازدیاد پیدا کنه.

 

مرحله آخر دیاگرام (پائین ترین باکس) هم بروز بیماری رو نشون داده.

به نظر میاد، پرورش دهندگان عزیز، طی اعمال مدیریت بر مزارع خودشون، یه نیم نگاهی هم به این دیاگرام داشته باشن، می تونن (حتی اگر ریسک وجود ویروس در منطقه شون هم پائین باشه)، دوره پرورش موفقی رو رقم بزنند. انشاالله.

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (قسمت پایانی)

دیروز وقتی به وبلاگ سر زدم تا یه گردگیری از مطالبش کنم، دیدم این مطلب در قسمت پنجم ناقص مونده و بخش ششم هنوز نوشته نشده. اول فکر کردم این نقص ناشی از حواس پرتیه اما بعد که به متن اصلی مراجعه کردم دیدم تا اینجا هم خوانندگان عزیز وبلاگ، چیز خاصی رو از دست نداده اند.

اما من باب " کار را که کرد آنکه تمام کرد" ، تصمیم گرفتم این بخش رو هم به پنج قسمت قبل با این عنوان اضافه کنم: 

" برای رفع مشکلات کیفی آب، برنامه داشته باشید" .

البته این موضوع آنچنان هم که در ظاهر به نظر می رسه آسون نیست. در واقع، برای داشتن برنامه به منظور رفع مشکلات کیفیت آب استخر، هم مجهز بودن به تجهیزات ثبت پارامتر، هم رصد دائمی اونا و هم توان تحلیلشون لازمه و در نهایت، در دسترس بودن نرم افزارها و سخت افزارهای مناسب به اضافه نیروی انسانی کارآمد که بتونه در زمان مناسب، اقدام مقتضی رو در کمترین زمان انجام بده.

پس مشاهده می کنید که داشتن برنامه برای رفع مشکلات کیفی آب اونقدرها هم ساده نیست و لازمه با حساسیت بالایی دنبال بشه.

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش پنجم)

5- تعویض آب

تعویض آب روشی کارآمد و مقرون به صرفه جهت حفظ کیفیت آب در اختیار مدیران استخرهای پرورش میگو محسوب می گردد. این کار از تجمع بیش از حد آمونیاک در استخر جلوگیری نموده و به میگوها کمک می کند تا مراحل استرس زای دوره پرورش همچون بروز بیماری و مرحله برداشت را با سلامت بیشتر سپری نمایند. پیشنهاد می شود تا قبل از روز 40 تا 50 پرورش، از تعویض آب استخر خودداری شود.

مقدار پیشنهادی تعویض آب روزانه 10 تا 30 درصد است. با افزایش تغذیه روزانه، مقدار تعویض آب در طول شبانه روز نیز بیشتر می شود. علاوه بر این، با بالا رفتن مقدار آمونیاک موجود در محیط استخر، بهتر است تعویض آب افزایش یابد تا غلظت این ماده سمّی تا حد مناسب کاهش پیدا نماید.

موضوع مهمی که بایستی همواره به خاطر داشت این است که تعویض آب، علیرغم سودمندی فراوان، می تواند خطر ورود عوامل بیماریزا از محیط به استخر را افزایش دهد. از این رو توصیه می شود آب جدید را قبل از ورود به استخر، فرآوری و ضد عفونی نمائید.

شش توصیه برای کنترل کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش چهارم)

4- مراقب تغییرات در غلظت فسفر و جمعیت جلبک های درون استخر باشید

بخش مهمی از زنجیره غذایی آبزیان را جلبک ها تشکیل می دهند. با این حال، برخی از انواع جلبک، در این زنجیره جایگاهی ندارند چرا که تولید کننده سموم جلبکی بوده و از این رو توسط سایر جانوران آبزی مورد تغذیه قرار نمی گیرند. این گونه جلبک ها به واسطه توانایی بالا در بکارگیری روش های مختلف شناوری نسبت به سایر گونه های فیتوپلانکتونی، شانس بیشتری در دسترسی به مواد مغذی و نور دارند. این موضوع باعث رشد سریع تر و در نهایت غلبه این جلبک های مضر بر سایر گونه های زی شناوران گیاهی می گردد. از جمله چنین گونه های جلبکی می توان به جلبک های سبز آبی اشاره نمود که بعضی محققین آن ها را در زمره باکتری ها قرار داده اند هرچند توانایی فتوسنتز را دارا می باشند.

در استخر های پرورش میگو، در طول دوره پرورش، حجم زیادی از مواد مغذی توسط خوراک روزانه، وارد آب می شود. بخش عمده ای از این مواد مغذی از جمله نیتروژن و فسفر توسط میگو مورد تغذیه قرار نگرفته و وارد ستون آب و یا رسوبات بستر می گردد و در خصوص فسفر، این میزان هدررفت را بین 72 تا 89 درصد از کل فسفر ورودی به استخر تخمین زده اند. فسفر اضافی وارد شده به محیط استخر پرورش، موجب رشد و تکثیر جلبک ها از جمله شکوفایی جلبک های مضر می شود.  

پس از گذشت مدت کمی از ایجاد شکوفائی جلبکی، سلول های جلبک به حداکثر رشد خود رسیده و وارد مرحله مرگ می شوند. این رویداد به مرگ جلبکی معروف است. لاشه این جلبک های مرده سبب افزایش بار مواد آلی استخر و افزایش میزان آمونیاک محیط تا مقادیر نامطلوب و سمّی می گردد. علاوه بر این، تجزیه این مواد آلی نیاز به مصرف اکسیژن دارد و همین امر می تواند منجر به کاهش اکسیژن و زمینه ساز بروز بیماری ها و تلفات شود.

به این دلیل، کنترل و پایش مداوم غلظت فسفر و از طرفی بررسی وضعیت شکوفایی جمعیت جلبکی در استخرهای پرورش میگو به منظور حصول اطمینان از قرار داشتن این دو پارامتر در محدوده پایدار و مطلوب، حائز اهمیت فراوانی است. توصیه می شود، با مشاهده افزایش غلظت فسفر و در پی آن بروز شکوفایی جلبک های مضر، نرخ تعویض آب افزایش داده شود (در منابع، مقدار مطلوب غلظت فسفر معدنی در آب استخرهای پرورش میگو، کمتر از 0.2 میلی گرم در لیتر توصیه شده است).

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش سوم)

3- توجه ویژه به تعادل یون ها در آب استخر، ضروری است

ترکیب یونی آب استخر، اهمیت چشمگیری در سلامت میگو و رشد میگو دارد. تعادل یونی، عنصری کلیدی در پوست اندازی و تشکیل پوسته جدید در میگوهاست. غالباً ترکیب یونی اشاره به نسبت یونهای پر اهمیتی همچون Na (سدیم) به K (پتاسیم) و Mg (منیزیم) به Ca (کلسیم) دارد. به منظور حفظ رشد و کاهش خطرات ناشی از اختلال در پوست اندازی، لازم است نسبت های Na: K و Mg: Ca در سطوح متعادل حفظ شود. رقم پیشنهادی معمولاً 28 به 1 برای سدیم (Na) به پتاسیم (K) و 3.4 به 1 برای منیزیم (Mg) به کلسیم (Ca) است. با این حال ، نسبت این یون ها در مناطق مختلف ممکن است با رقم های توصیه شده متفاوت باشد.

بار دیگر می بایست بر این نکته تأکید نمود که برای حفظ تعادل بین یون ها، اندازه گیری منظم آن ها اهمیت بسیار حیاتی دارد. در طول دوره پرورش ممکن است این نسبت ها بنا به دلایل مختلف دچار تغییر گردد. در چنین مواردی، می توان با استفاده از محصولات تجاری حاوی یون های مورد نظر نسبت به تنظیم مجدد آن ها اقدام نمود. این محصولات شامل کلرید پتاسیم، کلرید منیزیم و مخلوط ترکیبات معدنی (Mineral mixtures) می باشد. البته باید در استفاده از چنین محصولاتی احتیاط لازم را به عمل آورد چرا که ترکیبات موجود در آن ها به ندرت توسط شرکت های سازنده به شکل کامل اعلام می گردد.

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش دوم)

به منظور حفظ کیفیت آب در سطح مطلوب، اطلاع از وضعیت موجود در خصوص هر پارامتر، امری بدیهی است. پایش منظم پارامترهای کیفی آب، جزئی اساسی از مدیریت مزرعه در جهت حفظ کیفیت آب استخر در سطح استاندارد شمرده می شود.    با اندازه گیری منظم عوامل و شاخص های کیفی آب ، می توان از مواردی که منجر به اختلال در وضعیت مطلوب محیط زندگی میگوها مطلع گردیده و برای رفع مشکل، در زمان مناسب اقدام نمود.

در این رابطه، توصیه می شود ابزارها و تجهیزات اندازه گیری پارامترهای کیفی آب در ابتدای دوره پرورش کالیبره شوند تا از بروز خطاهای احتمالی در خلال پرورش پیشگیری شود. جدول زیر می تواند به عنوان راهنمایی مناسب برای اندازه گیری عوامل گوناگون کیفی آب مورد استفاده قرار گیرد.

شش توصیه برای مدیریت کیفیت آب در مزارع پرورش میگو (بخش نخست)

حفظ کیفیت آب در پرورش میگو از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مدیریت مناسب آب، شرایط مطلوب جهت رشد میگوها و پیشگیری از بروز بیماری ها را فراهم می سازد. از طرفی با کاهش مضرات ناشی از تخلیه پساب مزارع به محیط اطراف، ریسک زیست محیطی و بوم شناختی ناشی از این موضوع را تا حد زیادی کاهش خواهد داد. در اینجا، شش توصیه در خصوص روش های مدیریت آب در مزارع پرورش میگو به نقل از مطلبی تحت عنوان " شش توصیه برای مدیریت کیفی آب در پرورش میگو" که در تاریخ 10 مارس 2021 در وب سایت The Fish Site منتشر گردیده، به حضور بازدید کنندگان تقدیم می گردد.

توصیه اول: 

پارامترهای کیفی آب را در محدوده مطلوب برای رشد میگو حفظ کنید

کیفیت آب در استخرهای پرورش میگو توسط عوامل مختلفی قابل شناسائی می باشد. برای اینکه کیفیت آب در این استخرها حفظ شود، لازم است از مطمئن شوید این پارامترها در محدوده مطلوب قرار گرفته اند. این پارامترها عبارتند از :

دما، اکسیژن محلول، pH، شوری، قلیائیت، TSS، مواد شیمیائی نیتروژن دار (نیتروژن تام آمونیاکی، آمونیاک غیر یونیزه، نیتریت و نیترات)، جمعیت فیتوپلانکتونی، سختی و ویبریو.

جدول ذیل، برای شناسائی محدوده ایده آل در خصوص هر پارامتر، راهنمای مناسبی است. در نظر داشته باشید مقادیر مندرج در این جدول، مطلق نبوده و متناسب با موقعیت مزرعه، آب و هوا و زیر ساخت ها ممکن است تفاوت هایی داشته باشد.

 

 

10 توصیه برای پرورش میگوی موفق (قسمت پایانی- احداث استخر نرسری)

پرورش دهندگان میگو معمولاً لارو خریداری شده از کارگاه های تکثیر را مستقیماً در استخرهای پرورش ذخیره سازی می کنند. ریسک این کار، نسبتاً بالاست چرا که سیستم ایمنی پست لاروها هنوز به حد کافی تکامل پیدا نکرده است.

احداث سامانه های نوزادگاهی، علیرغم تحمیل هزینه برای زیرساخت، ریسک یاد شده را تا حد زیادی کاهش می دهد زیرا پرورش دهندگان را نسبت به افزایش توان سیستم ایمنی میگوها مطمئن می سازد.

به این منظور، پست لاروهای تهیه شده از کارگاه های تکثیر با تراکم بالا (حدود 2000 پست لارو در متر مکعب) در مخازن و یا استخرهای کوچک نرسری ذخیره سازی شده و به مدت تقریباً یک ماه در این سازه نگهداری می شوند. کوچک بودن اندازه استخرها و مخازن نوزادگاهی به این معنی است که نهاده ها و ووردی های مورد نیاز برای دوره 30 روزه، نسبتاً کمتر از پرورش در استخر های بزرگ بوده و به این ترتیب تلفات میگوها و هزینه تولید کاهش خواهد یافت (در خصوص مزایا و مدیریت سامانه های نوزادگاهی، فایل پاورپوینت مربوطه را از اینجا دریافت نمائید).

10 توصیه برای پرورش میگوی موفق (قسمت نهم)

استفاده از پروبیوتیک در زمان مناسب

پروبیوتیک ها باکتری های سودمندی هستند که می توانند موجب بهبود در رشد میگو، پیشگیری از استرس و بیماری و نیز حفظ کیفیت مناسب آب استخر شوند. بهتر است پروبیوتیک ها از همان ابتدای شروع دوره پرورش مورد استفاده قرار گیرند تا موجب خوگیری مناسب تر و بهبود کیفیت محیط زندگی میگوهای جوان گردند. علاوه بر این پیشنهاد می شود در موارد استرس زا همچون تعویض آب و یا انجام صید سرک نیز از پروبیوتیک استفاده شود. باکتری های سودمند با ارتقاء سلامت در دستگاه گوارش و کمک به حفظ کیفیت محیط زندگی میگو، به کاهش میزان استرس کمک می کنند.

ادامه دارد