راهنمای عملی آماده سازی و ذخیره سازی پست لارو در مزارع پرورش میگو

لینک زیر مربوط به کتابچه راهنمای عملی آماده سازی و ذخیره سازی پست لارو در مزارع پرورش میگو به قلم جناب دکتر دشتیان نسب می باشد که توسط مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور تهیه و منتشر گردیده است . امیدوارم مورد توجه و استفاده بازدید کنندگان محترم وبلاگ واقع گردد : 

لینک دانلود

آماده سازی استخر ( بخش دوم )

کوددهی

موارد ذیل ، از جمله اهداف کوددهی استخر پرورش ، پیش از ذخیره سازی می باشند :

-        مهیا نمودن شرایط مناسب جهت تولیدات اولیه استخر که در روزهای ابتدایی دوره پرورش به عنوان تأمین کننده نیازهای اساسی تغذیه ای میگو محسوب می گردند .

-        حفظ تراکم مناسب فیتوپلانکتونها و کنترل نفوذ نور به درون ستون آب استخر که به نوبه خود موجب کاهش استرس به میگو ها  و عدم تشکیل لب لب و جلبک های کفزی در بستر خواهد شد .

میزان استفاده از کود جهت ایجاد تقویت تولیدات طبیعی استخر بسته به مزرعه ، وضعیت خاک بستر ، شوری همچنین ، شرایط مواد مغذی و تولیدات طبیعی در منبع آبی مورد استفاده در مزرعه یا سایت متغیر می باشد .

منابع رایج جهت تأمین نیتروژن در آبزی پروری عبارتند از  :

-         کود اوره ( دارای 46 تا 47 درصد ازت)

-         آمونیوم نیترات ( دارای 33 تا 36 درصد ازت )

-         ترکیب اوره و نیترات آمونیوم به صورت مایع ( 32 درصد ازت )

-         نیترات سدیم ( 15 تا 16 درصد ازت )

-         نیترات کلسیم ( 15 درصد ازت )

منابع رایج جهت تأمین فسفر در آبزی پروری نیز عبارتند از :

-         اسید فسفریک ( 32 درصد فسفر )

-         دی آمونیوم فسفات ( 46 درصد فسفر )

-         مونو آمونیوم فسفات ( 52 درصد فسفر )

-         تریپل سوپر فسفات ( 47 تا 50 درصد فسفر )

-        

 

در هنگام کوددهی ( در زمان آبگیری ) توجه به دو مسأله بسیار مفید خواهد بود :

-         مقدار کود لازم در این زمان ( آبگیری ) تقریباً 5 تا 10 برابر میزان کودی است که در زمان پرورش جهت حفظ شکوفایی لازم است .

-         بهترین زمان برای کوددهی  ، از روز دوم شروع آبگیری می باشد .

به این منظور برای استخرهای بزرگ بهتر است ابتدا 50 درصد از میزان کود محاسبه شده ، در مخزن مربوطه حل شده و در محل ورودی تخلیه گردد .

یکی از عوامل تأثیر گذار بر مقدار کود مورد نیاز، نوع کود استفاده شده می باشد. با این حال جدول زیر توسط سازمان خواروبار جهانی ملل متحد ( FAO ) در این زمینه پیشنهاد گردیده است :

آماده سازی استخر ( بخش نخست : خشک کردن ، آهک پاشی و ضد عفونی )

آماده سازی مناسب استخر حائز نقشی بی بدیل در پرورش موفق میگو می باشد .

 چنانچه آب و بستر استخر پرورش دارای کیفیتی مطلوب نباشد آنگاه ، استفاده از لارو و غذای با کیفیت به تنهایی موفقیت در یک دوره پرورش را تضمین نخواهد نمود .

آماده سازی نامناسب استخر ، به افت کیفی خاک بستر( از طریق ایجاد ترکیبات سمّی و مضر در ستون آب که به نوبه خود سبب ایجاد استرس در میگو می شود )  در طول دوره منجر خواهد گردید .

آماده سازی مناسب استخر راهکاری پیشگیرانه به منظور کنترل بیماری بوده و به همین دلیل لازم است در راهبردهای مدیریت بیماری در مزارع پرورش به عنوان رویکردی حیاتی مدّنظر واقع شود .

علاوه بر این ، پرورش میگو به شیوه متراکم ، نیازمند استفاده از مقادیر زیادی از غذای دستی در استخر می باشد . این میزان غذا ، به عنوان ماده ای آلی ، بار مواد آلی موجود در رسوبات بستر را به نحو قابل ملاحظه ای افزایش داده و بر کیفیت  خاک استخر تأثیر نامطلوبی بر جای خواهد گذارد .

لجن کف استخر ، ممکن است در بعضی از نقاط بستر نظیر مرکز و یا گوشه ها تجمع بیشتری داشته باشد . بعضی از این مناطق ، تنها زمانی که استخر تخلیه گردد قابل مشاهده می باشند . به همین دلیل ، ضروری است پس از تخلیه استخر و صید محصول ، با فشار آب نسبت به شستشوی بستر اقدام گردد ( معمولاً این مرحله به Flushing معروف است که در آن به یکی از دوروشِ شستشو با پمپ های قابل حمل – در استخرهای کوچک و یا دارای لاینر – و یا تخته گذاری و آبگیری تا بیست درصد حجم نهایی استخر و سپس تخلیه کامل آب – با برداشتن یکجای تمامی تخته بندهای خروجی – انجام می گردد . باید به خاطر داشت ، در صورتی که  آب خروجی از مزرعه شما وارد منبع آبگیری مجتمع و یا مزارع مجاور می شود  ، شستشوی  استخرها به شیوه Flushing موجب آلودگی و افت کیفیت منابع پذیرنده آب خروجی ( زهکش و یا منبع آبگیری مجتمع ) خواهد شد . به همین دلیل ، نهایت احتیاط در این روش می بایست رعایت گردد .

پیش از خشک شدن بستر استخر، با استفاده از pH متر خاک ،  pH خاک را در حداقل 10 نقطه در هر هکتار اندازه گیری نمائید . در غیر این صورت ، نمونه های خاک را در ظرفی مناسب به نسبت 1:1  با آب مخلوط نموده و پس از حداقل 30 دقیقه ، pH آب ظرف را تعیین کنید .

به خاطر داشته باشید ، مکان نمونه گیری را به صورت شماتیک بر روی نقشه استخر ، جانمایی کرده و پس از تعیین pH هر نمونه ، مقدار مشخص شده را در مکان هر نمونه به همراه  متوسط pH کل استخر یاداشت نمایید  .

تعیین متوسط pH استخر ، در مشخص کردن مقدار مورد نیاز آهک به منظور افزایش pH خاک بستر ( جهت فعالیت مطلوب باکتری های تجزیه کننده مواد آلی ) به شما کمک خواهد نمود .

pH خاک	میزان استفاده از آهک (کیلوگرم )
بیشتر از 7	0
7-6	500
5.9-5.5	1000
5.4-5	1500
4.9-4.5	2000
کمتر از 4.5	3000

کمتر از 4.5

3000

به یاد داشته باشید ، طی عملیات آهک پاشی در شرایطی که ریسک بیماری در منطقه موجود نیست ، از آهک صنعتی و آهک آبدار استفاده نکنید چرا که pH خاک را به شدت افزایش داده و مانع فعالیت میکروارگانیسم های مفید خاک بستر می گردد .

نوع آهک	نام رایج	حلالیت	درصد خنثی کنندگی	توصیه ها
اکسید کلسیم (CaO)	آهک صنعتی، آهک سوخته	بالا	~ 179	برای مصرف روتین توصیه نمی شود ، pHرا به سرعت افزایش می دهد ، اثرکوتاه مدت دارد .
هیدروکسید کلسیم (Ca(OH)2)	آهک ساختمانی ، آهک آبدار	بالا	~ 136	برای مصرف روتین توصیه نمی شود ، pHرا به سرعت افزایش می دهد ، اثرکوتاه مدت دارد .
کربنات کلسیم (CaCO3)	آهک کشاورزی	متوسط	85 - 100	مناسب برای استفاده در آبزی پروری
کلسیم منیزیم کربنات (CaMg(CO3)2)	دولومیت	متوسط	60 - 75	مناسب برای استفاده در آبزی پروری
منیزیم کربنات (MgCO3)	منیزیت	متوسط	85 - 105	مناسب برای استفاده در آبزی پروری
هیدروکسید منیزیم (Mg(OH)2)	منیزیت سوخته	متوسط	180 - 220	مناسب برای استفاده در آبزی پروری

خشک کردن بستر ، اقدامی پیشگیرانه به منظور کاهش خطر شیوع بیماری و بهبود کارایی استخر در دوره پرورش خواهد بود .

 

برخی از اهداف در زمینه ایجاد شرایط مطلوب در محیط استخر عبارتند از  :

-         حذف یا کاهش بار مواد آلی

-         ایجاد شرایط مناسب جهت اکسیداسیون مواد آلی

-         فراهم نمودن شرایط مطلوب به منظور اکسیداسیون ترکیبات احیا شده غیرآلی همچون سولفیدهیدروژن و آمونیاک

-         کاهش بارجمعیت باکتریهای بی هوازی و ایجاد شرایط هوازی

-         حذف پوشش جلبک های کفزی

-         حذف تخم ماهی ، سخت پوستان حفار و سایر عوامل شکارچی یا رقیب از محیط استخر

 

خشک شدن بیش از حد خاک استخر ، محیط بستر را جهت فعالیت مناسب میکرو ارگانیسم های مفید ، نامطلوب می نماید . از این رو توصیه می شود دوره 2 تا سه هفته ای به این منظور رعایت شود .

•         اگر میزان رسوب حاصل از دوره پرورش قبل ، قابل ملاحظه باشد ، ضروری است از بستر ، لای برداری شود .

•         علاوه بر این برداشتن لایه فوقانی رسوبات از بستر ، می تواند به عنوان راهبرد منطبق با ایمنی زیستی در مقابل بروز و شیوع بیماری های نوظهور همچون EMS محسوب گردد .

 

 

قبل از شخم زنی استخر ، در حدود 50 درصد از مقدار آهک مورد نیاز ( تعیین شده بر اساس جدول )را بر روی سطح بستر ، به صورت یکنواخت بپاشید .

شخم بستر استخر ، سبب می گردد سطح تماس بیشتری از لایه های خاک در معرض هوا قرار گرفته و با افزایش اثر اکسیداسیون ، شرایط را برای فعالیت باکتری های هوازی مساعد نماید .

نور آفتاب و خشک شدن محیط ، به از بین بردن هاگ جلبک ها ، لایه جلبک های کفزی ( باقیمانده از دوره قبل ) تخم ماهی ها و سایر موجودات نامطلوب کمک می نماید  .

پس از آماده سازی مطلوب بستر و تکمیل استقرار دستگاه های هواده در استخر ، در حدود 10 تا 15 روز قبل از ذخیره سازی ، آبگیری استخرها را آغاز نمائید  .

در آبگیری استخر ، بهترین گزینه ، استفاده از فیلترهای دارای چشمه های ریز تا حد ممکن است چرا که سرعت کند آبگیری استخر ، به مراتب بهتر از ورود ناقلین  و عوامل ناخواسته به درون استخردر ابتدای دوره پرورش می باشد .

توری های فیلتراسیون در زمان آبگیری ، از ورود تمامی موجودات با اندازه درشت تر از چشمه فیلتر جلوگیری می کنند با اینحال ورود ویروس ها به صورت آزاد و یا توسط ناقلین ریزی همچون پاروپایان ، با استخر ، حتی با وجود نصب فیلتر نیز ممکن خواهد بود .

به این منظور ، ضدعفونی آب استخر با مواد شیمیایی ، راهی مطمئن به منظور حذف این عوامل می باشد .

•         در این زمینه ، سازمان OIE پیشنهاد کرده است ، پس از آبگیری ، آب استخر پرورش را با 10 ppm کلر آزاد به مدت 24 تا 48 ساعت نگهداری کنید تا از حذف ویروس و ناقلین بالقوه آن اطمینان حاصل نمائید .

استفاده از 30 ppm کلر آزاد در آب ، برای حفظ غلظت 10 ppm از این ماده پس از 24 ساعت نگهداری آب ، کافی خواهد بود .

بعد از ضد عفونی ، لازم است آب موجود در استخر ، به مدت 4 تا 5 روز به همان حالت باقی بماند تا باقیمانده کلر بطور کامل حذف شود .

در صورت بکارگیری استخر ذخیره ، بهتر است مواد ضدعفونی کننده ، ابتدا در این استخر افزوده و پس از آن آب به استخرهای پرورش وارد گردد .

بعضاً به منظور ضد عفونی آب ، می توان از سموم دیگر ( اغلب با هدف حذف ناقلین ) نیز استفاده نمود .

یکی از این ترکیبات ، تری کلروفون یا دیپترکس می باشد که جهت حذف ناقلین در آب استخر توصیه شده است .

نیمه عمر این ترکیب در آب های گرم و دارای 9 pH=در حدود یک روز اعلام گردیده است . این زمان در دما و pH بالاتر ، همچنین شوری پائین ، کمتر می باشد . دوز مصرف این ماده جهت حذف مؤثر ناقلین بالقوه ویروس ، به میزان 2 ppm توصیه شده است .

ترکیب شیمیایی دیگری که در این زمینه توصیه شده است ، DDVP ( دی کلرووینیل دی متیل فسفات ) می باشد که به سبب هزینه پائین ، مقرون به صرفه نیز می باشد . این ماده نیز از جمله ترکیبات مناسب جهت حذف ناقلین ویروس لکه سفید می باشد که بر حسب خلوص محصول ، با غلظت بین 1 تا 3 ppm در آب استخر پرورش مورد استفاده قرار می گیرد . از دیگر نام های تجاری این محصول در بازار می توان به Aquaguard ( دارای 50% خلوص) اشاره نمود .

 برای حذف روتیفرها نیز ( به عنوان ناقلین ویروس لکه سفید ) می توان از 1.5ppm سولفات مس استفاده نمود .

عملیات آماده سازی استخر پرورش میگو ( تصویر)