فلیک آرتمیا : خوب ، بد ، زشت ...
این متن مربوط به 30 تیر سال 1392 هست ولی هنوز بوی تازگی می ده :
در خلال فصل تکثیر میگوی امسال ،اتفاقی رخ داد که در بحبوحه تولید فرصت پرداختن به آن دست نمی داد و البته ممکن بود نقض غرضی حاصل شود و سوء تفاهمی به دنبالش.هرچند سابقه آن را باید در سالهای پیش دنبال نمود .
اصل موضوع به این صورت بود که :استفاده کارگاه های تکثیر از مکمل ها و مواد جایگزین گوناگون در طول دوره،چند سالی است نه فقط در ایران بلکه در جهان و بواسطه مشکلات کاربرد غذای زنده رواج بسیار یافته و در حقیقت تکثیر کنندگان ایران به تأسّی از سایر کشورها و نیز به واسطه تجویز کارشناسان خارجی خود،استفاده از این مکمل ها را در برنامه تغذیه خود قرار داده اند.اما از چند سال قبل و در راستای وظایف نظارتی سازمان دامپزشکی،موضوع تضمین عدم آلودگی مواد غذایی مورد استفاده در کارگاه های تکثیر و مزارع پرورش نیز در دستور کار این سازمان قرار گرفت.در ابتدا البته ،موضوع نظارت تنها شامل غذای دوره پرورش می شد ولی از یکی دو سال قبل ،دامنه آن تا غذاهای دوره تکثیر نیز گسترش یافته و از قضا از همان ابتدا در استان بوشهر (که بنده خبر دارم و شاید در استان هرمزگان و یا سایرین نیز صادق باشد) آلودگی در تعدادی از برند های Artemia Flake (پولکی آرتمیا)مشاهده گردید.
همچنان از همان ابتدا نیز اعتراضاتی به برخوردهای صورت گرفته در این زمینه با کارگاه های مصرف کننده این برندها(ببخشید،نشان های تجاری) ،انجام شد با اینحال سازمان دامپزشکی به عنوان متولّی امور بهداشت و بیماریهای آبزیان وظیفه قانونی خود می دانست(و چنین نیز باید باشد)که در این امور حرف اول و آخر را زده و منافع ملی را در نظر گیرد.
امسال اما،این برخورد رسمی تر شد و مجدّداً در بوشهر و این بار خوزستان ،برخورد با کارگاه های استفاده کننده از سه برند از این محصول انجام ، و این کارگاه ها چند روزی در قرنطینه به سر بردند تا مجدداً (بر اساس دستورالعمل اجرایی سازمان)پاسخ PCR برای تمامی لاروهای موجود در کارگاه و مصرف کننده Flake اعلام شود و تنها در صورت منفی بودن پاسخ تست، مجوز خروج پست لارو صادر می گردید.
چنانکه عرض شد در آن مقطع فرصت پرداختن به موضوع دست نداد اما دو هفته پیش این "فراغ" حاصل شد تا از گروه Yahoo Shrimp این سؤال را مطرح کنم که واقعاً می توان Artemia Flake را ناقل بالفعل(و یا حتی بالقوه) بیماری ویروسی لکه سفید دانست؟
پاسخ ها جالب بودند و انشاالله به طور مبسوط در پست های آتی به آنها پرداخته خواهد شد اما وجه مشترک تمامی پاسخ ها از سوی اعضاء (که در میان آنها دامپزشک خبره در امر تکثیر و پرورش میگو نیز وجود داشت) منفی دانستن این احتمال بود.حتی بعضاً معتقد بودند که انتقال ویروس لکه سفید توسط ناپلی آرتمیا نیز مورد شک است .
غالب پاسخ های منفی بر این اساس استوار بود که فرآیند پخت خمیر آرتمیا به منظور تولید Flake تحت دمای بسیار بالاتر از آستانه مقاومت اجزاء ویروس بوده و قطعاً منجر به از بین رفتن ویروس خواهد گردید(مقالات مربوطه را در پست های بعدی ترجمه و در وبلاگ قرارخواهم داد).
با اینحال یکی از پاسخ ها تا حد زیادی جالب، و مبتنی بر پروتکل PCR بود.در این پاسخ آورده شده بود که :با توجه به نوع پرایمر تهیه شده برای تست PCR، حتی اگر قطعه ای از DNA با شباهت ساختاری با ژنوم ویروس لکه سفید در محیط وجود داشته باشد(مثلاً پس از دناتوره شدن رشته DNA ویروس و یا ژنومی که در بخشی از آن شباهت هایی با ژنوم ویروس وجود داشته و قادر به اتصال ضعیف با پرایمر گردد)،طبیعتاً توسط چرخه پلیمراز تکثیر شده و به عنوان ویروس تلقی خواهد شد .بنابراین لازم است تست های مکمل در مواردی که این اتفاق حادث می گردد انجام شود تا بتوان قطعاً محصول تحت آزمایش را آلوده به ویروس لکه سفید (یا هر پاتوژن تحت آزمایش دیگر)تلقی و یا این احتمال را رد کرد.
