بهترین شیوه های مدیریت در آبزی پروری (BMP’s)- قسمت هشتم
ترجمه : علی قوام پور
برنامه ریزی فضایی و پهنه بندی (قسمت سوم)
در فرآیند پهنه بندی، ذینفعان باید اطمینان حاصل کنند که مناطق مناسب برای آبزی پروری را با استفاده از معیارهای زیر به درستی شناسایی نموده اند:
ملاحظات بوم شناختی: مناطق مناسب می بایست دارای منابع آب کافی و با کیفیت مطلوب برای گونه هدف باشند. علاوه بر این، برنامه ریزان باید در مرحله مکان یابی، تأثیر آبزی پروری بر منابع آب، محیط اعماق دریا همچنین مناطق و جمعیت های حساس اکولوژیکی اطراف و چگونگی تأثیر این فعالیت بر سایر کاربران (مانند صیادی و گردشگری) را مدّ نظر قرار دهند.
ملاحظات اقتصادی-اجتماعی: آبزی پروری بهتر است برای به حداقل رسانیدن تعارضات، در مناطقی استقرار یابد که تعداد کمی کاربر (از قبیل کشتیرانی، گردشگری و صیادی) از قبل در آنجا فعالیت داشته باشند. از طرفی، لازم است در این مناطق، زیر ساخت های مطلوب برای تولید (همچون جاده دسترسی و انرژی) و بازارهای تأمین نهاده و عرضه محصولات در دسترس باشد.
مخاطرات و چالش ها: برنامه ریزان همچنین لازم است از مشکلات و مخاطرات در تمامی مراحل فرآیند تولید (آبزی پروری) و نیز تأثیرات مربوطه، مقیاس و احتمال وقوع آنها آگاه باشند. برای آبزی پروری در استخر، خطراتی همچون سیل، خشکسالی، سرمازدگی، زلزله، فوران آتشفشان و جریانات جزر و مدی/طوفان و سونامی باید در مرحله پهنه بندی در نظر گرفته شود. برای آبزی پروری در قفس، در مکان یابی باید خطراتی مانند نشت نفت و مواد شیمیایی، رواناب ها، آلودگی، یخ زدگی، طوفان، شکوفائی مضر جلبکی و کاهش اکسیژن در نظر گرفته شود.
پس از مکان یابی، برنامه ریزان باید ظرفیت تحمل (Carrying Capacity) مناطق مورد نظر را تعیین نمایند. در آبزی پروری، ظرفیت تحمل به تعیین حد بالای تولید که با توجه به منابع در دسترس می تواند تولید پایدار را تضمین نماید تا حد زیادی کمک می کند.
انواع اصلی ظرفیت تحمل در آبزی پروری را می توان به شرح ذیل عنوان نمود:
- ظرفیت تحمل فیزیکی: کل مساحت مناسب در یک پهنه آبی برای آبزی پروری را تعیین می نماید.
- ظرفیت تحمل تولیدی: محدوده تولید آبزی را در سطح مزرعه تعیین می کند.
- ظرفیت تحمل اکولوژیک: میزان تولیدی را که بدون وارد کردن صدمات جبران‌ناپذیر یا تغییر فرآیندهای بوم‌شناختی بر گونه‌ها، جمعیت‌ها و زیستگاه های اطراف می توان ادامه داد، تخمین می‌زند.
- ظرفیت تحمل اجتماعی: به تخمین حجم فعالیت آبزی پروری را که می توان بدون ایجاد تعارض بین کاربران موجود مورد حمایت قرار داد، می پردازد.
