Silvofishery یا Aqua Silviculture چیست؟ (قسمت اول)
Silvofishery: سیستم آبزی پروری هماهنگ با محیط زیست
نوشته: Fumio Takashima (دانشگاه شیلات توکیو، ژاپن)
ترجمه: علی قوام پور
Silvofishery در اصل به معنای آبزی پروری هماهنگ و توأم با حفظ و توسعه رویشگاه های حرّا است (کلمه Silva در لاتین به معنای جنگل به کار برده می شود). بعضا این اصطلاح در مقالات مختلف به شکل Aqua Silviculture ثبت شده است. مقاله مروری زیر، ضمن معرفی این سیستم، ملاحظات مختلف را در زمینه های متنوع این سامانه مورد بررسی قرار داده و در بعضی موارد، مطالب تکمیلی از سایر منابع نیز به متن افزوده شده است.
چکیده:
جنگل‌های حرا از نظر زیست شناسی و اقتصادی بسیار ارزشمند می باشند با این وجود سالانه، از تعداد آن ها کاسته می شود. معمولاً این رویشگاه ها برای تبدیل به محل سکونت جوامع انسانی و یا آبزی پروری آب شور تخریب می شوند. به منظور جلوگیری از تخریب گسترده جنگل‌های حرا، اقداماتی برای احیای آن ها انجام شده که اکثراً به دلیل تعارضات بین کاربران این رویشگاه ها به شکست انجامیده است. برای حل این مشکل، سیستمی موسوم به silvofisheries با هدف بهره برداری در کنار حفظ جنگل های حرّا معرفی شده است. هزینه و بازده این سیستم بسته به مقیاس و گونه های کشت شده و پرورش داده شده متفاوت است.
به منظور حفظ شرایط بهینه در سیستم Silvofishery لازم است موارد ذیل مدّ نظر قرار گیرد:
مکان یابی و طراحی مطلوب، پوشش گیاهی مناسب، ارزش اقتصادی بالای موجودات هدف، کیفیت و کمیت مطلوب آب و شرایط بهینه در پرورش (تراکم مناسب، تغذیه مطلوب و غیره).
مقدمه:
رویشگاه های حرا در امتداد سواحل، از نظر زیست شناختی و اقتصادی حائز اهمیت وافری هستند. این جنگل ها، در مناطق ساحلی، به عنوان محل تخمریزی، نوزادگاهی و مکانی برای تغذیه برای بسیاری از گونه های ماهی و سخت پوستان دارای ارزش بالای اقتصادی نقش حیاتی ایفا می نمایند. علاوه بر این، جنگل های حرا به عنوان سد حفاظتی در برابر طوفان، سیل و فرسایش خاک نیز عمل مطرح می باشند. از درختان موجود در این رویشگاه ها می توان برای تهیه زغال چوب، مصالح ساختمانی و رنگ آمیزی چرم استفاده نمود.
سطح این رویشگاه ها همه ساله در حال کاهش است و اغلب از اراضی مربوط به آن ها جهت سکونت گاه جوامع انسانی و تبدیل به مزارع آبزی پروری استفاده می شود. تخریب جنگل‌های حرا تأثیر زیادی بر فعالیت صید در سواحل و کاهش صید ماهی و میگو داشته است. علاوه بر این، Kapetsky (1987) با اشاره به تغییر الگوی تولیدات شیلاتی از ریزه خواری به پلانکتون خواری در سواحل، به تأثیر بزرگ تخریب جنگل های حرّا در این خصوص اشاره نموده است.
احیای جنگل های حرا در برخی از کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری انجام گرفته، اما این اقدامات به دلیل تعارض منافع در استفاده از اراضی به عنوان سکونتگاه های انسانی، کشاورزی، آبزی پروری و یا صنایع، همیشه با موفقیت همراه نبوده است. به همین دلیل و برای حل چنین چالش هایی، سیستمی تحت عنوان Silvofishery که سعی در توأم نمودن کاربری با حفاظت از جنگل های حرّا را داشته معرفی شده است.
تعریف Silvofishery
در لغت نامه وبستر، Silvoculture به عنوان مرحله ای از جنگلداری که مبتنی بر ایجاد، توسعه، مراقبت و کشت درختان جنگلی است، تعریف شده است. بر این اساس سیستم منحصر به فرد آبزی پروری که امکان پرورش آبزیان را با درختان حرّا در یک استخر فراهم می کند را، در اندونزی Silvofishery می نامند. در زبان محلی کشور اندونزی، به این سیستم tambak tumpangsari به معنی استخر آب لب شور با چند محصول نیز گفته می شود (Tambak به معنی حوضچه و Tumpangsari به معنی کشت مخلوط).
