جانوران غواص
همه‌ی چهارپایان دریایی (marine tetrapods) که شامل خزندگان، پرندگان و پستانداران دریایی هستند، اکثراً در لایه‌های نزدیک به سطح آب زندگی می‌کنند و در حالت معمول (normal) کمتر پیش می‌آید که به قسمت‌های عمیق دریاها بروند. حالت‌های مختلف تنفس و سازش‌های آن‌ها، وقتی در لایه‌های سطحی‌تر به سر می‌برند، شبیه به جانورانی است که در خشکی به سر می‌برند، اما همین جانوران زمانی که به اعماق می‌روند، می‌توانند حتی برای مدت‌های قابل‌توجهی تنفس خود را متوقف کنند که به آن تنفس آپنه (Apnoea)می‌گویند. زمان میانگین غوص برای اکثر مهره‌داران غواص بین ۲۰-۱۰ دقیقه است. برای مثال سمور دریایی قادر است تا اعماق ۵۵ متری و به مدت ۵-۴ دقیقه غواصی کند.
اکثر پستانداران دریایی فقط ۱۰% زندگی خود را در سطح آب (محل تبادل اکسیژن) می‌گذرانند و بقیه زمان خود را در اعماق ۵۰۰-۲۵۰ متری می‌گذرانند. انسان‌ها در صورت استفاده از مخزن اکسیژن در غواصی‌های چند ده متری حتی برای مدت کوتاهی، دچار عوارضی مانند غش (blackout) می‌شوند و در عمق‌های بیشتر احتمال ایجاد اختلالات عصبی و تخدیر نیتروژنی (nitrogen narcosis) هم وجود دارد.
جانورانی که تنفس هوایی دارند به هنگام رفتن به اعماق با کمبود اکسیژن مواجه می‌شوند، بنابراین باید به سطح برگردند تا نیاز اکسیژنی خود را برطرف کنند. محدوده غواصی هوازی (Aerobic Dive Limit)(لحظه‌ای که در آن جانور برای نفس کشیدن به سطح بیاید یا اینکه شروع به متابولیسم هوازی کند) در بین گونه‌ها متغیر است. ارسطو فیلسوف یونانی بیش از ۲۰ قرن پیش به هوازی بودن دلفین‌ها پی برده بود، ولی مبانی فیزیولوژی غواصی در اوایل قرن بیستم برای انسان آشکار شد. از عوامل مهمی که جانوران را مجبور به غواصی می‌کند می‌توان به تغذیه از بستر، فرار از شکارچی و کاهش متابولیسم پایه‌ی بدن اشاره کرد.
گردآورنده: سعید ابراهیم نژاد
http://maribio.com/
